Αν λάβουμε υπόψη, τις πρόσφατες δηλώσεις του Πρωθυπουργού, μπορούμε εύκολα να συμπεράνουμε ότι, εκτός εξαιρετικού απροόπτου, οι εκλογές πλησιάζουν.
Η κυβέρνηση και η ΝΔ έχουν κάθε λόγο, να κρατούν «κλειστά τα χαρτιά τους», για τον ακριβή χρόνο, που θα «στηθούν κάλπες», επιχειρώντας να αποκρύψουν την συζήτηση, για το πως θα κυβερνηθεί η χώρα την επόμενη μέρα.
Τα γαλάζια στελέχη ελπίζουν ότι, ο λαός, λίγο με τις διακοπές, λίγο λόγω του γενικού κλίματος της απογοήτευσης, λίγο λόγω της τεράστιας ακρίβειας, που κάνει τους περισσότερους να έχουν το άγχος της επιβίωσης, τα πραγματικά επίδικα θα ξεχαστούν και η συζήτηση προεκλογικά, θα περιστρέφεται γύρω από την διαχείριση της μιζέριας και της φτώχειας.
Η συζήτηση όμως για την επόμενη μέρα, είναι μια συζήτηση ουσιαστική. Τα κόμματα οφείλουν έγκαιρα, να καταθέσουν τα πολιτικά τους σχέδια, να θέσουν σε δημόσια αντιπαράθεση τα κυβερνητικά τους προγράμματα και έπειτα, ο λαός να αποφασίσει.
Η ΝΔ γνωρίζει πολύ καλά ότι, δεν έχει κάτι περισσότερο να προσφέρει. Την ώρα που περνάει το ένα μετά το άλλο, τα αντιδραστικά νομοσχέδια από τη βουλή (βλ. νόμο – πλαίσιο για τα πανεπιστήμια) ζητάει «αναστολή αντιπολίτευσης», για να αποκρύψει την προγραμματική της «γύμνια», για το αύριο του τόπου.
Ως τώρα, οι παρεμβάσεις της κυβέρνησης στην υγεία, στην εργασία, στη δημόσια διοίκηση, στην κοινωνική ασφάλιση κλπ. ήταν τέτοιες, που μάλλον εξηγούν από μόνες τους, τους λόγους για τους οποίους η χώρα μας, είναι αρνητική «πρωταθλήτρια», σε μια σειρά από δείκτες(πανδημία, ακρίβεια, ύψος μισθών-συντάξεων, ανεργία, πληθωρισμός κλπ.).
Συνεπώς, μη έχοντας κάτι παραπάνω να καταθέσει στην προγραμματική συζήτηση, «παίζει κρυφτό» με ένα κορυφαίο ζήτημα, όπως είναι αυτό των εκλογών.
Ο λαός όμως έχει ανάγκη από την ελπίδα για μια εναλλακτική πορεία, που θα σταματήσει την κοινωνική και οικονομική καταστροφή.
Δεν είμαστε όλοι ίδιοι, αλλά αυτό οφείλουμε και να το αποδεικνύουμε, στα λόγια αλλά και στο πεδίο άσκησης της καθημερινής πολιτικής.
Άλλωστε είναι γνωστό ότι, «αριστερός» ή «δεξιός», δεν χαρακτηρίζεται κάποιος, μόνο βάσει αυτοπροσδιορισμού, σε θεωρητικό επίπεδο, αλλά και από τις πολιτικές που εφαρμόζει.
