Κίνηση εθνικού ηγεμονισμού ή απελπισίας του Μπόρις Τζόνσον να σπεύσει πριν από την Αμερική και την Ευρώπη την έναρξη του αντί-COVID 19 εμβολιασμού των Βρετανών πολιτών ;
Ο θυμόσοφος λαός θα έδινε μονολεκτική απάντηση : «Κουτοπονηριές», από έναν πιεσμένο ηγέτη που καλείται να αντιμετωπίσει πρωτόγνωρες καταστάσεις καθώς η απόφαση για το BREXIT έχει οδηγήσει το Ηνωμένο Βασίλειο στην χειρότερη οικονομική κατάσταση στα τελευταία 300 χρόνια της ιστορίας του.
Καταρχάς, η κίνηση Τζόνσον να προσπεράσει τους πάντες για να εμφανιστεί ως ο πρώτος ηγέτης που εμβολιάζει τον πληθυσμό του, ενέχει στοιχεία εθνικού τυχοδιωκτισμού αλλά ταυτοχρόνως ομολογεί και φόβο απομονωτισμού.
Και καλά ο Τζόνσον , φοβάται! Φοβάται το άδηλο μέλλον του ίδιου και της χώρας του στην μετά BREXIT περίοδο.
Πού είναι οι ηθικοί κανόνες και τα πρωτόκολλα της παγκόσμιας κοινότητας και της καινοτόμου ερευνητικής επιχειρηματικότητας; Πώς με τόση ευκολία και μυστικότητα ένας επιχειρηματικός κολοσσός όπως είναι η Pfizer υπέκυψε στην πολιτική ανασφάλεια ενός ηγέτη ; Άρα δεν υπάρχουν ηθικοί κανόνες!
Ο κορονοϊός απέδειξε ότι δεν γνωρίζει όρια, εθνικά, οικονομικά ή κοινωνικά και ότι καμία χώρα που ενεργεί μόνη της δεν μπορεί να επιλύσει αυτήν την κρίση. Γι ‘αυτό χρειαζόμαστε εμβόλια που είναι καθολικά και ελεύθερα διαθέσιμα.
Ωστόσο, το τρέχον φαρμακευτικό σύστημα καινοτομίας δίνει προτεραιότητα στα συμφέροντα των εύπορων κρατών.
Οι χώρες με υψηλό εισόδημα έχουν ήδη αγοράσει σχεδόν το 80% των δόσεων εμβολίου Pfizer / BioNTech και Moderna που θα είναι διαθέσιμες εντός των πρώτων ημερών του 2021.
Συνολικά, οι πλούσιες χώρες έχουν προπληρώσει 3,8 δισεκατομμύρια δόσεις από διαφορετικούς κατασκευαστές εμβολίων, σε σύγκριση με 3,2 δισεκατομμύρια (που περιλαμβάνουν περίπου 700 εκατομμύρια δόσεις μέσω COVAX) για τον υπόλοιπο κόσμο.
Με άλλα λόγια, οι χώρες με υψηλό εισόδημα έχουν προ-παραγγείλει πολλαπλάσιες δόσεις εμβολίων για να υπερκαλύψουν τον πληθυσμό τους, αφήνοντας τον υπόλοιπο κόσμο με πολύ λιγότερες δόσεις για να καλύψει ακόμη και τις πιο επικίνδυνες και ευπαθείς κοινότητές τους.
Τουλάχιστον 10 εμβόλια πιθανότατα θα εγκριθούν έως τις αρχές του 2021, αλλά τα πιο πλούσια έθνη έχουν ήδη παραγγείλει έως και 5 δισεκατομμύρια δόσεις για τους δικούς τους ανθρώπους.
Μόνο οι ΗΠΑ έχουν εξασφαλίσει περισσότερες από ένα δισεκατομμύριο δόσεις από τουλάχιστον 6 εμβόλια στην ανάπτυξη, και το Ηνωμένο Βασίλειο έχει υπογράψει συμφωνίες για την παροχή έως και 5 δόσεων ανά πολίτη.
Είναι σαφές ότι το τρέχον μοντέλο βιοφαρμακευτικής καινοτομίας που ενεπλάκη με την έρευνα – παραγωγή και διάθεση του εμβολίου κατά του COVID-19 δίνει προτεραιότητα στα συμφέροντα των χωρών υψηλού εισοδήματος σε σχέση με τα συμφέροντα όλων των φτωχότερων χωρών.
