Θα ήταν ευχάριστη έκπληξη, εάν η Σύνοδος Κορυφής είχε συμπεριλάβει στα Συμπεράσματά της αποφάσεις αντίστοιχες με αυτές που πήρε πρόσφατα το Ευρωκοινοβούλιο: Το συντριπτικό Ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου για κυρώσεις στην Τουρκία, που εγκρίθηκε στις 26 Νοεμβρίου, αποτελούσε εξαρχής ένα σημαντικό όπλο στα χέρια της ελληνικής κυβέρνησης στη Σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Εκ του αποτελέσματος, αποδεικνύεται ότι ο Κυρ. Μητσοτάκης απέτυχε.
Διπλωματική ήττα της χώρας, το ανακοινωθέν για την Τουρκία
Ύστερα από τόσες αναβολές για τις περίφημες αυτές κυρώσεις που κατά τον κυβερνητικό εκπρόσωπο κ. Πέτσα, θα έρχονταν και «θα δάγκωναν» , η απόφαση του Συμβουλίου παραπέμπει ξανά το ζήτημα στις καλένδες. Πρόκειται για μια σημαντική διπλωματική ήττα της χώρας μας, επιστέγασμα πρωτίστως του ελλείμματος ξεκάθαρης στρατηγικής και προσανατολισμού στην εξωτερική μας πολιτική. Καμία προσπάθεια εξωραϊσμού και επικοινωνιακής διαχείρισης δεν μπορεί να κρύψει την οδυνηρή αλήθεια: Ο Κυρ. Μητσοτάκης επιστρέφει από μία ακόμα Σύνοδο Κορυφής, την τρίτη από τον Ιούνιο, με άδεια χέρια.
Θετική εξέλιξη το «πράσινο φως» στο Ταμείο Ανάκαμψης
Στο θέμα του Ταμείου Ανάκαμψης και του πολυετούς προϋπολογισμού που είχε σκαλώσει μετά τον εκβιασμό των υπερδεξιών κυβερνήσεων Βουδαπέστης και Βαρσοβίας, το πράγμα ξεκόλλησε επιτέλους. Οι κυβερνήσεις της Ουγγαρίας και της Πολωνίας, ζητούσαν μια «Ευρώπη αλα καρτ», να μπορούν να παίρνουν κοινοτικά κονδύλια, χωρίς παράλληλα να είναι υποχρεωμένες να σέβονται το ευρωπαϊκό κράτος δικαίου – καταργώντας τις αμβλώσεις, μετατρέποντας σε δικτατορία με κοινοβουλευτικό μανδύα την Ουγγαρία κλπ. Απέτυχαν. Αυτό που πήραν, ήταν ένα «φύλλο συκής», προκειμένου να «χρυσώσουν το χάπι» της συμφωνίας Ευρωκοινοβουλίου-Συμβουλίου. Η όποια ένστασή τους στο μέλλον, θα κριθεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, το οποίο είναι βέβαιο ότι θα δικαιώσει τη Συμφωνία Συμβουλίου-Ευρωκοινοβουλίου. Η ενεργοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης θα εγκριθεί με ευρύτατη πλειοψηφία στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου την ερχόμενη εβδομάδα και θα ξεκινήσει η εφαρμογή του.
Τα αυξημένα κοινοτικά κονδύλια απαιτούν Εθνικό Σχέδιο
Σε ό,τι αφορά τη χώρα μας, λόγω και του Ταμείου Ανάκαμψης, τα επόμενα χρόνια θα έρθουν στην Ελλάδα περίπου διπλάσια κονδύλια απ’ ότι λαμβάναμε τις προηγούμενες περιόδους: Σύνολο 72 δισ. ευρώ. Τα 32 δισ. από αυτά, θα προέρχονται από το Ταμείο Ανάκαμψης (εκ των οποίων τα 19 σχεδόν θα είναι επιχορηγήσεις), συν άλλα 20 από το νέο ΕΣΠΑ, συν άλλα 20 για την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ).
