Η πανδημία δυο χρόνια τώρα συνεχίζει να αφήνει πίσω της βαθιά τραύματα στην ελληνική οικονομία και κοινωνία. Οι οικονομικοί και κοινωνικοί δείκτες έχουν επιβαρυνθεί σημαντικά μετρώντας ήδη μια δεκαετία κρίσης χρέους, με τα δειλά βήματα της ανάκαμψης που ξεκίνησε το 2018-2019, να μην αρκούν για να επουλώσουν τις πληγές.
Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία προκάλεσε μεταξύ άλλων και μια διεθνή οικονομική κρίση, η οποία «χτύπησε» με μεγαλύτερη σφοδρότητα την Ευρώπη. Σε χειρότερη θέση από όλες τις χώρες βρέθηκε η ελληνική οικονομία, ως αποτέλεσμα των πολιτικών που ασκεί η κυβέρνηση Μητσοτάκη, αλλά και λόγω των δομικών αδυναμιών της. Η κυβέρνηση, τόσο μέσα στην πανδημία, όσο και μετά την κορύφωση της ενεργειακής κρίσης, δεν έλαβε (ούτε ενδιαφέρθηκε άλλωστε…) τα απαραίτητα μέτρα στήριξης, δείχνοντας έναν νεοφιλελεύθερο «μεταρρυθμιστικό» ζήλο που οδήγησε σε αποδυνάμωση των εργαζομένων, των δικαιωμάτων και των εισοδημάτων τους. Κινήθηκε δηλαδή στην αντίθετη κατεύθυνση από εκείνη που επέλεξαν κράτη-μέλη της ΕΕ, όπως η Ισπανία και η Πορτογαλία, που ενίσχυσαν ουσιωδώς και με συνέπεια εργαζόμενους, επιχειρήσεις και αδύναμα κοινωνικά στρώματα.
Η έλλειψη ενός συνεκτικού σχεδίου από την κυβέρνηση Μητσοτάκη φάνηκε και στην πρόσφατη, έκτακτη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, όπου ο πρωθυπουργός δεν πρότεινε απολύτως τίποτα για να καταφέρει η ελληνική (και η ευρωπαϊκή) οικονομία να αποφύγει τον σκόπελο της κρίσης. Λίγες μέρες αργότερα ήρθε η ανακοίνωση για ανάπτυξη 7% στο πρώτο τρίμηνο του 2022, για την οποία μόνο η κυβέρνηση πανηγύρισε κι αυτό γιατί επί της ουσίας αυτή η ανάπτυξη δεν αντικατοπτρίζεται πουθενά στην καθημερινότητα των εργαζόμενων και των επιχειρήσεων. Οι πανηγυρισμοί κόπασαν μόλις ο Ο.Ο.Σ.Α ανακοίνωσε τις δικές του προβλέψεις για ανάπτυξη μόλις 2,8% για το 2022 και 2,5% για το 2023… Το ότι οι προβλέψεις αυτές δεν έτυχαν ανάλογης προβολής από μερίδα των ελληνικών ΜΜΕ, είναι απλά τυχαίο…
Ταυτόχρονα ο πληθωρισμός στην Ελλάδα καταγράφει το υψηλότερο ποσοστό σε ολόκληρη την Δυτική Ευρώπη, η αισχροκέρδεια στην ενέργεια έχει χτυπήσει «κόκκινο», με την αύξηση της χονδρικής τιμής του ρεύματος να φέρνει μια επιβάρυνση της τάξης του 80% για τους καταναλωτές στην Ελλάδα, ενώ ο μέσος ευρωπαϊκός κυμαίνεται μεταξύ 20-30%. Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ είναι συγκλονιστικά, αύξηση κόστους στέγασης +35%, στις μεταφορές +18,8% και στη διατροφή +12,1%. Το ποσοστό των «κόκκινων δανείων» παραμένει υψηλότατο, επίσης πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, με τις τράπεζες να αδυνατούν να παράσχουν τα κατάλληλα εργαλεία χρηματοδότησης μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, με πολλές να αντιμετωπίζουν μείζον ζήτημα βιωσιμότητας.
Παράλληλα, οι άμεσες ξένες επενδύσεις για τις οποίες υπερηφανεύεται η κυβέρνηση βρίσκονται πολύ χαμηλά. Μπορεί ο αρμόδιος υπουργός Επενδύσεων να ανεβάζει σε εβδομαδιαία σχεδόν βάση στα social media «επενδυτικά roadtrip» στον Περσικό Κόλπο, ωστόσο η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική, καθώς απέχουμε πολύ από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, με το μεγαλύτερο ποσοστό των αναιμικών κατά τα άλλα επενδύσεων να κατευθύνεται στην αγορά των ακινήτων που έχει χαμηλή συμβολή στην αύξηση της παραγωγικότητας της οικονομίας. Όσο για την ανεργία, παραμένει η υψηλότερη στην ΕΕ, ενώ και στον τουρισμό δεν έχει δημιουργηθεί ένα νέο στρατηγικό αφήγημα που να διαφοροποιεί και να αυξάνει τα έσοδα, να στηρίζει μισθούς και να διαμορφώνει συνθήκες βιωσιμότητας και εργασιακής αξιοπρέπειας για τους εποχικούς υπαλλήλους.
Όσο ακολουθείται το ίδιο ακριβώς μείγμα πολιτικών και δεν αλλάζει προσανατολισμό το οικονομικό επιτελείο, τόσο θα βαθαίνει η κρίση και θα μεγαλώνουν τα αδιέξοδα. Τα επόμενα τρίμηνα θα είναι οδυνηρά για την ελληνική οικονομία, με την κυβέρνηση να συνεχίζει να αδιαφορεί για τα μεγάλα προβλήματα, προβάλλοντας ένα ψεύτικο «success story» που θυμίζει πολύ τα έργα και τις ημέρες της περιόδου Σαμαρά.
(Ο Γιώργος Μπαλάφας είναι μέλος της Κεντρικής Επιτροπής ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και περιφερειακός σύμβουλος Βόρειου Τομέα Αττικής)