Ο Μπόρις Τζόνσον εκμεταλλευόμενος το υφιστάμενο status quo στην παγκόσμια αγορά επιχειρεί να προλάβει μια μαζική καταιγίδα δυσμενών εξελίξεων καθώς ξεκινά το τελικό παιχνίδι Brexit. Ακόμη και αν επικυρωθεί μια εμπορική συμφωνία με την ΕΕ πριν από τις 31 Δεκεμβρίου, στο Ηνωμένο Βασίλειο θα εξακολουθήσει να παρατηρείται σημαντική οικονομική αναστάτωση πέρα από την καταστροφή της πανδημίας. Οικονομικοί αναλυτές του Λονδίνου φοβούνται περισσότερο το BREXIT από ότι το GOVID.
Τα τελευταία στοιχεία του ΟΟΣΑ της περασμένης εβδομάδας έδειξαν ότι το Ηνωμένο Βασίλειο έχει πληγεί οικονομικά από την πανδημία περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο κράτος της G20, πλην από της Αργεντινής.
Πρόκειται για την βαθύτερη ύφεσης στην ιστορία των 300 τελευταίων χρόνων του Ηνωμένου Βασιλείου. Ωστόσο αυτό το μέγεθος της ύφεσης θα μπορούσε να έχει προκύψει και εξαιτίας του Brexit.
Το Brexit υπολογίζεται ότι είναι εξ ίσου τραυματικό όσο και η πανδημία, με αναμενόμενη οικονομική συρρίκνωση 11,3% το 2020.
Ο κίνδυνος μιας δυνητικά βαθύτερης πολιτικής και οικονομικής «συστημικής κρίσης» παραμένει ο μεγάλος πονοκέφαλος του Οικονομικού Επιτελείου του Λονδίνου.
Το Γραφείο Προϋπολογισμού του Ηνωμένου Βασιλείου υπολόγισε ότι η οικονομία θα επηρεαστεί σημαντικά από το Brexit, ανεξάρτητα από το εάν υπάρχει ή όχι εμπορική συμφωνία UK-ΕΕ.
Κατά την τελευταία συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου του Ηνωμένου Βασιλείου υπήρξε μια προειδοποίηση για έναν «αξιοσημείωτο κίνδυνο» ότι η χώρα θα μπορούσε να αντιμετωπίσει μια τέλεια χειμερινή καταιγίδα προκλήσεων.
Μεταξύ των οποίων :
Την προοπτική μιας περιόδου κακής γρίπης μετά την κρίση του COVID-19.
Μεγάλες πλημμύρες εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής.
Συντονισμένο κύμα αποχώρησης βιομηχανιών προς το τέλος της μεταβατικής περιόδου.
Βάσει το ίδιου σεναρίου της «χειμερινής καταιγίδας» το οικονομικό χάος μπορεί να διαταράξει περαιτέρω την δημόσια τάξη προκαλώντας εθνική κρίση ψυχικής υγείας. Κάτι τέτοιο θα μειώσει τις αντιστάσεις και θα πλήξει τους οικονομικούς μοχλούς που διαθέτει μια κυβέρνηση για να αντικρούσει και σε άλλους κινδύνους.
Κατά την διάρκεια μιας συστημικής οικονομικής κρίσης οι προκλήσεις είναι ευρύτερες.
* Οι αλυσίδες εφοδιασμού τροφίμων στο Ηνωμένο Βασίλειο θα διαταραχθούν, δεδομένου ότι τα αποθέματα που δημιουργήθηκαν στο τέλος του 2019 έχουν ήδη μειωθεί κατά τη διάρκεια της πανδημίας και δεν θα αναπληρωθούν εύκολα.
Έγγραφο του Υπουργικού Συμβουλίου αναφέρει ότι οι ομάδες χαμηλού εισοδήματος θα διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο επισιτιστικής ανασφάλειας, συμπεριλαμβανομένων των μονογονεϊκών γονέων, των παιδιών σε μεγάλες οικογένειες και των ατόμων με αναπηρία.
* Κίνδυνος στους τομείς υγείας και κοινωνικής μέριμνας για πιθανές ελλείψεις εργατικού δυναμικού, λόγω της συνεχιζόμενης εξάρτησης του Ηνωμένου Βασιλείου από τους πολίτες της ΕΕ και ενός εργατικού δυναμικού που έχει ήδη ταλαιπωρηθεί από πανδημικούς ελέγχους.
