Πριν από δύο ημέρες η μεγαλύτερη ένωση δημοσιογράφων στη χώρα, η ΕΣΗΕΑ, εξέδωσε ανακοίνωση σχετικά με τον θόρυβο που προκάλεσαν οι δηλώσεις της Ιωάννας Μάνδρου για την «κόσμια και περιποιημένη» Μάγδα Φύσσα αλλά και τον τρόπο συμπεριφοράς που υποτίθεται ότι θα πρέπει να αναμένει κανείς από όσους ζουν σε λαϊκές περιοχές.
Όσο και αν ακούγεται περίεργο η ανακοίνωση προσυπέγραψε πλήρως τις αμφιλεγόμενες δηλώσεις. Και όχι μόνον αυτό. Οι συντάκτες της απέφυγαν κάθε δεοντολογική ή κριτική αναφορά και ανέλαβαν ασμένως το ρόλο του συνηγόρου αναζητώντας ελαφρυντικά. Αυτά βρέθηκαν τελικά στην «35χρονη δημοσιογραφική εμπειρία», στο «δύσκολο και απαιτητικό ρεπορτάζ» καθώς και στις αγαθές «προθέσεις».
Όποιος παρακολούθησε, βέβαια, τις αντιδράσεις στο χώρο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης θα θυμάται ότι ένα σημαντικό κομμάτι της κοινής γνώμης δεν εστίασε στη δημοσιογράφο αλλά σε αυτές καθαυτές τις δηλώσεις. Και άσκησε βάσιμη κριτική για την αναπαραγωγή στερεοτυπικών, σεξιστικών και ταξικών αντιλήψεων άλλων εποχών.
Η ανακοίνωση, όμως, της ΕΣΗΕΑ φαίνεται ότι «έχασε το θέμα». Ασχολήθηκε με το πρόσωπο και της ξέφυγε η ουσία. Δεν απάντησε σε κανένα από τα επιχειρήματα των πολιτών και δεν έδειξε την παραμικρή κατανόηση για όσους αισθάνθηκαν προσβεβλημένοι, δικαίως ή αδίκως. Ούτε λόγος βέβαια για συγγνώμη. Το μόνο που επιχειρήθηκε ήταν να πάει «η μπάλα στην εξέδρα». Να μετατοπιστεί δηλαδή η συζήτηση στο ευρύτερο φαινόμενο του «διαδικτυακού κανιβαλισμού». Έτσι, αντί να απαντήσουμε στην κριτική ζητήσαμε και τα ρέστα κατακεραυνώνοντας όποιον τολμά να επικρίνει συνάδελφο.
Κάθε καλόπιστος παρατηρητής θα συμφωνήσει ότι θα ήταν προτιμότερο για την ελληνική δημοσιογραφία αυτή η ανακοίνωση να μην έβγαινε καθόλου. Γιατί με τέτοιες πρακτικές ένας ολόκληρος επαγγελματικός κλάδος που ομνύει στην ελεύθερη έκφραση δείχνει να μην καταδέχεται καν να απαντήσει στους πολίτες όταν του ασκούν κριτική. Επιπλέον, ενώ ο δημοσιογραφικός κόσμος διεκδικεί το προνόμιο να ελέγχει κάθε εξουσία, την ίδια ώρα εμφανίζεται έτοιμος να απορρίψει μικρόψυχα κάθε ανάληψη ευθύνης.
Με τέτοιου τύπου ανακοινώσεις είναι σαν να φωνάζουμε «είμαστε δημοσιογράφοι, κρίνουμε αλλά δεν θα κριθούμε». Όσο απορρίπτουμε, όμως, την κριτική και όσο αποφεύγουμε την αυτοκριτική τόσο καλλιεργούμε το έδαφος για τη γενική κατακραυγή…
(Ο Μιχάλης Χατζηκωνσταντίνου είναι δημοσιογράφος)
