Τα τραγικά γεγονότα στην Μελίλα όπου τουλάχιστον 23 άνθρωποι πέθαναν προσπαθώντας να περάσουν πάνω από τον φράχτη που χωρίζει το Μαρόκο από την Ισπανία μας θυμίζουν την αποτυχία διαχείρισης στο ζήτημα της μετανάστευσης.
Τα τελευταία χρόνια, ειδικά με αφορμή το 2015 και αυτό που ονομάστηκε «προσφυγική» κρίση υπάρχει μια πολύ έντονη συζήτηση για το πρόβλημα της μετανάστευσης και τις ενδεχόμενες λύσεις. Είναι προφανώς μια πολιτική και φορτισμένη συζήτηση, η οποία, δυστυχώς, είναι περιορισμένη σε αυτό ακριβώς το δίπολο: πρόβλημα – λύση.
Για να έχουμε μια εικόνα του ζητήματος, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης το 2020 πάνω από 280 εκατομμύρια άνθρωποι, 3,6% του παγκόσμιου πληθυσμού είναι διεθνείς μετανάστες (ζουν σε άλλη χώρα από αυτή που γεννήθηκαν).
Η μετανάστευση είναι η ανθρώπινη ιστορία, η ζωή και η εξέλιξη της έχουν να κάνουν με την μετανάστευση. Οι μεγάλες ανακαλύψεις σχετίζονται με την μετανάστευση, όπως και ο πόλεμος σε μεγάλο βαθμό.
Όταν η συζήτηση περιορίζεται στο δίπολο πρόβλημα – λύση και ειδικά όταν δεν υπάρχουν σοβαρές και παγκόσμιες προτάσεις για την διαχείριση της μετανάστευσης, αλλά μιλάμε για αντιμετώπιση και αποτροπή, τότε εμφανίζονται οι φράχτες, τα pushbacks και ο θάνατος.
Οι πρώτοι φράχτες στην Μελίλα στήθηκαν το 1993 με πρόσχημα τον περιορισμό της «παράνομης» μετανάστευσης και από το 2005 έχουν πάρει την τελική τους μορφή. Πολλές φορές έλαβαν χώρα γεγονότα σαν αυτά της 25ης Ιουνίου και πάλι με θύματα και φυσικά θα ξαναγίνουν.
Αντίστοιχες επιλογές πολιτικής διαχείρισης έχει κάνει και η Ιταλία με την Λιβύη αλλά και η ΕΕ με την Τουρκία με την Κοινή Δήλωση του 3/2016. Ο δηλωμένος στόχος είναι η αποτροπή και η συνέπεια είναι ο θάνατος ανθρώπων.
Η συζήτηση δεν είναι γύρω από τα ανοιχτά ή τα κλειστά σύνορα, αφού το να προσπαθείς να σταματήσεις τους ανθρώπους από το να κινούνται είναι σα να προσπαθείς να σταματήσεις το νερό. Μπορεί κάποιος να σταματήσει την εξέλιξη της ιστορίας τελικά; Η συζήτηση θα πρέπει να αφορά τους νόμιμους «δρόμους» της μετανάστευσης και την παγκόσμια διάσταση της. Θα πρέπει να αφορά την προετοιμασία για την διαχείριση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, η οποία θα επηρεάσει δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπων, οι οποίοι θα μετακινηθούν.
Είναι μια μεγάλη και απαραίτητη συζήτηση η οποία πρέπει να γίνει με γενναιότητα και όχι να περιορίζεται σε φράχτες και κυνικά σχόλια περί εισβολής και προσπάθειας παραβίασης της εδαφικής ακεραιότητας.
(Ο Λευτέρης Παπαγιαννάκης είναι Διευθυντής του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες)
