Τι συμβαίνει πραγματικά στη Γαλλία; Ο ελληνικός συστημικός τύπος τηρεί σιγή ασυρμάτου για τον πρώτο γύρο των γαλλικών εκλογών. Εκτός από την απλή ανακοίνωση των αποτελεσμάτων ελάχιστα λέχθηκαν, ελάχιστα γράφηκαν. Τι τρομάζει τόσο στην Γαλλία;
Αλλά ας δούμε τα πράγματα από την αρχή. Τα τελευταία 20 χρόνια, οι νομοθετικές εκλογές ακολουθούν τις προεδρικές ανά πενταετία για να αποφεύγονται τα φαινόμενα ‘συγκατοίκησης’, δηλαδή η εμφάνιση διαφορετικής προεδρικής και κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, που κρίθηκαν ως δυσλειτουργικά. Θεωρείται λοιπόν αναμενόμενο ότι η δυναμική που προκαλεί η προεδρική εκλογή θα συμπαρασύρει αναπόδραστα και τις νομοθετικές εκλογές. Όμως, σε αυτές τις εκλογές όμως τα πράγματα δεν εξελίχτηκαν έτσι.
Απέναντι στο προεδρικό Κόμμα ‘Μαζί!’ (Ensemble!) εμφανίστηκε μια καινούργια Συμμαχία κομμάτων της Αριστεράς: από τους Σοσιαλιστές, το Κομμουνιστικό Κόμμα Γαλλίας, στους Οικολόγους έως το Κόμμα του Μελανσόν, ‘Ανυπότακτη Γαλλία» (LaFranceinsoumise) κάτω από το όνομα Νέα Λαϊκή Οικολογική και Σοσιαλιστική Ένωση ( Nouvelle Union Populaire, Ecologiqueet Social) ή NUPES από τα αρχικά των λέξεων.
Υπό την ηγεσία του Μελανσόν, τρίτου στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές με 21, 95% απέκτησε μια εντυπωσιακή δυναμική και παρουσιάστηκε και στις 577 εκλογικές περιφέρειες τις χώρας, με αιτήματα για σύνταξη στα 60 , αύξηση του κατώτατου μισθού στα 1500 το μήνα, ένταξη στο Σύνταγμα ενός «πράσινου» κανόνα, εγκατάλειψη της πυρηνικής ενέργειας, έλεγχο των τιμών, 100% κοινωνική ασφάλιση, επανίδρυση της αστυνομίας, πλαφόν στα ενοίκια, αύξηση των άμεσων φόρων κ.α.
Τα αποτελέσματα της πρώτης Κυριακής 12 Ιουνίου ήταν εντυπωσιακά:
Το Κόμμα του Προέδρου Μακρόν πέτυχε 25,75% μόλις 0,11% παραπάνω από το 25,66% του NUPES! Ουσιαστικά μπορούμε να μιλάμε για ισοψηφία των δυο πρώτων κομμάτων, πρωτοφανές στα τελευταία 20 χρόνια.
Τι συμπεράσματα βγαίνουν:
- Αρχικά ο μεγάλος νικητής είναι η αποχή. Έφτασε το 52,51% σπάζοντας το ρεκόρ του 51, 3% του 2017. Η πλειοψηφία των Γάλλων δεν θεωρούν ότι οι εκλογές μπορούν να αλλάξουν τη ζωή τους.
- Η Λεπέν αύξησε τις δυνάμεις της σε σχέση με το 2017: από 13,2% έφτασε το 18,67% και μπορεί πια να ελπίζει ότι θα μπορέσει να σχηματίσει κοινοβουλευτική ομάδα (χρειάζονται 15 βουλευτές ενώ το 2017 είχε μόλις 8)
- Η διάκριση αριστερά- δεξιά αναβιώνει με τον πιο έντονο τρόπο. Ο Μακρόν δεν έπεισε για το υπερκομματικό χαρακτήρα της Προεδρίας του και τώρα ενώπιον του β ’γύρου θα υποχρεωθεί να διολισθαίνει σε διαρκώς πιο δεξιές θέσεις. Ο λόγος είναι ότι ακόμη κι αν βγει το κόμμα του πρώτο (που είναι το πλέον πιθανό) οι εκτιμήσεις μιλούν για 255-280 έδρες, όταν για να έχει την απόλυτη πλειοψηφία χρειάζεται 289. Αυτό σημαίνει ότι θα στραφεί για στήριξη στο κόμμα της δεξιάς Lesrepublicains, που έλαβαν στον α ’γύρο 11,31%. Άρα είναι υποχρεωμένος να βρει μαζί τους ένα κοινό τόπο. Δεχόμενος πλήγματα από τα αριστερά θα κοιτάξει να διασφαλίσει τα δεξιά του.
