Ο αθλητισμός, παραδοσιακά, έδινε το στίγμα της κανονικότητας, της ζωής που συνεχίζεται ή πρέπει να συνεχίζεται. Όμως, με ποια κριτήρια; Πότε είναι θεμιτή η λογική του «The show must go on»; Και επιπλέον: Ποια είναι τα κριτήρια της απόφασης, για το αν θα πρέπει να γίνεται ή όχι ένας αθλητικός αγώνας;
Οι σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες έχουν ματαιωθεί δύο φορές, εξ αιτίας των δύο παγκοσμίων πολέμων. Η πανδημία του κορονοϊού είναι ο δεύτερος λόγος. Είκοσι πέντε ημέρες απoμένουν από την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων και είναι σχεδόν σίγουρο ότι η μεγάλη γιορτή του παγκόσμιου αθλητισμού θα διεξαχθεί, παρά τα εμπόδια, τις δυσκολίες, τις διαφωνίες και τους φόβους.
Θα μπορούσε να ληφθεί μία διαφορετική απόφαση; Αν υπολογίσει κανείς ότι η αναβολή των αγώνων έχει στοιχίσει, ήδη, 2,1 δισ. δολάρια και ότι το κόστος της οριστικής ματαίωσης θα έφτανε τα 16,5 δισ. δολάρια, μάλλον όχι. Η ΔΟΕ και οι Ιάπωνες διοργανωτές προτίμησαν να κάνουν τους αγώνες, χωρίς φιλοξενούμενους θεατές, παρά να χάσουν τον πακτωλό χρημάτων που προερχόταν από τις χορηγίες και τα τηλεοπτικά δικαιώματα.
The show must go on, λοιπόν.H γιορτή πρέπει να γίνει οπωσδήποτε. Ακόμα και αν οι Ολυμπιακοί Αγώνες είναι μία παγκόσμια γιορτή, όπου συναντώνται άνθρωποι από όλο τον κόσμο, για να γιορτάσουν παρέα, επιλέχθηκε να γίνει μία γιορτή, χωρίς καλεσμένους. Η επιτυχία ή μη θα κριθεί εκ του αποτελέσματος. Ωστόσο, είναι δεδομένο ότι το κριτήριο της επιλογής είναι ξεκάθαρα οικονομικό και αυτό από μόνο του, δεν είναι καλό σημάδι.
Κόπα Αμέρικα
Για τους ίδιους λόγους, αποφασίσθηκε να διεξαχθεί «κανονικά» και το «Κόπα Αμέρικα», δηλαδή το Κύπελλο Ποδοσφαίρου των χωρών της Νότιας Αμερικής, που είχε προγραμματιστεί να διεξαχθεί στην Κολομβία και την Αργεντινή το 2020. Η Συνομοσπονδία Ποδοσφαίρου της Νότιας Αμερικής (CONMEBOL), αποφάσισε να αναβάλει για το 2021 τη διοργάνωση λόγω covid. Φέτος, δεδομένης της έξαρσης της πανδημίας στην Αργεντινή, αλλά και τις πολιτικές ταραχές στην Κολομβία, η CONMEBOL μετέφερε τη διοργάνωση στη Βραζιλία. Το ποδόσφαιρο νίκησε (;).
Όπως είχε νικήσει (;) και το 1986, στο Μεξικό, όταν το Μουντιάλ έγινε, παρά τους πέντε χιλιάδες νεκρούς, που είχε η χώρα λίγους μήνες πριν, λόγω του ισχυρού σεισμού μεγέθους 8 ρίχτερ που την είχε πλήξει, τον Σεπτέμβριο του 1985 και παρά το γεγονός ότι τον Απρίλιο του 1986 ένας νέος σεισμός 7,5 ρίχτερ «χτύπησε» την ίδια περιοχή. Το Μουντιάλ ξεκίνησε κανονικά στις 31 Μαΐου 1986…
Η τραγωδία του Χέιζελ
Και γιατί να μη γίνει το μουντιάλ του 1986, όταν ένα χρόνο νωρίτερα, στις 29 Μαΐου 1985, η ΟΥΕΦΑ πήρε την αδιανόητη απόφαση να γίνει κανονικά ο τελικός του Κυπέλλου Πρωταθλητριών, μεταξύ της Γιουβέντους και της Λίβερπουλ, στο Χέιζελ των Βρυξελλών, ενώ λίγη ώρα πριν, 39 φίλαθλοι είχαν βρει το θάνατο, λόγω επεισοδίων που είχαν προκαλέσει Άγγλοι χούλιγκαν;
Μπροστά στα παραπάνω, το γεγονός ότι οι αξιωματούχοι της ΟΥΕΦΑ πίεσαν αφόρητα τους ποδοσφαιριστές της Δανίας να συνεχίσουν τον αγώνα με τη Φινλανδία, για να μη διαταραχθεί το πρόγραμμα της διοργάνωσης, ενώ ο συμπαίκτης τους Έρικσεν έδινε τη μάχη για τη ζωή, μοιάζει με πταίσμα.
