Στο σχέδιο νόμου του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων με τίτλο « «Ζούμε Αρμονικά Μαζί – Σπάμε τη Σιωπή»: Ρυθμίσεις για την πρόληψη και αντιμετώπιση της βίας και του εκφοβισμού στα σχολεία και άλλες διατάξεις» κρύβονται και κάποια άρθρα τα οποία επιχειρούν την πλήρη διάλυση του ερευνητικού ιστού της χώρας. Ας γίνουμε πιο συγκεκριμένοι:
Τα άρθρα 17, 18 και 19 του σχεδίου νόμου προβλέπουν της ίδρυση τριών νέων Κέντρων Έρευνας στην Ακαδημία Αθηνών, το ένα εκ των οποίων (άρθρο 19) αναφέρεται στην ίδρυση νέου Κέντρου Έρευνας Φυσικών Καταστροφών και Διαχείρισης Κρίσεων, στο οποίο, λόγω της εξειδίκευσης μας, θα εστιάσουμε τα σχόλια μας. Με λίγα λόγια, η Σύσταση αυτού το νέου Κέντρου διακρίνεται από:
1) Προχειρότητα: Η περιγραφή των δράσεων του προτεινόμενου Κέντρου αξιολογείται επιεικώς ως απλοϊκή, με γενικόλογη αναφορά σε ανανέωση χαρτών για φυσικές καταστροφές, παροχή συμβουλών και εκπαίδευση μαθητών, δράσεις που θυμίζουν περισσότερο μια προχειρογραμμένη ερευνητική πρόταση και ουδόλως τις Δράσεις ενός νέου Κέντρου Έρευνας. Ο συγγραφέας των λίγων προτάσεων οι οποίες πασχίζουν να περιγράψουν το αντικείμενο του νέου Κέντρου συνειδητά αγνοεί το μέγεθος της ερευνητικής εργασίας και την αναγκαιότητα αξιοποίησης εξειδικευμένων μετρητικών και υπολογιστικών διατάξεων για τη δημιουργία έστω και ενός χάρτη κινδύνου (πχ. δασικής πυρκαγιάς) Ταυτόχρονα το άρθρο προβλέπει το παράδοξο της «ενοποίησης όλων των σταθμών της συλλογής δεδομένων». Με άλλα λόγια , ένα Κέντρο το οποίο δεν υφίσταται καν, δεν έχει προσωπικό ούτε υποδομές, αυτοπροτείνεται ως Κέντρο ενοποίησης υποδομών και δεδομένων (προφανώς των άλλων ερευνητικών κέντρων και ΑΕΙ).
2) Απαξίωση του υπάρχοντος Ερευνητικού & Ακαδημαϊκού οικοσυστήματος: Το προτεινόμενο Κέντρο προδιαγράφει ως αντικείμενο δράσεις οι οποίες επιτελούνται με εξαιρετική μάλιστα επιτυχία από θεσμοθετημένα και εν λειτουργία εδώ και δεκαετίες ερευνητικά κέντρα (πχ. Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών-ΕΑΑ και Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών-ΕΛΚΕΘΕ) και ΑΕΙ της χώρας, τα οποία έχουν να επιδείξουν, τόσο ερευνητικά όσο και επιχειρησιακά, δράσεις τις οποίες ήδη αξιοποιούν τόσο η Πολιτεία όσο και η κοινωνία. Το προτεινόμενο Κέντρο παντελώς αγνοεί τις δράσεις αυτές και παρουσιάζεται ως ο φορέας ο οποίος θα καλύψει ένα κενό, το οποίο όμως δεν υφίσταται. Σημειώνεται επίσης ότι πολλές από τις δράσεις αυτές υλοποιούνται ήδη σε συνεργασία με διεθνή ερευνητικά κέντρα και υπηρεσίες (π.χ. Ευρωπαϊκό Κέντρο Μεσοπρόθεσμων προγνώσεων –ECMWF , MERCATOR OCEAN, υπηρεσία COPERNICUS).
Ταυτόχρονα, το άρθρο 35 του σχεδίου νόμου προβλέπει ότι τα 3 νέα Κέντρα θα στελεχωθούν με μετατάξεις Ερευνητών άλλων Ερευνητικών Κέντρων και μελών ΔΕΠ από τα ΑΕΙ της χώρας. Οι μετατάξεις μάλιστα αυτές θα είναι δυνατές όχι μόνο για τα 3 νέα Κέντρα αλλά για το σύνολο των πολυάριθμων Κέντρων της Ακαδημίας που λειτουργούν ήδη (π.χ. Κέντρα Λαογραφίας, Ιστορίας, Αστρονομίας, Φιλοσοφίας, Φυσικής της Ατμόσφαιρας, Μαθηματικών) με μόνη προϋπόθεση την αίτηση των Ερευνητών/Μελών ΔΕΠ και σχετική εγκριτική απόφαση της Ακαδημίας. Αυτή η πρωτόγνωρη για τα ελληνικά και διεθνή δεδομένα διάταξη διακρίνεται από μία ξεκάθαρη και συνειδητή πρόθεση υποβάθμισης των υπαρχόντων ερευνητικών δράσεων και της λειτουργίας των Ερευνητικών Κέντρων και ΑΕΙ της χώρας μέσω της αποψίλωσης του προσωπικού τους, με μοναδικό σκοπό τη στήριξη των νέων (αλλά και υπαρχόντων) Κέντρων της Ακαδημίας.
Με αλλά λόγια με μια διάταξη λίγων γραμμών επιχειρείται η πλήρης διάλυση του Ερευνητικού και Ακαδημαϊκού ιστού της χώρας μας. Έχει σκεφτεί κανείς ότι η διάλυση αυτή θα πλήξει επίσης και τμήματα ΑΕΙ θα οποία δεν θα μπορούν να επιτελέσουν ούτε καν το αναγκαίο διδακτικό τους έργο;
Εν κατακλείδι:
1) Επειδή, μεταξύ άλλων, το θέμα άπτεται των Φυσικών Καταστροφών και το πρόβλημα αυτό όχι μόνο το βιώνουμε πλέον συχνά αλλά και αναμένεται να γιγαντωθεί ακόμα περισσότερο τα επόμενα χρόνια λόγω της κλιματικής αλλαγής, θα περιμέναμε μια πιο υπεύθυνη προσέγγιση του προβλήματος και όχι διατάξεις οι οποίες ανατρέπουν τις καλές πρακτικές και οι οποίες απλά φαίνεται να εξυπηρετούν προσωπικές
φιλοδοξίες.
2) Είναι τουλάχιστον κρίμα, ένα σχέδιο νόμου με τον ευφάνταστο τίτλο «Ζούμε αρμονικά μαζί» να οδηγήσει στη μεγαλύτερη αναταραχή και δυσαρμονία στο εσωτερικό του Ερευνητικού και Ακαδημαϊκού ιστού της χώρας μας και εντέλει στην αποδυνάμωση του.
(Δρ. Κώστας Λαγουβάρδος και Δρ. Βασιλική Κοτρώνη – Διευθυντές Ερευνών στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών)