- Οι Γάλλοι δεν αγάπησαν ποτέ τον Μακρόν. Ο Μακρόν αποδεικνύεται διαρκώς πιο δημοφιλής εκτός παρά εντός των συνόρων. Ήταν η αποστροφή στην Λεπέν που οδήγησε για μια ακόμη φορά σε συστράτευση όλων των δημοκρατικών δυνάμεων πίσω από τον απερχόμενο Πρόεδρο, αλλά με μισή καρδιά. Κατά τα άλλα, τον κατηγορούν για αλαζονεία, αναλγησία, αυταρχισμό. Το κίνημα των ‘κίτρινων γιλέκων’ θα είχε εξάλλου συνέχεια αν δεν εμφανιζόταν η πανδημία και το lockdown. Αλλά η δυσφορία της γαλλικής κοινωνίας είναι πάντα παρούσα ενώ η απόσταση της από την πολιτική μεγαλώνει διαρκώς.
Με αυτά τα δεδομένα το ερώτημα είναι τι θα συμβεί την Κυριακή. Σε 60 και πλέον εκλογικές περιφέρειες θα έχουμε μονομαχία εκπροσώπου της Ένωσης NUPES και του κόμματος της Λεπέν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η περιφέρεια της Sartheόπου η Ελληνικής καταγωγής Μαριέττα Καραμανλή κατεβαίνει με την Ένωση απέναντι στην Α. Furet του κόμματος της Λεπέν.
Είναι εξαιρετικά προβληματικό ότι χρειάστηκε σχεδόν μισή μέρα στο Κυβερνητικό Κόμμα για να τοποθετηθεί για την γραμμή που θα δώσει στις περιπτώσεις αυτές. Κατά την εκλογική βραδιά ακούστηκαν εξωφρενικές δικαιολογίες, όπως από την κυβερνητική εκπρόσωπο Olivia Gregoire που δήλωσε ότι αυτές είναι τοπικές αντιπαραθέσεις χωρίς εθνικό διακύβευμα! Ή ακόμη την Πρωθυπουργό Elisabeth Borne που …κατήγγειλε και τα δυο άκρα! Άλλοι μίλησαν για στήριξη …κατά περίπτωση.
Ευτυχώς το πρωί της Δευτέρας 13/6 η Κυβερνητική εκπρόσωπος προχώρησε σε μια καθαρή δήλωση: να μην ψηφιστεί το κόμμα της Λεπέν πουθενά.
Η μάχη της 19ης Ιουνίου θα είναι μια σκληρή μάχη σε όλα τα επίπεδα. Βασική μάχη είναι κατά της αποχής. Αν έχει μια ελπίδα η αριστερά να ανατρέψει τα προγνωστικά είναι με το να φέρει τους πολίτες που δεν ψήφισαν στον πρώτο γύρο στις κάλπες.
Ανεξάρτητα με το αποτέλεσμα, το θετικό που πρέπει να συγκρατήσουμε από τις γαλλικές εκλογές είναι ότι η Αριστερά κατάφερε εδώ να συνομιλήσει χωρίς στεγανά και να συμφωνήσει σε ένα κοινό πρόγραμμα. Παρά τις αδυναμίες του ή την έλλειψη επεξεργασίας πολλών από τις θέσεις που περιέχει. Και αυτό πρέπει να κρατήσουμε ως δίδαγμα.
Ο προοδευτικός χώρος, του σοσιαλισμού, της αριστεράς, της οικολογίας πρέπει να βρει κοινούς τόπους και στη χώρα μας. Απέναντι σε αφύσικες συμμαχίες ή καιροσκοπικούς συμβιβασμούς. Με καθαρότητα, τόλμη και προοπτική. Απέναντι σε όσους μας λένε ότι δεν υπάρχει αριστερά και δεξιά ή ότι είναι η αποτελεσματικότητα και όχι η πολιτική που έχει σημασία. Γιατί η πολιτική ήταν, είναι και θα είναι παρούσα. Ας την υπηρετήσουμε όλοι σωστά.
(Η Μαριλένα Κοππά είναι Αναπλ. Καθηγήτρια Συγκριτικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Μέλος ΔΣ του ΙΔΙΣ)