Ένας άλλος δρόμος, είναι εφικτός λοιπόν;
Ας ξεκινήσουμε από το γνώριμο πεδίο της κοινωνικής ασφάλισης. Υπάρχουν εναλλακτικές προτάσεις ή μήπως η οικονομική κρίση, το ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο, η ευελιξία και η επισφάλεια στις εργασιακές σχέσεις, το δημογραφικό κλπ. έχουν προκαθορίσει τις εξελίξεις;
1. Το ασφαλιστικό διαχρονικά αντιμετωπιζόταν σαν ένα πρόβλημα παροχών. Η χώρα ζει εδώ και 30 χρόνια με την ψευδή αίσθηση, ότι δίνουμε υψηλές συντάξεις, «πάνω από τις δυνατότητες μας». Ναι, οι συντάξεις είναι η μεγαλύτερη δαπάνη της χώρας, από πλευράς προϋπολογισμού, αλλά όταν θες να εξασφαλίσεις αξιοπρεπείς παροχές και να μην πας σε συνεχείς περικοπές, ειδικά σε περιόδους οικονομικής κρίσης, οφείλεις να ανοίξεις την συζήτηση για τους πόρους του συστήματος. Η εισφορολόγηση του μεγάλου πλούτου, του τζόγου, η επιβολή εισφοράς σε όλους εκείνους, που επιβαρύνουν το περιβάλλον και βλάπτουν την υγεία των πολιτών(την οποία θα κληθεί να καλύψει το ΕΣΥ αργότερα), η επιβολή εισφοράς μέσω των προστίμων για την παραβίαση του ΚΟΚ, μπορούν για παράδειγμα να συνεισφέρουν στο ασφαλιστικό σύστημα σημαντικά έσοδα. Η αύξηση της κρατικής χρηματοδότησης και η κατάργηση του παράλογου πια(και ανεφάρμοστου) κανόνα, για ποσοστό 2,5% του ΑΕΠ για δαπάνες για συντάξεις μέχρι το 2060, μια νέα «ρήτρα διαφυγής» υπέρ του κοινωνικού κράτους, την ώρα που πολλές πια χώρες (και όχι μόνο η Ελλάδα όπως συνέβαινε το 2015) ξανακοιτάζουν με καχυποψία το διεθνές σύμφωνο σταθερότητας, είναι ζητήματα, που πρέπει να «παλέψει» μια προοδευτική κυβέρνηση, εντός και κυρίως εκτός συνόρων.
2. Είναι κρίσιμο να προβούμε σε επαναπροσέγγιση του ζητήματος των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, κυρίως για ειδικότητες στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα και να εκπονήσουμε προγραμματα στήριξης για εργαζόμενους μεγάλης ηλικίας που καθίστανται άνεργοι, λίγα χρόνια πριν τη συνταξιοδότηση. Παράλληλα πρέπει να θεσμοθετηθούν αντικίνητρα προς τις επιχειρήσεις, ώστε να αποφεύγονται οι απολύσεις, όσων ασφαλισμένων, είναι κοντά στη συνταξιοδότηση. Πρέπει επίσης να αποσυνδεθεί, η αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, από το προσδόκιμο ζωής(ν.3863/2010).
3. Για το ζήτημα των «εκκρεμών συντάξεων» πρέπει να εκπονηθεί ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα μόνιμων προσλήψεων υπαλλήλων στον e-ΕΦΚΑ, με ταχύρρυθμη εκπαίδευση ώστε να απασχοληθούν αποκλειστικά στην διεκπεραίωση των παλιών συνταξιοδοτικών εκκρεμοτήτων. Παράλληλα, πρέπει να δημιουργηθεί ένα βελτιωμένο πρόγραμμα στήριξης και ανανέωσης της υλικοτεχνικής υποδομής(πληροφοριακά συστήματα) και των κτιριακών εγκαταστάσεων των ασφαλιστικών ταμείων, που θα καταστήσουν ανθρώπινο και λειτουργικό το εργασιακό περιβάλλον, για τους υπαλλήλους των ταμείων.
4. Πρέπει να υπάρξει ειδικό μόνιμο προσωποποιημένο πρόγραμμα ρύθμισης οφειλών, για τους οφειλέτες στα ταμεία από το ΚΕΑΟ και επανυπολογισμός των ασφαλιστικών οφειλών που προέκυψαν την περίοδο της πανδημίας, με διαγραφή μεγάλου μέρους των οφειλών, όπως έγινε το 2019.
