Το αμυντικό σύμφωνο ΗΠΑ , Ηνωμένου Βασιλείου και Αυστραλίας σηματοδοτεί τη μετατόπιση ισχύος στην Ασία τον Ινδικό και Ειρηνικό ωκεανό…
Το AUKUS φαίνεται να είναι το πρώτο βήμα μιας διαδρομής που θα αποτελείται από το άθροισμα βημάτων με ισχυρές διμερείς συνεργασίες στο ευρύτερο γεωστρατηγικό τρίγωνο, τόσο με παραδοσιακούς εταίρους στον τομέα της Ασφάλειας στην Ασία , Ιαπωνία, Νότια Κορέα, Ταϊλάνδη, Φιλιππίνες, όσο και νέους εταίρους όπως την Ινδία και το Βιετνάμ…
Το πρώτο καίριο ερώτημα που γεννάται στο άκουσμα του Συμφώνου AUKUS είναι : Ποια η στρατηγική επιδίωξη του Μπάιντεν;
Καταρχάς ο Μπάιντεν ήθελε να τονίσει ότι το AUKUS είναι ένα παράδειγμα συμμαχίας που προβάλλει την αμερικανική δύναμη, σε αντίθεση με το δόγμα Τραμπ «Μόνο η Αμερική».
Για τον Μπάιντεν το AUKUS σηματοδοτεί το τέλος του Τραμπισμού ακόμα κι αν οι Γάλλοι και άλλοι Ευρωπαίοι πιστεύουν ότι ο τρόπος που τους αντιμετώπισε δείχνει περιφρόνηση.
Το AUKUS είναι πρωτίστως ένα μήνυμα με αποδεκτή τους ίδιους τους Αμερικανούς. Μπορεί να προκαλεί νέες ανησυχίες εκείνους που δεν επιθυμούν την «αυτοκρατορική» υπέρβαση της χώρας και δεν κατανοούν τις συμμαχίες για την υπεράσπιση περιοχών του κόσμου μακριά από τις ακτές της Αμερικής, αλλά μετριάζει την μουρμούρα εκείνων που έβλεπαν «στρατηγική μείωση και απομόνωση» των ΗΠΑ μετά την αποχώρηση από το Αφγανιστάν.
Η στρατηγική Μπάιντεν που φαίνεται να υιοθετεί και ο Τζόνσον προβλέπει έναν κόσμο πολλαπλών και συμπληρωματικών συμμαχιών. Ο Μπάιντεν, για παράδειγμα, μίλησε για το «τετράγωνο», την άτυπη ομάδα των ΗΠΑ, της Ιαπωνίας, της Ινδίας και της Αυστραλίας που αποτελεί έναν ακόμη πυλώνα της αμερικανικής στρατηγικής για τον περιορισμό του κινεζικού επεκτατισμού.
Αυτό σηματοδοτεί μια διαφοροποίηση από την στρατηγική του 20ου αιώνα, που επικεντρώθηκε σε μια στρατιωτική συμμαχία σε ολόκληρη την ήπειρο για να συγκρατήσει την τότε αντίπαλη υπερδύναμη της Αμερικής και έναν εμπορικό φορέα που καλύπτει τον πλανήτη.
Ο Τζόνσον βλέπει την εμφάνιση του σημερινού κόσμου, πιο ad hoc και ευκίνητο, ως μεγάλη ευκαιρία για τη Βρετανία μετά το Brexit, η οποία απελευθερωμένη από τη μονιμότητα και την ακαμψία της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορεί να εισέλθει σ´ έναν πιο «δυναμικό» κόσμο με γρήγορες έξυπνες και ευέλικτες στρατηγικές κινήσεις, υπογράφοντας νέες συμμαχίες όπως η AUKUS με βάση τα δικά της εθνικά συμφέροντα.
Ο Μπάιντεν θεωρεί ότι η παγκόσμια τάξη είχε αφεθεί να μαραθεί μετά από 20 χρόνια εφησυχασμού, αλαζονείας και αυτοκρατορικής υπέρβασης. Η απόφαση να προσκληθεί το Πεκίνο στο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα το 2001 δεν επέφερε τα αναμενόμενα για την Δύση αποτελέσματα. Αντί για πιο φιλελεύθερη ή δημοκρατική Κίνα που είχαν προβλέψει οι παγκόσμιοι ηγέτες, προέκυψε ένας ισχυρότερος και πιο απειλητικότερος
αντίπαλος που θέριεψε ενώ οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους είχαν εγκλωβιστεί στην Μέση Ανατολή και το Αφγανιστάν.
