Ο υπουργός Εργασίας επισκέπτεται «ξαφνικά» υπηρεσίες του ΕΦΚΑ και «αιφνιδιάζεται» ανακαλύπτοντας ότι τα στοιχεία των συντάξεων τηρούνται σε πρωτόγονους φακέλους στα αρχεία της υπηρεσίας. Λες και αποτελεί ευθύνη των υπαλλήλων η ελλιπής ψηφιοποίηση των αρχείων. Ο ίδιος υπουργός επισκέπτεται «ξαφνικά» υποκατάστημα της υπηρεσίας και ανακαλύπτει ότι λείπουν αδικαιολόγητα κάποιοι υπάλληλοι. Ο υπερδραστήριος υπουργός (αφήνοντας να εννοηθεί αποκλειστικά με δική του πρωτοβουλία, λες και δεν υπάρχουν κανόνες, διαδικασίες και διοικητική ιεραρχία στο δημόσιο) αποφασίζει και παραπέμπει στα πειθαρχικά όργανα υπαλλήλους που φέρονται να ασκούν πλημμελώς τα καθήκοντά τους ταλαιπωρώντας τους πολίτες.
Έχουν κάποια εξήγηση όλα αυτά; Προφανώς ναι. Αρκεί να αναλογισθεί κανείς την παταγώδη αποτυχία της κυβέρνησης στο θέμα της έγκαιρης απονομής των συντάξεων και στον πολλαπλασιασμό των εκκρεμών υποθέσεων τα δύο τελευταία χρόνια. Αρκεί να θυμηθεί κανείς την ταλαιπωρία των πολιτών με τα επαναλαμβανόμενα λάθη και τους διαρκείς επανυπολογισμούς των συντάξεων. Αρκεί, ακόμη, να ανατρέξει στην έμμεση ιδιωτικοποίηση της διαδικασίας απονομής συντάξεων μέσω της πρόσληψης ιδιωτών – με επιβάρυνση των ίδιων των πολιτών – για την υλοποίηση των σχετικών διαδικασιών.
Ο στόχος για μια ακόμη φορά είναι εμφανής: Στοχοποίηση των δημόσιων υπαλλήλων, δημιουργία κοινωνικού αυτοματισμού, απαξίωση στα μάτια της κοινωνίας του δημόσιου συστήματος κοινωνικής ασφάλισης ώστε να στρωθεί ο δρόμος για την ιδιωτικοποίηση της επικουρικής ασφάλισης. Δεν είναι η πρώτη φορά που επιχειρείται κάτι ανάλογο. Το ίδιο συνέβη την περίοδο 2013-2014, με την πρωτοφανή στοχοποίηση των δημοσίων υπαλλήλων ώστε να προετοιμαστεί το έδαφος για τις αναιτιολόγητες απολύσεις και διαθεσιμότητες δημοσίων υπαλλήλων που ακολούθησαν. Η συνέχεια είναι γνωστή: Δραματική υποβάθμιση του ΕΣΥ, της δημόσιας παιδείας, του κοινωνικού κράτους συνολικά.
Προς αποφυγή παρεξηγήσεων: Προφανώς και υπάρχουν διαχρονικές παθογένειες στην ελληνική δημόσια διοίκηση. Προφανώς και υπάρχουν υπάλληλοι που δεν κάνουν καλά τη δουλειά τους. Σε ένα σώμα εκατοντάδων χιλιάδων υπαλλήλων, θα ήταν αδύνατο να μην υπάρχουν. Προφανώς και οι πολίτες σε αρκετές περιπτώσεις ταλαιπωρούνται αδίκως. Και ιδίως στο θέμα των συνταξιούχων απαιτείται από πλευράς της εκάστοτε κυβέρνησης η μέγιστη κοινωνική ευαισθησία.
