Η δικαίωση του Ν. Παππά είναι αδιαμφισβήτητη. Το πόρισμα της πλειοψηφίας της «Προανακριτικής» Επιτροπής καταλήγει στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχουν καν ενδείξεις για την άσκηση ποινικής δίωξης σε βάρος του για το αδίκημα της δωροληψίας. Δεν μιλάμε για αποδείξεις αλλά ούτε καν ενδείξεις, αφού σε αυτό το δικονομικό στάδιο της προκαταρκτικής εξέτασης αρκεί η ύπαρξη «επαρκών ενδείξεων» χωρίς να χρειάζονται αποδείξεις.
Η δικαίωσή του Ν. Παππά όμως γίνεται ακόμα πιο εμφατική γιατί προέρχεται από τους πολιτικούς του αντιπάλους. Οι ίδιοι οι πολιτικοί του αντίπαλοι, που είχαν προτείνει τη σύσταση της «Προανακριτικής» Επιτροπής και τη διενέργεια της Προκαταρκτικής Εξέτασης, επειδή, κατά τους ισχυρισμούς τους, υπήρχαν ενδείξεις για την τέλεση της βαρύτατης και πλέον ατιμωτικής για κάθε πολιτικό πρόσωπο κακουργηματικής πράξης της δωροληψίας, οι ίδιοι μετά την διαδικασία ενώπιον της Επιτροπής, μετά την εξέταση των μαρτύρων, μετά την Έκθεση της ΤτΕ, μετά τα στοιχεία που εισφέρθησαν, αναγκάστηκαν να αποδεχθούν ότι τελικά δεν υπάρχουν ούτε καν ενδείξεις σε βάρος του Ν. Παππά για την άσκηση ποινικής δίωξης. Και είναι η πρώτη φορά στην Ελληνική Κοινοβουλευτική Ιστορία από το 1876, οπότε και ψηφίστηκε για πρώτη φορά ο νόμος ΦΠΣΤ/22 Δεκ. 1876 περί ευθύνης Υπουργών, που δεν γίνεται δεκτή με το Πόρισμα της πλειοψηφίας της Επιτροπής η Πρόταση, την οποία η ίδια η πλειοψηφία είχε υποβάλλει.
Το σκεπτικό της αθώωσης του Ν. Παππά από την πλειοψηφία είναι μικρό (δεν θα μπορούσε να είναι και αλλιώς) αλλά αναγκαστικά συμπυκνωμένο. «Τα 3.000.000 ευρώ που φέρονται να ζητήθηκαν από τους αδελφούς Χούρυ αφορούσαν την συμμετοχή της ίδιας της εταιρείας τους CCCστο διαγωνισμό. Με το ίδιο σκεπτικό τα χρήματα ή μετοχές καναλιού που φέρονται να ζητήθηκαν από τους επιχειρηματίες Μαρινάκη – Κοντομηνά αντίστοιχα αφορούσαν την ιδία τους συμμετοχή στο εγχείρημα».
Αυτό άνευ ετέρου σημαίνει ότι οι εν λόγω επιχειρηματίες ενήργησαν για λογαριασμό τους και για κανέναν άλλο.
Η ως άνω διαπίστωση όμως προδικάζει την πορεία της υπόθεσης και για την παράβαση καθήκοντος, για την οποία προτείνεται από την πλειοψηφία η άσκηση ποινικής δίωξης, αφού η εν λόγω κατηγορία είχε στηριχθεί στα ίδια περίπου πραγματικά περιστατικά με την δωροληψία, δηλαδή στη φερόμενη μεσολάβηση του Ν. Παππά μεταξύ των Καλογρίτσα-Χούρυ για την ίδρυση τηλεοπτικού σταθμού. Και γι’ αυτό εδώ υπάρχει ένα λογικό και νομικό παράδοξο. Ενώ τα πραγματικά περιστατικά στα οποία στηρίχθηκε η πρόταση για τη διερεύνηση και των δύο αδικημάτων, δηλαδή και της δωροληψίας και της παράβασης καθήκοντος, ταυτίζονται, η πλειοψηφία αποφάσισε ότι δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι αυτά τα περιστατικά μπορούν να θεμελιώσουν την δωροληψία αλλά μπορούν από την άλλη να θεμελιώσουν την παράβαση καθήκοντος.
Εν προκειμένω πρέπει να διευκρινιστεί τι είναι παράβαση καθήκοντος. Η παράβαση καθήκοντος λοιπόν είναι ένα αδίκημα χαμηλής απαξίας, που όπως έχει υποστηριχθεί κατ’ ουσία αποτελεί πειθαρχικό αδίκημα και όχι εγκληματική πράξη. Γι’ αυτό τιμωρείται με χρηματική ποινή ή φυλάκιση από 10 ημέρες μέχρι δύο έτη και εκδικάζεται από το Μονομελές Πλημμελειοδικείο, δηλαδή το χαμηλότερο ιεραρχικά ποινικό Δικαστήριο. Είναι χαρακτηριστικό ότι από το ίδιο Δικαστήριο εκδικάζονται υποθέσεις πολεοδομικών παραβάσεων (μικρές αυθαίρετες κατασκευές), παραβάσεων ΚΟΚ (οδήγηση άνευ άδειας οδήγησης – «διπλώματος»), αγορανομικών παραβάσεων (διάθεση ληγμένου προϊόντος) κλπ..
Αποτελεί μία γενική και αόριστη διάταξη, που ως πυρήνα έχει την παράβαση του «υπηρεσιακού καθήκοντος». Η εν λόγω έννοια και εντεύθεν η εφαρμογή της διάταξης της παράβασης καθήκοντος είναι τόσο ευρεία που από τη νομολογία έχει χαρακτηρισθεί ως μία «διάταξη-σκούπα», αφού το πότε παραβιάστηκε το υπηρεσιακό καθήκον κρίνεται κάθε φορά από τον εφαρμοστή του δικαίου, τους δικαστές, ξεχωριστά σε κάθε περίπτωση, χωρίς να υπάρχει συγκεκριμένη οριοθέτηση του ποιο είναι το υπηρεσιακό καθήκον και επομένως πότε αυτό παραβιάζεται. Η παράβαση καθήκοντος έχει, όπως λέει η νομολογία, «βοηθητικό» χαρακτήρα και αποτελεί τη μοναδική περίπτωση επικουρικής διάταξης σε όλο το φάσμα των διατάξεων του Ελληνικού Ποινικού Κώδικα. Η παράβαση καθήκοντος δηλαδή αποτελεί εγκληματική πράξη που τιμωρείται μόνον εάν και εφόσον δεν έχει τελεσθεί κάποια άλλη πράξη, γιατί τότε «υποχωρεί».
Με αυτά τα δεδομένα καθίσταται σαφές ότι στην περίπτωση του Ν. Παππά η παράβαση καθήκοντος που του αποδίδεται δεν αποτελεί στην πραγματικότητα «ποινική κατηγορία» αλλά την επικύρωση της δικαίωσής του, αφού πλέον, μετά την ομόφωνη αθώωση του για την δωροληψία, αυτό που απομένει είναι η δίωξη της πολιτικής που ακολούθησε.
(Ο Ευάγγελος Δ. Γεωργακόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, LL.M.)
