Πρώτος Γάλλος Πρόεδρος Δημοκρατίας που είδα από κοντά ήταν ο Φρανσουά Μιτεράν, τον Νοέμβριο του 1984, στην περίφημη τριμερή συνάντηση που οργάνωσε, στην Ελούντα, ο Ανδρέας Παπανδρέου για να φέρει κοντά τον πρόεδρο της Γαλλικής Δημοκρατίας με τον ηγέτη της Λιβύης Μουαμάρ Καντάφι. Ξανασυνάντησα τον Μιτεράν ως δημοσιογράφος αμέτρητες φορές στην δεκαετία του ’80 και του ’90 σε συνόδους κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης κυρίως.
Παρότι σοσιαλιστής, έδειχνε μάλλον αυτοκρατορικός, στην συμπεριφορά του. Συνήθως συνομιλούσε με τους δημοσιογράφους μετά το πέρας μιας συνόδου με μειλίχιο ύφος, ωραία επιχειρήματα αλλά μάλλον επιτηδευμένο εστετισμό. Σχεδόν πάντα έμενε τελευταίος από τους ηγέτες στα κτήρια –συνήθως κάστρα ή άλλα εμβληματικά κτίσματα- που λάμβανε χώρα η σύνοδος κορυφής –βλέπετε τότε δεν ήταν μόνον οι Βρυξέλλες αλλά ανάλογα με την προεδρεύουσα χώρα οι συναντήσεις γινόντουσαν σε όλες τις χώρες της Ένωσης. Έκανε λοιπόν μια βόλτα στους κήπους, συχνά με γυναικεία παρέα και αποχωρούσε αρκετή ώρα αργότερα. Πλήθος φωτογραφικών ντοκουμέντων μαρτυρούν την σχετική του συνήθεια.
Όταν γνώρισα τους δύο επόμενους προέδρους, τον Ζακ Σιράκ και τον Νικολά Σαρκοζί, ήμουν ήδη στην πολιτική και είχα την ευκαιρία να τους πλησιάσω πιο κοντά και να συνομιλήσουμε μερικές φορές. Ο Σιράκ θυμάμαι -με άνεση που με είχε εκπλήξει τότε, έξω ακριβώς από την αίθουσα συνεδριάσεων του Συμβουλίου στις Βρυξέλλες, σε μια από αυτές τις χαλαρές συζητήσεις- πήρε μια μπαγκέτα σάντουιτς, την έκοψε στα δύο και μου πρόσφερε την μισή. Μιλούσε βροντερά και έκανε συχνά χιούμορ. Ψηλός και επιβλητικός καθώς ήταν έκανε αισθητή την παρουσία του αμέσως μόλις έμπαινε σε οποιαδήποτε αίθουσα.
Στο άλλο άκρο ο Νικολά Σαρκοζί, τον οποίον αντιλαμβανόσουν συνήθως από την διαρκή και έντονη υπερκινητικότητά του. Δεν θα ξεχάσω την βραδιά του Ιουνίου 2008,όταν επισκέφθηκε την Αθήνα. Εγώ τότε ως υπουργός Επικρατείας της κυβέρνησης Καραμανλή, μετείχα σε γεύμα σε εστιατόριο του Λυκαβηττού από το οποίο η βραδινή θέα προς την Ακρόπολη και την θάλασσα του Πειραιά είναι μαγευτική. Πρέπει να σηκώθηκε ουκ ολίγες φορές κατευθυνόμενος πάντα σε μια γωνία του εστιατορίου και να συνομιλήσει με την Κάρλα Μπρούνι μόλις ολίγων μηνών σύζυγό του, για την οποίαν ουδόλως έκρυβε τον έρωτά του.
Ανάμεσα σ’ αυτές τις προσωπικότητες είχα την τύχη να γνωρίσω από κοντά τον Βαλερί Ζισκάρ Ντ’ Εστέν, ο οποίος εξελέγη Πρόεδρος της Γαλλίας το 1974, σε ηλικία νεαρή για τα πολιτικά δεδομένα της εποχής. Θυμάμαι καλά την μια από τις λίγες φορές που τον είδα, με αφορμή συνάντηση του Κώστα Καραμανλή μαζί του. Ήταν το 2002 στις Βρυξέλλες, όταν ο Ντ’ Εστέν, είχε αναλάβει πρόεδρος της Συντακτικής Συνέλευσης για την συγγραφή ενός Συντάγματος της Ευρώπης. Μια πρωτοβουλία που δυστυχώς δεν είχε τότε τα αναμενόμενα αποτελέσματα παρά την προσπάθεια που κατέβαλε ο σεβαστός από όλες τις κομματικές πλευρές του ευρωκοινοβουλίου Ντ’ Εστέν. Είχε συνεργαστεί στενά μαζί του η Μαριέττα Γιαννάκου κι είχα την ευκαιρία να διαπιστώσω και από κοντά σε εκείνη την συνάντηση πόσο μεστές και ουσιαστικές ιδέες είχε για το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Σαφώς υπέρ μιας Χριστιανικής Ευρώπης, με τις αρχές του δυτικού πολιτισμού και τις βάσεις της στην Αρχαία Ελλάδα. Ήταν κατασταλαγμένος και ξεκάθαρος για τα βήματα που έπρεπε να γίνουν από τότε προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.
Ο Βαλερί Ζισκάρ Ντ’ Εστέν, που τον καταγράψαμε στην συλλογική μας μνήμη ως τον φιλέλληνα πολιτικό, ήταν πρωτίστως ο κατ’ εξοχήν φιλευρωπαίος πολιτικός. Και τότε μπορεί να έβρισκες κι άλλους του δικού του βεληνεκούς να συμπλέουν προς την ίδια κατεύθυνση, οι καγκελάριοι Σμίτ και Κολ στην Γερμανία αποτελούν ξεχωριστά παραδείγματα αταλάντευτης αφοσίωσης στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Σήμερα είναι εμφανής η απουσία τέτοιων προσωπικοτήτων που να έχουν αντιληφθεί ακριβώς τι διακυβεύεται όταν ο δυτικός πολιτισμός δέχεται επίθεση από τον ισλαμικό ριζοσπαστισμό. Τι διακυβεύεται όταν οι οικονομικές σχέσεις ορισμένων χωρών με την διαρκώς και προκλητικότερη Τουρκία, τίθενται υπεράνω του ευρωπαϊκού ιδεώδους. Τι διακυβεύεται όταν οι περιφερειακές και άλλες δυνάμεις, όπως η Κίνα και η Ρωσία, αυξάνουν την δύναμή τους και την παρέμβασή τους στο ευρωπαϊκό έδαφος, εις βάρος της ευρωπαϊκής παραγωγής και εμπορίου.
Μοιάζει να απουσιάζει περισσότερο από ποτέ το πρακτικό και ταυτοχρόνως οραματικό πνεύμα του Ζισκάρ Ντ’ Εστέν το οποίο συνόψισε σε μια ωραία φράση του Σοφοκλή, όταν επισκέφθηκε την Αθήνα, επί Κωνσταντίνου Καραμανλή: «Οι θεοί διατηρούν την εξουσία να λαμβάνουν τις αποφάσεις αλλά είναι οι άνθρωποι οι οποίοι τελικώς θα αναμετρηθούν με τις λύσεις».
Και τέτοιοι άνθρωποι λιγοστεύουν επικίνδυνα μεταξύ των μελών της ευρωπαϊκής οικογένειας στις μέρες μας.
(Ο Θόδωρος Ρουσόπουλος είναι Βουλευτής Νέας Δημοκρατίας στον Βόρειο τομέα της Αθήνας)