Αυτό θέτει για το πολιτικό σύστημα, την Διοίκηση, την κοινωνία και τη χώρα, μια πρόκληση: Αυτά τα χρήματα να πιάσουν τόπο. Δεν είναι προίκα ούτε του Μητσοτάκη ούτε της ΝΔ, αλλά της χώρας. Και χρειάζεται σχεδιασμός και ρήτρες που θα μας προστατεύσουν από τα πελατειακά δίκτυα, τη διαφθορά και την πάγια πρακτική της διαπλοκής και της ΝΔ, που θέλει τα λεφτά να πηγαίνουν στους πλούσιους και τους ισχυρούς. Τα χρήματα αυτά δεν πρέπει να ξοδευτούν με όρους “σκόιλ ελικίκου” και “λίστα Πέτσα”.
Στον ΣΥΡΙΖΑ ετοιμάζουμε σχέδιο δίκαιο και κοστολογημένο και την ίδια στιγμή δεν έχουμε καμία εμπιστοσύνη στο πώς η κυβέρνηση της ΝΔ ετοιμάζεται να διαχειριστεί αυτά τα χρήματα. Θεωρώ αναγκαίο το να δημιουργηθεί ένα Παρατηρητήριο ισχυρότατο, με συμμετοχή ανθρώπων με ειδικές γνώσεις, από την κοινωνία, για να εποπτεύει το πού διοχετεύονται και πώς αξιοποιούνται αυτά τα χρήματα για το κοινό εθνικό όφελος.
Μια προκαταβολή των κοινοτικών κονδυλίων, αναμένεται μέσα στους πρώτους μήνες του 2021. Τα εθνικά σχέδια κάθε χώρας – συνεπώς και της Ελλάδας, θα πρέπει να υποβληθούν έως τον Απρίλιο του 2021 και αναμένεται να εγκριθούν μέχρι το τέλος του πρώτου εξαμήνου του ’21 και να αρχίσει η ρoή των χρημάτων στο δεύτερο εξάμηνο. Δεδομένων των επείγουσων αναγκών –και λόγω πανδημίας, των Ευρωπαϊκών οικονομιών και κοινωνιών, διαπιστώνει κανείς ότι τα κοινοτικά χρήματα θα αργήσουν να εκταμιευθούν. Γι’ αυτό το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διεκδικεί διπλασιασμό της προκαταβολής αυτής. Για την Ελλάδα, αυτό σημαίνει ότι αντί να πάρουμε 3 δισ. όπως είναι σήμερα η πρόταση, το Ευρωκοινοβούλιο ζητά τα διπλάσια.
Ελάφρυνση δημόσιου χρέους για να μην έχουμε νέο γύρο σκληρής λιτότητας
Τέλος, ένα ζήτημα που συνδέεται άμεσα με τα παραπάνω, είναι εκείνο του δημόσιου χρέους των κρατών μελών. Το δημόσιο χρέος στην Ευρωζώνη είναι αυτή τη στιγμή πάνω από 100% του ΑΕΠ. Η Ελλάδα είναι η χώρα με το υψηλότερο δημόσιο χρέος, που φτάνει στο 208% του ΑΕΠ μας. Το Σύμφωνο Σταθερότητας που είναι τώρα σε αναστολή ορίζει 60% και γι’ αυτό η Αριστερά και οι προοδευτικές δυνάμεις στην ΕΕ θέτουμε το αίτημα να αλλάξει αυτός ο παράλογος κανόνας, αλλιώς δεν θα έχουμε ανάκαμψη της οικονομίας. Για να μην έχουμε έναν νέο γύρο σκληρής λιτότητας και μνημονίων, τυπικών ή άτυπων, χρειάζεται αναθεώρηση των κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας και ελάφρυνση του χρέους.
Ο Δημήτρης Παπαδημούλης είναι Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Επικεφαλής της Ευρωομάδας του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, Συντονιστής της Ευρωομάδας της Αριστεράς (GUE/NGL) στην Επιτροπή Προϋπολογισμών (BUDG) και σκιώδης εισηγητής για το νέο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, το Ταμείο Ανάκαμψης και τον Προϋπολογισμό της ΕΕ για το έτος 2021.