* Η μείωση των εισαγωγών φαρμάκων παραμένει σοβαρό ενδεχόμενο, θέτοντας σε κίνδυνο την ασφάλεια των ασθενών. Τον περασμένο Οκτώβριο η κυβέρνηση Τζόνστον ανακοίνωσε συμβάσεις για προμήθεια φαρμάκων αξίας περίπου 80 εκατομμυρίων £ (107 εκατομμύρια δολάρια).
Μια τέτοιου είδους πιθανή συστημική κρίση ανησυχεί ιδιαίτερα τους πολιτικούς παρατηρητές στο Ηνωμένο Βασίλειο, δεδομένου ότι οι περιφερειακές Διοικήσεις της χώρας και οι επιχειρήσεις εξακολουθούν να αναρρώνουν από την πανδημία και δεν είναι πλήρως προετοιμασμένες για την μετά το BREXIT ζωή εκτός της ενιαίας αγοράς της ΕΕ.
Μεγάλο μέρος του ιδιωτικού τομέα έχει μειώσει τις αντοχές του και λόγω της πανδημίας και δεν θα μπορέσει να αντιμετωπίσει οποιοδήποτε οικονομικό σοκ που προκαλείται από το Brexit. Πολλές εταιρίες είναι ήδη ετοιμόρροπες και δεν διαθέτουν αυξημένα αντανακλαστικά και δυνάμεις για να αντιμετωπίσουν περαιτέρω αναταράξεις που θα προκληθούν από το BREXIT. Επίσης και στο Δημόσιο τομέα, οι προκλήσεις αυξάνονται. Περίπου 1,3 εκατομμύρια εργαζόμενοι του δημόσιου τομέα θα δουν την αμοιβή τους να παγώνει το 2021-22, παρά το γεγονός ότι βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της πανδημίας.
Βεβαίως ο Μπόρις Τζόνσον, τούτη την κρίσιμη στιγμή, επιχειρώντας να εξυψώσει το φρόνημα των Άγγλων, δεν παύει να επενδύει στον μεγαλοϊδεατισμό της Βρετανικής Αυτοκρατορίας , όπως έκανε ο Πούτιν που για να εμπνεύσει τον Ρωσικό λαό στηρίχθηκε στο όραμα της Ρωσικής Αυτοκρατορίας και το ίδιο κάνει ο Ερντογάν που προσπαθεί να αναπτερώσει το ηθικό του τουρκικού λαού με το όραμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Ο Τζόνσον μιλάει για μετατροπή της «Μεγάλης Βρετανίας» σε «Παγκόσμια Βρετανία». Το φιλόδοξο σχέδιο Τζόνσον ξεκινάει με την δέσμευση 16,5 δισεκατομμύρια λίρες (22 δισεκατομμύρια δολάρια) για αμυντικές δαπάνες.
Το όραμα Τζόνσον περί «Παγκόσμιας Βρετανίας» ξεπερνάει κατά πολύ τη στρατιωτική διπλωματία. Δύο από τους μακροχρόνιους πυλώνες της πολιτικής του Ηνωμένου Βασιλείου στη μεταπολεμική περίοδο, οι συμμαχίες του με τις ΗΠΑ και την Ευρώπη, βρίσκονται σε κρίσιμη καμπή. Ο Τζόνσον κάθε άλλο παρά ευθυγραμμίζεται με τον εκλεγμένο Πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν σε βασικά θέματα, συμπεριλαμβανομένης της Βόρειας Ιρλανδίας, επίσης μετά το Brexit αντιμετωπίζει δυσκολία στις σχέσεις με τους γείτονες του στην ΕΕ.
Αυτό δημιουργεί ένα μεγάλο πονοκέφαλο για το Λονδίνο την ίδια στιγμή που πρέπει επίσης να επαναπροσδιορίσει την εξωτερική και αμυντική του πολιτική , πέραν της Ευρώπης, σε ολόκληρο τον πλανήτη από την Ασία-Ειρηνικό έως την Αμερική.
Την τελευταία φορά που το Ηνωμένο Βασίλειο είχε εξετάσει την θέση του στον κόσμο ήταν το 2015 με την τότε στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας και την Αναθεώρηση Στρατηγικής Άμυνας και Ασφάλειας (SDSR).