Επί της ουσίας, οι ΗΠΑ καλούνται να προσαρμοστούν στον νέο κόσμο της κινεζικής υπερδύναμης προκειμένου να προστατεύσουν τον παλιό «ελεύθερο και ανοιχτό» κόσμο του παγκόσμιου εμπορίου και της αμερικανικής υπεροχής που έχτισε η Ουάσινγκτον μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Τα σοκ επί διοικήσεως Τραμπ και το Brexit του 2016 – τη χρονιά που η Αυστραλία υπέγραψε την αρχική συμφωνία για τα υποβρύχια με τη Γαλλία – οδήγησαν, ακούσια και κυκλικά, στον σημερινό κόσμο, και στην δημιουργία της συμμαχίας του AUKUS μεταξύ ΗΠΑ, Βρετανίας και Αυστραλίας για την αντιμετώπιση της κινεζικής υπεροχής.
Συνολικά, το τέλος του πολέμου στο Αφγανιστάν, ο άξονας κατά της Κίνας και η ιεράρχηση των παλαιών συμμαχιών της Αγγλίας έναντι της ΕΕ είναι οι μεγάλες στρατηγικές κινήσεις της τρίτης δεκαετίας του 21ου αιώνα.
Βεβαίως όταν και όπου γίνονται μεγάλες στρατηγικές κινήσεις διαταράσσεται το παγκόσμιο εκκρεμές και αναπόφευκτα εκνευρίζονται και φοβούνται οι άνθρωποι.
Η νέα στρατιωτική συμμαχία της Δύσης που στόχο έχει να περιορίσει την άνοδο του Πεκίνου, εκ πρώτης όψεως μοιάζει σαν μια επιβεβαίωση της παλιάς τάξης που ενδεχομένως γεννά μια νέα για να πάρει την θέση της.
Η νέα αυτή εταιρική σχέση ασφάλειας στην Ασία-Ειρηνικό με το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ να παρέχουν στην Αυστραλία την τεχνολογία και τη δυνατότητα να αναπτύξουν πυρηνικά υποβρύχια, σηματοδοτεί αλλαγή στρατηγικής και πολιτικής στην ευρύτερη περιοχή.
Η συμφωνία Aukus έρχεται μόλις ένα μήνα μετά την έξοδο των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν, όταν δημιουργήθηκαν αμφιβολίες για την παρουσία των ΗΠΑ στην περιοχή.
Επίσης η Βρετανία κάνει το πρώτο της δυναμικό ντεμπούτο στην γεωπολιτική σκηνή μετά το BREXIT λανσάροντας το νέο στρατηγικό της όραμα της «Παγκόσμιας Βρετανίας». Και το προβάλει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο εμφανιζόμενη στην Ασία-Ειρηνικό, όχι μόνη της με το ξεφτισμένο αποικιοκρατικό της φόρεμα , αλλά με την πυρηνική της τεχνογνωσία και μέσω μιας εταιρικής σχέσης με δυο παραδοσιακούς φίλους της, τις ΗΠΑ και την Αυστραλία.
Επί της ουσίας τα τρία αυτά Έθνη τραβούν μια γραμμή στην άμμο για να ξεκινήσουν και να αντιμετωπίσουν τις επιθετικές κινήσεις της κομμουνιστικής Κίνας στον Ινδο-Ειρηνικό.
Οι ΗΠΑ μαζί με την Βρετανία και την Αυστραλία σπεύδουν στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού που τα τελευταία 70 χρόνια χαρακτηρίζεται από σταθερότητα και ασφάλεια γεγονός που άλλωστε έχει οδηγήσει στην ευημερία και την οικονομική ανάπτυξη συμπεριλαμβανομένης
της Κίνας.
Καταρχάς η Συμφωνία Aukus περιλαμβάνει την ανταλλαγή πληροφοριών και τεχνολογίας σε διάφορους τομείς, συμπεριλαμβανομένωντων πληροφοριών και της κβαντικής τεχνολογίας, καθώς και την απόκτηση πυραύλων κρουζ.
Το «κλειδί» της Aukus είναι τα πυρηνικά υποβρύχια που θα κατασκευαστούν στην Αδελαΐδα στη Νότια Αυστραλία με τεχνογνωσία ΗΠΑ και Βρετανίας. Ένα πυρηνικό υποβρύχιο έχει τεράστιες αμυντικές δυνατότητες και συνεπώς επιπτώσεις στην περιοχή. Μόνο έξι χώρες στον κόσμο έχουν πυρηνοκίνητα υποβρύχια που αποτελούν ισχυρή αποτρεπτική δύναμη
Δεν θα είναι πυρηνικά εξοπλισμένα αλλά θα τροφοδοτούνται με πυρηνικούς αντιδραστήρες. Ωστόσο τα πυρηνικά υποβρύχια σε σχέση με τα συμβατικά, λειτουργούν αθόρυβα, είναι πιο ευέλικτα και πιο δύσκολο να εντοπιστούν.
