Έναν χρόνο μετά την καταδίκη της Χρυσής Αυγής, υπό διαρκείς συνθήκες πανδημίας η ιδεολογία του ακροδεξιού χώρου κάθε άλλο παρά κάμψη εμφανίζει, αν συνυπολογίσει κανείς τόσο τις συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας των πάσης φύσεως αρνητών, όσο και τις πολύ πρόσφατες φασιστικές επιθέσεις σε διάφορα σημεία της χώρας. Η προσέγγιση του θέματος, όμως, προϋποθέτει δύο καίριες αποσαφηνίσεις, δηλαδή ότι αφενός όλοι οι ανεμβολίαστοι δεν είναι αντι-εμβολιαστές και αφετέρου ότι όλοι οι ανεμβολίαστοι ή αντι-εμβολιαστές δεν είναι ακροδεξιοί.
Από εκεί και στο εξής υπάρχουν αρκετές παράμετροι στο όλο θέμα που χρήζουν μελέτης και προσοχής, αλλά θα επικεντρωθώ σε δύο. Η πρώτη που θεωρώ σημαντική αφορά την προσπάθεια της ακροδεξιάς να εμφανιστεί ως αντι-συστημική. Όπως έπραττε με οργανωμένο τρόπο η Χρυσή Αυγή κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, οι ακροδεξιοί αρνητές του κορονοϊού, της μάσκας και των εμβολίων εμφανίζονται να πολεμούν το σύστημα (ελίτ, φαρμακοβιομηχανίες), αόρατους εχθρούς που μόνο εκείνοι (ανα-)γνωρίζουν (μυστικές λέσχες), αλλά και τους συνήθεις υπόπτους, Εβραίους. Η αντι-συστημικότητα αυτή που επιδρά αρνητικά και στην εμπιστοσύνη στην επιστήμη ενδέχεται να δημιουργήσει ρήξεις και συγκρούσεις στην κοινωνία και να επαναφέρει την ακροδεξιά στο προσκήνιο «νομιμοποιώντας» τις ιδέες της ως προστάτιδες του λαού και του έθνους έναντι ορατών και αοράτων εχθρών σε μια συνηθισμένη διάκριση «εμείς και οι άλλοι».
Μια δεύτερη παράμετρος αφορά τη σχέση της θρησκείας με τους κάθε είδους αρνητές. Τα παραδείγματα τόσο από τη δημόσια σφαίρα όσο και από προσωπικές εμπειρίες είναι πάρα πολλά, ήδη από την έναρξη της πανδημίας, και καταγράφονται τόσο στο χώρο της επίσημης Εκκλησίας όσο και στις κάθε είδους θρησκευτικές οργανώσεις, ενώ τα δεδομένα των εμβολιασμών, αλλά και όσων νόσησαν ή έχασαν τη ζωή τους από κορονοϊό στον ευρύτερο Ορθόδοξο χώρο είναι ενδεικτικά των αντιλήψεων που επικρατούν και αναπαράγονται. Και στην προκειμένη περίπτωση κατασκευάζεται ένα διχοτομικό σχήμα «εμείς και οι άλλοι», στο οποίο οι «άλλοι» επιβουλεύονται όχι μόνο το ελληνικό έθνος και το DNA του, αλλά απειλούν και την Ορθοδοξία.
Συνεπώς και αρκετά συνοπτικά θεωρώ ότι η πανδημία, όπως συμβαίνει στις κάθε είδους κρίσεις, έρχεται να δώσει μια ακόμα ευκαιρία στην ακροδεξιά, μέσω της καλλιέργειας θεωριών συνωμοσίας και ενός είδους αντι-συστημικότητας συχνά σε συνδυασμό με έναν θρησκευτικό μανδύα. Το να θεωρήσουμε αυτό το φαινόμενο απλώς γραφικό είναι, κατά τη γνώμη μου, επικίνδυνο. Άλλωστε, πολλοί ήταν εκείνοι που την δεκαετία του 1990 θεωρούσαν γραφικούς τους skinheads που έκαναν βόλτα από τα γραφεία της Χρυσής Αυγής στην Κυψέλη. Ας μην αποδειχτούμε άλλη μια φορά αφελείς.
(Ο Αλέξανδρος Σακελλαρίου είναι Δρ. Κοινωνιολογίας, Διδάσκων στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο & Ερευνητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο)
