Δεκαεφτά (17) γυναικοκτονίες μέσα στο 2022 χτυπούν δυνατά το καμπανάκι πως σε καιρούς οικονομικά δυσχερείς και με την επιπλέον πίεση της πανδημίας, η έμφυλη βία όχι μόνο είναι παρούσα αλλά αυξάνεται και όλο και πιο συχνά καταλήγει στο έγκλημα.
Η Κυβέρνηση ορθώς έχει καταδείξει την ευαισθησία και το ενδιαφέρον της εμπράκτως για την καταπολέμησή της. Ενδεικτικά αναφέρω την τροποποίηση των διατάξεων του Ποινικού Κώδικα και της Ποινικής Δικονομίας, η οποία διευρύνει την προστασία των θυμάτων με την αυστηριοποίηση των ποινών για αδικήματα βαριάς και σεξουαλικής εγκληματικότητας.
O όρος γυναικοκτονία είναι ένας όρος υιοθετήθηκε ως περισσότερο έκφανση της κοινωνικής διάστασης του εγκλήματος αυτού. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια η άποψη για την αναγκαιότητα θεσμοθέτησής του αλλά και νομικής αποτύπωσής του αποκτά όλο και περισσότερους υποστηριχτές τόσο σε διεθνείς οργανισμούς, όσο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Κοινωνία των Πολιτών. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ήδη το 2012 υιοθέτησε τον όρο γυναικοκτονία.
Με την κοινοβουλευτική μου ιδιότητα κατέθεσα πρόσφατα ερώτηση στον υπουργό Δικαιοσύνης, ώστε ο όρος γυναικοκτονία να αποτυπωθεί και στον Ποινικό μας Κώδικα ως διακριτό αδίκημα. Το ζήτημα της νομικής αναγνώρισης του όρου γυναικοκτονία είναι πολλαπλώς σημαντικό και αναγκαίο.
Και τούτο, διότι στην τέλεση γυναικοκτονίας συντελούνται αφενός η ακραία εγκληματική συμπεριφορά με την βίαιη αφαίρεση της ζωής ενός ανθρώπου και αφετέρου η ακραία θανατογόνος μορφή εκείνης της βίας που ονομάζεται έμφυλη ή σεξιστική βία. Δηλαδή, πρόκειται για το γεγονός της δολοφονίας γυναικών εξαιτίας του φύλου τους, εξαιτίας του ότι είναι γυναίκες.
Επιπρόσθετα, η διάταξη του άρθρου 299 του Ποινικού Κώδικα που αφορά στο έγκλημα της ανθρωποκτονίας, δεν καλύπτει από μόνη της με επάρκεια το κοινωνικά έντονο αίτημα θέσπισης ποινής, που θα αφορά την αφαίρεση ζωής λόγω τέτοιων σεξιστικών κινήτρων και χαρακτηριστικών. Η γυναικοκτονία είναι η αφαίρεση της ζωής λόγω του φύλου της γυναίκας, με δράστες, σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις, κακοποιητικούς συζύγους, συντρόφους και συγγενείς που ασκούν για χρόνια βία στα θύματα.
Η επιστήμη του δικαίου αναζητά την αλήθεια σε σχέση με το τι, το πώς και το γιατί και δομείται πάνω στην αναζήτηση αυτήν. Είναι προφανές και αδιαμφισβήτητο από την εκτίμηση των περιστάσεων όλων ανεξαιρέτως αυτών των εγκλημάτων, ότι τα κίνητρά τους είναι έμφυλα και σεξιστικά.
Επομένως, στην περίπτωση της γυναικοκτονίας κατά την οποία πλήττονται δύο προστατευόμενα έννομα αγαθά, τόσο της ζωής όσο και του δικαιώματος των γυναικών να απολαμβάνουν μία ζωή χωρίς διακρίσεις, η βαρύτερη τιμώρηση του αδικήματος αυτού είναι επιβεβλημένη.
Αυτό θα μπορούσε να γίνει με διαφόρους τρόπους, κατόπιν τροποποίησης του Ποινικού Κώδικα, είτε προσθέτοντας ως βάση διακρίσεως στο άρθρο 82Α του Π.Κ. τη διάκριση λόγω φύλου, είτε εισάγοντας επιβαρυντική περίσταση απευθείας στο άρθρο 299 Π.Κ, αλλά και στο πλαίσιο της επιμέτρησης της ποινής –άρθρο 79 Π.Κ.– εισάγοντας τον παράγοντα της έμφυλης βίας.
Η τιμωρία του εγκλήματος της γυναικοκτονίας με αυστηρότερη ποινή δεν έχει μόνο πρακτικές συνέπειες. Κυρίως, η θεσμοθέτηση και εφαρμογή ενός τέτοιου μέτρου αυτόματα συνεπάγεται την αναγνώριση του φαινομένου αυτού και των έννομων συνεπειών του. Παράλληλα, αποκτά και ένα συμβολικό χαρακτήρα δίνοντας ένα δυνατό κοινωνικό μήνυμα.
Ο δρόμος, λοιπόν, ακόμα είναι μακρύς αλλά οφείλουμε όλοι συντεταγμένα, τόσο η Πολιτεία όσο και η κοινωνία, να δουλέψουμε στην κατεύθυνση αυτή. Στόχος είναι και να στεκόμαστε πολύπλευρα και εμπράκτως δίπλα στα θύματα αλλά και να περιορίσουμε στο ελάχιστο κάθε πράξη έμφυλης βίας.
(Η Άννα Ευθυμίου είναι Δικηγόρος και Βουλευτής Ν.Δ. Α’ Θεσσαλονίκης)