Μπορεί να έσπευσε ο πρωθυπουργός της Αυστραλίας Σκοτ Μόρισον να διευκρινίσει ότι: « Η Αυστραλία δεν επιδιώκει να αποκτήσει πυρηνικά όπλα ή να γίνει πυρηνική δύναμη», ωστόσο και μόνο στο άκουσμα «πυρηνικό» προκαλείται διέγερση των αντανακλαστικών και των ανησυχιών της ανθρωπότητας. Γι αυτό και πολλοί έσπευσαν να το χαρακτηρίζουν ως ένα «επικίνδυνο στοίχημα»…
Το παραδέχονται άλλωστε και οι ίδιοι οι αμερικανοί. Αξιωματούχος της αμερικανικής διοίκησης δήλωσε στο Reuters ότι: «Αυτή η τεχνολογία είναι εξαιρετικά ευαίσθητη. Ειλικρινά πρόκειται για μια εξαίρεση από την πολιτική μας από πολλές απόψεις, δεν πρόκειται να επαναληφθεί υπό άλλες συνθήκες στο μέλλον. Το θεωρούμε εφάπαξ», προσθέτοντας ότι η Ουάσινγκτον είχε μοιραστεί τεχνολογία πυρηνικής πρόωσης μόνο μία φορά πριν – με τη Βρετανία το 1958.
Όντως, με την ανακοίνωση του AUKUS γίνεται ο ιστορικός παραλληλισμός με την πολιτική Αϊζενχάουερ παρέχοντας πυρηνική τεχνολογία στο Ηνωμένο Βασίλειο, που χαρακτηρίστηκε ως πυρηνική «αγγλοσαξονική» συνεργασία από τον Γάλλο πρόεδρο Σαρλ ντε Γκολ αναγκάζοντας έτσι και την Γαλλία να αναπτύξει τις δικές της πυρηνικές δυνατότητες.
Ένα άλλο βασικό ερώτημα είναι πώς θα αντιδράσει η Ασία στην συμφωνία Aukus;
Τα τελευταία χρόνια, η Κίνα έχει επιδείξει αυξανόμενη ισχύ και επιρροή στην περιοχή.
Η Ουάσιγκτον διαμαρτύρεται ότι ακούει από την Κίνα μόνο λόγια για συνεργασία και εν συνεχεία βλέπει απειλές κατά της Ταϊβάν, γεγονότα στο Χονγκ Κονγκ και ταχεία στρατιωτικοποίηση της Θάλασσας της Νότιας Κίνας…
Η νέα αμερικανική διοίκηση Μπάιντεν από την πρώτη στιγμή προσδιόρισε την Κίνα ως «κύρια απειλή» που θεωρεί ότι τα αποτρεπτικά μέτρα είναι τα μόνα που έχει νόημα εναντίον της Κίνας. Ήδη οι ΗΠΑ έχουν επενδύσει σημαντικά στην περιοχή και σε άλλες εταιρικές σχέσεις μικρότερης εμβέλειας με την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα, την Ταϊλάνδη, τις Φιλιππίνες, την Ινδία και το Βιετνάμ.
Ο Λευκός Οίκος χαρακτηρίζει την περιοχή Ινδικού – Ειρηνικού ως κομβικό σημείο που με το σύμφωνο Aukus θα υπάρξει γεωπολιτική αλλαγή που υπαγορεύεται ως αναγκαιότητα εξ αιτίας της επιθετικότητας της Κίνας.
Είναι σαφές ότι οι ΗΠΑ επιχειρούν να αποτρέψουν την επεκτατική στρατηγική της Κίνας σε όλο τον κόσμο μέσω της εμπορικής, ενεργειακής και διαδικτυακής διείσδυσης, και στις πέντε ηπείρους.
Τα ερωτήματα και οι απορίες πλείστες όσες…
Πάντως ένα είναι σίγουρο : Ένας νέος κόσμος αρχίζει να διαμορφώνεται, ακόμα κι αν παραμένει μεταμφιεσμένος στα ρούχα του παλιού. Πίσω από τη σαπουνόπερα της γαλλικής οργής και το σιγανό γρύλισμα των αγγλοσαξόνων, περνά κάτι πολύ σημαντικότερο: Το αμυδρό περίγραμμα μιας νέας παγκόσμιας τάξης που αρχίζει να σχεδιάζεται!
Όπως έχει πει ο Καρλ Μαρξ, οι ηγέτες που προσπαθούν να δημιουργήσουν κάτι καινούργιο «φέρνουν στην υπηρεσία τους τα πνεύματα του παρελθόντος». Παλιά γλώσσα, συνθήματα και κοστούμια ανασύρονται για να προσαρμοστούν στην νέα σκηνή.
Ο Δήμος Βερύκιος είναι δημοσιογράφος
