Η συζήτηση για το τι αλλάζει με τη σύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση ως προς τις βασικές παιδαγωγικές διαστάσεις της εκπαιδευτικής διαδικασίας, δηλαδή το χώρο, το χρόνο, τις σχέσεις, τους ρόλους και τις διδακτικές δυνατότητες έχει ήδη ξεκινήσει. Εκπαιδευτικοί και μαθητές συζητούν σε τυπικές ή άτυπες συναντήσεις και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τόσο τις τεχνικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν και τις πρωτόγνωρες συνθήκες που βιώνουν κατά τη σύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση όσο και τα αποτελέσματα που αναμένουν να έχει αυτός ο τρόπος εκπαίδευσης στη μάθηση και πρόοδο των μαθητών και μαθητριών.
Αυτό που δε συζητάμε πολύ συχνά είναι τα συναισθήματα που βιώνουν τα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας, εκπαιδευτικοί, παιδιά και γονείς σ’ αυτές τις συνθήκες. Το άγχος, την κούραση, την απογοήτευση που εκφράζουν οι εκπαιδευτικοί από τις υπερβολικές απαιτήσεις χωρίς κατάλληλη υποστήριξη, από την έλλειψη διαθέσιμου οργανωμένου εκπαιδευτικού υλικού για αξιοποίησή του στις ποικίλες βαθμίδες και στα διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα και από την έλλειψη κατάλληλης υποδομής. Πολύ περισσότερο την αγωνία και κάποιες φορές και το θυμό των εκπαιδευτικών για την επιβολή της σύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης στα μικρά παιδιά, που μακράν απέχει από τα χαρακτηριστικά της πρώιμης παιδικής ηλικίας, τις ανάγκες των παιδιών και τον τρόπο που μαθαίνουν.
Δε συζητάμε όμως και για το άγχος, την κούραση και την αγωνία των μαθητών και μαθητριών που νοιώθουν τις σχολικές τσάντες στους ώμους τους να βαραίνουν, όχι πλέον γιατί κουβαλούν τα βιβλία τους στο σχολείο αλλά γιατί μέσα σε αυτές προσπαθούν να φέρουν νοητά την παρουσία των δασκάλων και καθηγητών τους, το βλέμμα και την παρέα των συμμαθητών και συμμαθητριών τους, το σχολικό χώρο και την επικοινωνία που πλέον έχει περιοριστεί δραματικά.
Οι γονείς καλούνται στις συνθήκες αυτές να έχουν πρόσβαση στις κατάλληλες υποδομές για τη σύνδεση των παιδιών τους στη σύγχρονη πλατφόρμα, να παρευρίσκονται στις μικρές ηλικίες δίπλα τους, να τα ενθαρρύνουν να βρουν κίνητρα και κουράγιο για να ανταποκριθούν στις εξ αποστάσεως κατ’ οίκον εργασίες, να τους δώσουν ελπίδα ότι αυτό δε θα κρατήσει για πάντα και θα περάσει. Οπότε και η αγωνία και το άγχος των γονέων μεγαλώνει, ειδικά εκείνων που δε μπορούν να ανταποκριθούν σε όλα αυτά είτε λόγω της φύσης της εργασίας τους είτε λόγω της οικονομικής και κοινωνικής αδυναμίας τους να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις αυτές.
Τα συναισθήματα αυτά δε μπορούν όμως να αγνοηθούν γιατί διαμεσολαβούν στο βίωμα της εκπαιδευτικής διαδικασίας, τις προσδοκίες, τα κίνητρα και τις προσπάθειες για επιτυχία. Χρειάζεται στήριξη των οικογενειών μέσα από συστηματικές ενέργειες της πολιτείας για την αντιμετώπιση των κοινωνικών ανισοτήτων, οι οποίες προβάλλονται ακόμα εντονότερες τώρα, και επηρεάζουν τις ευκαιρίες συμμετοχής στην εκπαιδευτική διαδικασία. Χρειάζεται ο σύλλογος διδασκόντων να είναι επίσης σε επικοινωνία με τους γονείς για την ενημέρωση και συνεργασία μαζί τους στους τρόπους που θα στηρίξουν τα παιδιά τους στις νέες αυτές εκπαιδευτικές συνθήκες. Χρειάζεται έγκαιρος προγραμματισμός και πρόβλεψη εναλλακτικών μορφών εκπαίδευσης και αξιολόγησης των μαθητών και μαθητριών με ευθύνη του Υπουργείου Παιδείας και σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής, τα Περιφερειακά Κέντρα Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού, τα Πανεπιστήμια και τα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας. Κυρίως χρειάζεται να ξανασκεφτούμε τι είναι αυτό που επιδιώκουμε με τη φοίτηση των παιδιών στο σχολείο, πόσο προσιτή και κατάλληλη είναι η σύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση για όλα τα παιδιά, ποιες είναι οι προτεραιότητες που θέτουμε στη συγκυρία της πανδημίας και οι τρόποι με τους οποίους θα διασφαλίσουμε την επίτευξή τους.
Η Σοφία Αυγητίδου είναι Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας
