Λίγο πριν τη σέντρα του τελικού του Euro, οι παίκτες της Εθνικής Αγγλίας θα παραταχθούν ο ένας δίπλα στον άλλον να ψάλουν το «God save the Queen», προσευχόμενοι, να έχει ο Θεός καλά τη Βασίλισσα και, ανάμεσα στα άλλα πολύτιμα δώρα που επιφυλάσσει για την Αυτής Μεγαλειότητα, να της δώσει και το Ευρωπαϊκό Κύπελλο.
Οι Ιταλοί πάλι, απαλλαγμένοι εδώ και δεκαετίες από το βασιλικό στέμμα θα αναζητήσουν την έμπνευσή τους στις μεγάλες νίκες της ιστορίας τους. Και επειδή, στη σύγχρονη, δεν έχουν να βρουν πολλά πράγματα θα ανατρέξουν στη Ρωμαϊκή εποχή. Εκεί που οι ελεύθερες γυναίκες, για να διακριθούν από τις δούλες, άφηναν μακριά τα μαλλιά τους. Αντιθέτως οι δούλες τα έκοβαν σε ένδειξη υποταγής. Έτσι, οι Ιταλοί παίκτες θα ψάλουν με το γνωστό πάθος τους τον ύμνο του Μαμέλι και θα ρωτήσουν: «Μα, πού βρίσκεται η Νίκη;». Και οι «Fratellid’ Italia», θα τους απαντήσουν: «Προσφέρει την κόμη της στη Ρώμη». «Γιατί, ο Θεός έπλασε τη Νίκη, σκλάβα της Ρώμης». Κι αν το «είμαστε έτοιμοι για το θάνατο» το πουν λίγο πιο σιγανά, σε σχέση με το «Ιταλία θα φωνάξω!», του τελευταίου στίχου, καλά θα κάνουν, γιατί, κατά βάθος το ποδόσφαιρο δεν είναι πόλεμος, αλλά ένα απλό παιχνίδι.
Στερεότυπα vs πραγματικότητα
Ένα παιχνίδι που είναι όμορφο, γιατί, αναπαριστά την πραγματικότητα. Γιατί, εκεί έχουν θέση όλα τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά και όλοι οι χαρακτήρες. Μία πιστή αναπαράσταση της ζωής, με συγκεκριμένο στόχο και συγκεκριμένο διακύβευμα. Και είναι χαρακτηριστικό ότι, ιδίως ο τρόπος με τον οποίον αγωνίζονται οι εθνικές ομάδες, η προσέγγιση του παιχνιδιού, είναι αντίστοιχη των χαρακτηριστικών των λαών που εκπροσωπούν. Οι Γερμανοί είναι μεθοδικοί, οι Άγγλοι εμμονικοί, οι Γάλλοι φλύαροι, οι Ιταλοί πονηροί. Οι Έλληνες κερδίζουν με την ψυχή και όταν χάνουν βγάζουν την ψυχή των οπαδών τους (!)
Πραγματικότητα ή στερεότυπα; Μπορεί ο καθένας να απαντήσει, ανάλογα με τα πιστεύω του. Στην προσπάθεια για απάντηση που θα δώσει, όμως, ας αναζητήσει μέσα του, γιατί μπορεί να υποστηρίζει την Αγγλία ή την Ιταλία, τη Γαλλία ή τη Γερμανία. Και αν το… φιλοσοφήσει, θα δει ότι εκτός από την κουλτούρα και τα βιώματά του, αποφασιστικό ρόλο για την επιλογή, παίζει το πόσο βρίσκει στο παιχνίδι της κάθε ομάδας, στοιχεία του δικού του χαρακτήρα.
Παγκοσμιοποίηση
Στις μέρες μας, οι κοινωνίες έχουν παγκοσμιοποιηθεί. Έχουν χάσει την ομοιογένεια του χαρακτήρα και έχουν αποκτήσει μεγαλύτερη ποικιλία στα χαρακτηριστικά τους. Το ποδόσφαιρο έχει επηρεαστεί από αυτό. Κάποτε παίκτες με καταγωγή από τις πρώην αφρικανικές ή ασιατικές αποικίες είχαν οι Άγγλοι, οι Γάλλοι, οι Ολλανδοί και οι Βέλγοι. Σήμερα, στη Γερμανία αγωνίζονται παίκτες με καταγωγή από άλλες χώρες. Οι καλύτεροι παίκτες της Εθνικής Ελβετίας που διέπρεψε στο φετινό Euro, ήταν αλβανικής και σέρβικης καταγωγής. Αυτοί έδωσαν στους «κόκκινους» μεγαλύτερο πάθος και ταλέντο. Αρκετό, για να αποκλείσουν τους Γάλλους και να βγάλουν το λάδι στους Ισπανούς. Ο παίκτης πάνω στον οποίον στηρίζεται το παιχνίδι της Εθνικής Ιταλίας, ο Ζορζίνιο, που έχει βραζιλιάνικες ρίζες. Οι κοινωνίες αλλάζουν και το ποδόσφαιρο αλλάζει.
Προπονητής της εθνικής Ιταλίας είναι ο Ρομπέρτο Μαντσίνι. Ένας προπονητής με κοσμοπολίτικα προπονητικά χαρακτηριστικά, αφού τη μεγαλύτερη επιτυχία της καριέρας του την πέτυχε ως προπονητής της Μάντσεστερ Σίτι, μίας πολυεθνικής ομάδας, με παίκτες από όλο τον κόσμο. Ο Μαντσίνι, μετέφερε στην εθνική Ιταλίας, έναν άλλον τρόπο, προσέγγισης του παιχνιδιού. Η τακτική προσήλωση στην άμυνα, έδωσε τη θέση της στο πρέσινγκ σε όλο το γήπεδο, στην καλή κατοχή και την συμμετοχή όλων των παικτών (συμπεριλαμβανομένου του τερματοφύλακα) στο κτίσιμο του παιχνιδιού. Είναι χαρακτηριστικό το γκολ επί της Ισπανίας, που σημειώνεται σε 5 δευτερόλεπτα, μετά από τρεις πάσες, εκ των οποίων η πρώτη είναι του πορτιέρο. Ένας τύπος παιχνιδιού πιο άμεσος, αλλά παρόμοιος με το ισπανικό «τικι-τάκα».
Και όμως… Στον ημιτελικό με την Ισπανία, οι Ιταλοί έπρεπε να αντιμετωπίσουν τους πρώτους διδάξαντες.
Τελευταίο βγαίνει το χούι
Είναι γνωστό ότι πρώτα βγαίνει η ψυχή και τελευταίο το χούι. Όταν οι Ιταλοί τα βρήκαν σκούρα, θυμήθηκαν τις παλιές καλές συνήθειες. Συσπειρώθηκαν ενστικτωδώς, στην άμυνα, χτύπησαν στην κόντρα και όταν είδαν ότι δεν μπορούν να κερδίσουν πήγαν το ματς στα πέναλτι. Και εκεί θριάμβευσαν! Με το δικό τους τρόπο. Πρώτ’ απ’ όλα, όμως, θριάμβευσε το ίδιο το ποδόσφαιρο, που διατήρησε τις αξίες του. Εκείνες που λένε ότι ο τρόπος του παιχνιδιού, το σύστημα, ο προγραμματισμός μπορεί να αλλάζουν. Αλλά στο τέλος του ματς, η κάθε ομάδα κερδίζει ή χάνει με το χαρακτήρα της φανέλας που αντιπροσωπεύει. Ένας χαρακτήρας που δε χάνεται, δεν αφομοιώνεται από το αγωνιστικό σύστημα, αλλά αντιθέτως το ερμηνεύει με τον τρόπο του και, εν τέλει το διαμορφώνει.
Φυσικά, αυτή τη φορά, η πίστη των Άγγλων στη Βασίλισσά τους, τους οδήγησε να αποκλείσουν την… uber alles Γερμανία. Όπως και η επίκληση των Γάλλων στα… batallons της Ελευθερίας δεν τους ενέπνευσε αρκετά, ώστε να αποκλείσουν τους Ελβετούς, που αντιθέτως στον ύμνο τους επικαλούνται το ξημέρωμα στα ψηλά βουνά τους. Κι αυτό, είναι ένα ακόμα δίδαγμα του ποδοσφαίρου και ίσως, ολόκληρου του αθλητισμού. Το τελευταίο και πιο σημαντικό: όλοι χαρακτήρες χωράνε στο παιχνίδι, αλλά κανένας δεν επικρατεί εξ ορισμού. Γιατί εν τέλει, ο νικητής είναι μόνο ένας και εκείνο που μετράει είναι η προσπάθεια και η συνέπεια στις αξίες τους αθλήματος.
Ο Κώστας Καρβουναρίδης είναι Δικηγόρος – Διεθνές μάστερ αθλητικού δικαίου και μάνατζμεντ – Διεθνές Κέντρο Αθλητικών Σπουδών CIES– FIFA