5. Είναι σημαντική η ενίσχυση της υπηρεσίας Διεύθυνσης Πληροφορικής εντός e-ΕΦΚΑ, ώστε να αποκτήσουν τα ταμεία, το δικό τους ολοκληρωμένο πληροφοριακό σύστημα διαχείρισης, της δημόσιας κοινωνικό-ασφαλιστικής λειτουργίας.
6. Συστήνεται ακόμα η επαναφορά της υπηρεσίας ανακεφαλαίωσης και ψηφιοποίησης του ασφαλιστικού ιστορικού με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα υλοποίησης κατά ηλικία, για όλους τους ασφαλισμένους σε όλα τα ταμεία.
7. Ανακούφιση στους συνταξιούχους, θα δώσει η αύξηση των ποσοστών αναπλήρωσης και η θεσμοθέτηση κατώτερων ορίων για κύρια και επικουρική σύνταξη, όρια που θα είναι επαρκή για την διασφάλιση ενός αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης, για όλους τους συνταξιούχους.
8. Πρέπει να προχωρήσει άμεσα η κωδικοποίηση(και η απλοποίηση)της ασφαλιστικής νομοθεσίας, για να σταματήσει η πολυνομία και η «περιπτωσιολογία» που ταλαιπωρεί ασφαλισμένους και συνταξιούχους.
9. Οφείλουμε να προχωρήσουμε στην ενίσχυση με προσωπικό των τμημάτων εσόδων(ΠΕΚΑ) του e-ΕΦΚΑ, για την καταπολέμηση της εισφοροδιαφυγής και εισφοροαποφυγής. Πρέπει επίσης να καταργηθούν τα «παράθυρα» εκείνα της νομοθεσίας, που ευνοούν την υποδηλωμένη και αδήλωτη εργασία.
10. Αντί για κατασυκοφάντηση των υπαλλήλων του ΕΦΚΑ, πρέπει να προχωρήσει η παροχή ουσιαστικών οικονομικών κινήτρων και διευκολύνσεων στους υπαλλήλους των ταμείων(με αύξηση αποδοχών), ώστε να καταστεί ελκυστικός ο φορέας, σε όσους επιθυμούν να απασχοληθούν σε αυτόν, μέσα από προγράμματα κινητικότητας προσωπικού.
11. Ως ελάχιστη ένδειξη κοινωνικής δικαιοσύνης, μια προοδευτική κυβέρνηση οφείλει να συμμορφωθεί με τις δικαστικές αποφάσεις για τα αναδρομικά των συνταξιούχων, ώστε να ανακτήσουν την εμπιστοσύνη τους οι πολίτες, στο ΣΚΑ.
12. Όλα τα ανωτέρω λίγη σημασία θα έχουν, αν δεν καταργηθούν οι νόμοι Χατζηδάκη για εργασία και κοινωνική ασφάλιση(ν.4808/2021 και 4826/2021).Το ασφαλιστικό εκτός από την πορεία της οικονομίας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την κατάσταση που επικρατεί στην αγορά εργασίας.
Σε όλους τους ανωτέρω βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους, θα μπορούσαμε να προσθέσουμε δεκάδες παρεμβάσεις.
Το κρίσιμο όμως για όσους ευαγγελίζονται μια προοδευτική εναλλακτική, είναι να εμπνεύσουν με ρεαλισμό και αξιοπιστία, του πολίτες, που έχουν αγανακτήσει λόγω της «νεοφιλελεύθερης μονετερικότητας».
Παραφράζοντας τον υπουργό κ.Βορίδη, θα λέγαμε πως η Αριστερά, οφείλει να προκαλέσει τέτοιες κοινωνικές διεργασίες και συμμαχίες, να προτείνει τέτοιες ρεαλιστικές και ριζοσπαστικές λύσεις, που θα αποτρέψουν, την επάνοδο των συντηρητικών πολιτικών, στην « κοινωνική κα πολιτική ιδεολογική πρωτοκαθεδρία».
(Ο Διονύσης Τεμπονέρας είναι Δικηγόρος – Εργατολόγος)