Η ντροπή του Σαντιάγο
Φυσικά, τα κριτήρια δεν είναι μόνο οικονομικά. Το 1973, οι εθνικές ομάδες της Χιλής και της Σοβιετικής Ένωσης επρόκειτο να δώσουν δύο αγώνες μπαράζ, με διακύβευμα την πρόκριση στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Γερμανίας, του 1974. Ο πρώτος αγώνας έγινε στη Μόσχα στις 26 Σεπτεμβρίου 1973, λίγες ημέρες μετά το Πραξικόπημα του Πινοσέτ. Έληξε 0-0. Ο επαναληπτικός είχε προγραμματιστεί να γίνει στις 21 Νοεμβρίου 1973, στο Εθνικό Στάδιο του Σαντιάγο, δηλαδή στο στάδιο, που από τις 11 Σεπτεμβρίου έως τις 7 Νοεμβρίου βασανίστηκαν και εκτελέστηκαν χιλιάδες υποστηρικτές του Αλιέντε.
Οι Σοβιετικοί ζήτησαν από τη ΦΙΦΑ να γίνει ο αγώνας σε ουδέτερο γήπεδο. Η ΦΙΦΑ, παρά το γεγονός ότι έστειλε αντιπροσωπεία στο Σαντιάγο, για να εξετάσει την κατάσταση του γηπέδου, δεν άλλαξε την έδρα του αγώνα. Οι Σοβιετικοί αρνήθηκαν να παίξουν στον τόπο του μαρτυρίου χιλιάδων ανθρώπων και δεν ταξίδεψαν στη Χιλή. Τη μέρα που είχε προγραμματιστεί ο αγώνας, την 21η Νοεμβρίου 1973, το καθεστώς του Πινοσέτ υποχρέωσε την ομάδα της Χιλής να παραταχθεί στο γήπεδο και να σκοράρει σε άδεια τέρματα. Το θλιβερό θέαμα έγινε παρουσία κόσμου που πανηγύριζε τα «γκολ» της ομάδας. Ένας από τους πιο ντροπιαστικούς αγώνες στην ιστορία του παγκόσμιου ποδοσφαίρου είχε λάβει χώρα, υπό την αιγίδα της ΦΙΦΑ.
Είναι επομένως, η διεξαγωγή του αγώνα, υπέρ, αλλά και παρά πάντων; Τα παραδείγματα είναι πολλά, όπως και τα διλήμματα. Σε τελική ανάλυση, καθένας μπορεί να κρίνει και να επιλέξει, ανάλογα με την περίπτωση, αν η παράσταση πρέπει ή όχι να συνεχιστεί. Αν, δηλαδή, η επιλογή να γίνει ένας αθλητικός αγώνας, παρά τις αντιξοότητες, τις δυσκολίες, ό,τι και αν έχει προηγηθεί είναι θεμιτή ή όχι. Εν τέλει, εκείνο που κάνει τη διαφορά, είναι το κριτήριο της επιλογής, διότι αυτό καθορίζει το αν ένας αθλητικός αγώνας θα είναι το σύμβολο της νίκης της ζωής, που ούτως ή άλλως πρέπει να συνεχιστεί ή αν είναι απλώς ένα show που πρέπει να γίνει, παραβλέποντας τα πάντα στο όνομα φτηνών σκοπιμοτήτων και αντί οποιουδήποτε ηθικού κόστους.
Ο Κώστας Καρβουναρίδης είναι Δικηγόρος – Διεθνές μάστερ αθλητικού δικαίου και μάνατζμεντ – Διεθνές Κέντρο Αθλητικών Σπουδών CIES– FIFA