Όμως τα προβλήματα της δημόσιας διοίκησης δεν αντιμετωπίζονται με επικοινωνιακά παιχνίδια. Διαχρονικά, επί όλων των κυβερνήσεων, εκατοντάδες υπάλληλοι παραπέμπονται σε ετήσια βάση στα αρμόδια πειθαρχικά συμβούλια. Με μια απλή περιήγηση στην «Απογραφή» του υπουργείου Εσωτερικών, μπορεί να διαπιστωθεί ότι δεκάδες υπάλληλοι απολύονται σε ετήσια βάση εξ’ αιτίας πειθαρχικών παραπτωμάτων. Η διαφορά είναι ότι δεν συνηθίζεται να βγαίνουν οι υπουργοί στα κανάλια πανηγυρίζοντας επειδή έστειλαν κάποιες υποθέσεις στα πειθαρχικά συμβούλια, θυμίζοντας ρωμαϊκή αρένα.
Η δημόσια διοίκηση δεν βελτιώνεται με «σόου» στα κανάλια και καλλιέργεια συνθηκών κοινωνικού αυτοματισμού. Διορθώνεται με σχέδιο και στρατηγική. Διορθώνεται με θέσπιση κανόνων διαφάνειας και κοινωνικής λογοδοσίας. Διορθώνεται με καλή νομοθέτηση. Διορθώνεται με απλοποίηση και ψηφιοποίηση των διοικητικών διαδικασιών. Διορθώνεται με συνολική αξιολόγηση της διοικητικής λειτουργίας. Διορθώνεται με ολοκληρωμένη πολιτική για το ανθρώπινο δυναμικό της διοίκησης. Διορθώνεται με προσλήψεις μόνιμου εξειδικευμένου προσωπικού και όχι με ευκαιριακές αναθέσεις σε φίλους και κολλητούς.
Αλλά φαίνεται ότι η πραγματική στόχευση της κυβέρνησης είναι διαφορετική: Η απαξίωση του δημοσίου τομέα και η υποβάθμιση του κοινωνικού κράτους. Αιχμή του δόρατος αποτελεί βεβαίως η επιχειρούμενη επιβολή του κεφαλαιοποιητικού συστήματος στην επικουρική ασφάλιση. Εν μέσω πανδημίας και οικονομικής κρίσης η κυβέρνηση παραχωρεί την επικουρική ασφάλιση σε ιδιωτικά συμφέροντα, οδηγώντας τους σημερινούς και μελλοντικούς συνταξιούχους σε διαρκή ασφαλιστική αβεβαιότητα και επιβαρύνοντας με κόστος δεκάδων δις τους φορολογούμενους λόγω της μετάβασης στο νέο σύστημα.
Η πανδημική κρίση ανέδειξε με τον πλέον εμφατικό τρόπο τα όρια και τα αδιέξοδα των νεοφιλελεύθερων πολιτικών. Η κυβέρνηση της ΝΔ, ωστόσο, παραμένει αμετανόητη στις λογικές περασμένων δεκαετιών. Ταυτόχρονα παραμένει αμετανόητη στην εξυπηρέτηση ιδιωτικών συμφερόντων σε βάρος της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας. Απαραίτητη προϋπόθεση για την υλοποίηση των σχεδίων της αποτελεί η απαξίωση του δημόσιου συστήματος κοινωνικής ασφάλισης και η δημιουργία συνθηκών κοινωνικού αυτοματισμού.
Ας μην υπάρχουν αυταπάτες: Δεν ενδιαφέρεται η κυβέρνηση για τη σωστή λειτουργία του ΕΦΚΑ. Δεν ενδιαφέρεται για την αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους πολίτες. Δεν έχει ασχοληθεί σοβαρά με το θέμα της έγκαιρης και σωστήςκαταβολή των συντάξεων. Οι θεατρικού τύπου επισκέψεις και δηλώσεις του υπουργού Εργασίας εξυπηρετούν ακριβώς τον αντίθετο σκοπό: Την απαξίωση του ΕΦΚΑ και των υπαλλήλων του ώστε να προχωρήσει η αντιμεταρρύθμιση στο χώρο της επικουρικής ασφάλισης με τις μικρότερες κοινωνικές αντιδράσεις.
Ο Γρηγόρης Θεοδωράκης είναι πρώην Γενικός Γραμματέας Υπουργείου Διοικητικής Ανασυγκρότησης