Κατά την φετινή επισκόπηση της άμυνας και της ασφάλειας το Ηνωμένο Βασίλειο καλείται να εξετάσει τους βασικούς στρατηγικούς στόχους της Βρετανίας μετά το Brexit. Συγκεκριμένα υπό το όραμα της «Παγκόσμιας Βρετανίας» θα καταγράφουν οι διπλωματικοί και στρατιωτικοί στόχοι , η Ασφάλεια και οι υπηρεσίες πληροφοριών. Η αντιμετώπιση της τρομοκρατίας και η ξένη βοήθεια. Η στρατηγική του Διαστήματος και του κυβερνοχώρου.
Σήμερα η εξωτερική πολιτική του Λονδίνου φαντάζει ξεθωριασμένη. Την τελευταία δεκαετία, η Βρετανία έχει χάσει ένα μεγάλο μέρος της παγκόσμιας επιρροής της, παρά το γεγονός ότι εξακολουθεί να διατηρεί τον 5ο μεγαλύτερο αμυντικό προϋπολογισμό, τον 2ο μεγαλύτερο προϋπολογισμό παροχής βοήθειας και το 4ο μεγαλύτερο διπλωματικό δίκτυο διεθνώς.
Είναι κοινή εκτίμηση σε διπλωματικούς κύκλους του Λονδίνου ότι οι διαδοχικές Βρετανικές κυβερνήσεις απομακρύνθηκαν από τον κόσμο, αντί να το αγκαλιάσουν με αυτοπεποίθηση. Και αυτό σε μια εποχή που το Ηνωμένο Βασίλειο αντιμετωπίζει ένα τεράστιο φάσμα προκλήσεων από την αυστηρότητα της Ρωσίας, έως τη συνεχιζόμενη τρομοκρατική απειλή.
Μετά το Brexit, ο Τζόνσον δήλωσε ότι θέλει να ανακαλύψει εκ νέου την κληρονομιά του Ηνωμένου Βασιλείου «ως ένα μεγάλο παγκόσμιο εμπορικό έθνος», συμπεριλαμβανομένων πρώην τμημάτων της Βρετανικής Αυτοκρατορίας και της Κοινοπολιτείας, όπως η Ινδία, καθώς και άλλες βασικές αναδυόμενες αγορές, όπως η Κίνα και τα κράτη του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου καθώς και σημαντικές βιομηχανικές χώρες όπως η Αυστραλία, ο Καναδάς και οι ΗΠΑ.
Το Λονδίνο στοχεύει σε νέες εμπορικές συμφωνίες μετά το Brexit με δεκάδες χώρες, αλλά αυτή η διαδικασία δεν είναι απλή. Όπως για παράδειγμα μια πιθανή νέα εμπορική συμφωνία Ηνωμένου Βασιλείου-ΗΠΑ όπου ενδέχεται να υπάρχουν βασικοί τομείς ώριμοι για συμφωνία, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης ή της κατάργησης των δασμών για αγαθά.
Ο επαναπροσδιορισμός της εξωτερικής πολιτικής του Ηνωμένου Βασιλείου δεν είναι απλώς μια εσωτερική υπόθεση της Βρετανίας, αλλά αφορά και επηρεάζει και τον υπόλοιπο κόσμο…
Πέραν του εμπορίου, ο Βρετανός πρωθυπουργός επιβεβαίωσε το όραμά του ότι, μετά το Brexit, το Ηνωμένο Βασίλειο θα συνεχίσει να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διεθνή ασφάλεια, μέσα από τους Διεθνείς Οργανισμούς (ΝΑΤΟ, ΟΗΕ) καθώς και με την Ε.Ε. Όπως έχει πει ο Τζόνσον, αν και το Ηνωμένο Βασίλειο έχει αποχωρήσει από την ΕΕ, δεν αφήνει την Ευρώπη. Μάλιστα το Λονδίνο επιθυμεί να εντατικοποιήσει, τη συνεργασία με εταίρους της ΕΕ σε τομείς όπως το έγκλημα, η αντιτρομοκρατική δράση και οι εξωτερικές υποθέσεις.
Είναι μονόδρομος για τον Τζονσον η επαναχάραξη της εξωτερικής πολιτικής του Ηνωμένου Βασιλείου να παραμείνει στις ράγες των παραδόσεων της Βρετανίας ως μακροχρόνιου υποστηρικτή της Δημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου.
(Ο Δήμος Βερύκιος είναι δημοσιογράφος)
