Την Παρασκευή 4 Φεβρουαρίου, ξεκινούν, στο Πεκίνο, οι 24οι Χειμερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες. Όπως, το 2008, έτσι και τώρα, η Κίνα θα προσφέρει στην παγκόσμια κοινότητα την ευκαιρία για μία παγκόσμια γιορτή και θα δηλώσει, ξανά την ισχυρή θέση της στον Πλανήτη.
Δεν είναι όμως, σίγουρο πως σε αυτή τη γιορτή είναι όλοι καλεσμένοι. Δύο χιλιάδες επτακόσια ογδόντα τέσσερα χιλιόμετρα μακριά από το Πεκίνο, βρίσκεται η Σινζιανγκ, μία επαρχεία της Βορειοδυτικής Κίνας, όπου κατοικούν κυρίως μουσουλμανικές μειονότητες, όπως Ουιγούροι, Καζάκοι και Κυργίζιοι.
Το 2014, η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, ξεκίνησε μία εκστρατεία με σύνθημα: «Αμείλικτη στάση κατά του βίαιου εξτρεμισμού». Στο πλαίσιο αυτής της εκστρατείας, εκατομμύρια Ουιγούροι, αλλά και άλλες εθνοτικές μειονότητες, υφίστανται αυθαίρετες κρατήσεις, βασανιστήρια, περιορισμούς στην άσκηση θρησκευτικών και πολιτιστικών πρακτικών τους, με σκοπό την αφομοίωσή τους και την επιβολή του κινέζικου τρόπου ζωής.
Όπως καταγγέλλουν διεθνείς οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα, πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι κρατούνται ή έχουν τελέσει υπό κράτηση σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, στη Σινζιάνγκ. Το κινέζικο καθεστώς τα ονομάζει «Κέντρα Πολιτικής επανεκπαίδευσης». Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα μαζικής αιχμαλωσίας και καταναγκαστικής εργασίας πληθυσμών, που άρχισαν να λειτουργούν, από το 2017 και έπειτα.
Τα παιδιά, που έστω και ένας γονιός τους έχει κρατηθεί σε αυτά τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, στέλνονται σε δημόσια ορφανοτροφεία, ενώ οι κινεζικές αρχές εφαρμόζουν στοχευμένα προγράμματα πρόληψης των γεννήσεων κατά των Ουιγούρων, προκειμένου να μειώσουν το ποσοστό γεννήσεων. Οι γυναίκες, που ανήκουν στη συγκεκριμένη εθνοτική ομάδα και βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία, υποβάλλονται σε αναγκαστικές αμβλώσεις, ενδομήτριες ενέσεις και στείρωση. Το 2018 το 80% του συνόλου των νέων εισαγωγών ενδομήτριων εξαρτημάτων (ΙUD), πραγματοποιήθηκε στην περιφέρεια των Ουιγούρων, παρά το γεγονός ότι αυτοί αποτελούν μόνο το 1,8% του συνολικού πληθυσμού της Κίνας.
Οι καταγγελίες δεν άφησαν αδιάφορα τα Ηνωμένα Έθνη. Τον Αύγουστο του 2018 η Επιτροπή του ΟΗΕ για την εξάλειψη των φυλετικών διακρίσεων επέκρινε την κυβέρνηση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας για παραβιάσεις στην Σινζιάνγκ.
Οικονομικό διακύβευμα
Τον Μάρτιο του 2020 το Αυστραλιανό Ινστιτούτο Στρατηγικής Πολιτικής (ASPI) δημοσίευσε μία Έκθεση, η οποία αποκάλυψε ότι 27 εργοστάσια σε εννέα κινεζικές επαρχίες χρησιμοποιούν την εργασία τουλάχιστον 80 000 Ουιγούρων, οι οποίοι είχαν μεταφερθεί από τη Σινζιάνγκ, τη διετία 2017-2019. Τα εργοστάσια αυτά προμηθεύουν τουλάχιστον 82 παγκόσμια εμπορικά σήματα, συμπεριλαμβανομένων πολλών που ανήκουν σε ευρωπαϊκές πολυεθνικές εταιρείες.
Η Κίνα είναι η μεγαλύτερος παραγωγός χώρα βαμβακιού στον κόσμο και η Σινζιάνγκ αντιπροσωπεύει πάνω από το 20 % της παγκόσμιας παραγωγής. Η Κίνα επίσης, είναι η μεγαλύτερη παραγωγός χώρα και εξαγωγέας νημάτων, κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και ειδών ένδυσης. Αν αναλογιστεί κανείς ότι το Πεκίνο σχεδιάζει να διπλασιάσει την παραγωγική ικανότητα στην Σινζιάνγκ, έως το 2025, αντιλαμβάνεται πόσο σημαντικοί είναι οι Ουιγούροι, για την υλοποίηση του πλάνου.
Μόνο το 2018, τουλάχιστον 570 000 Ουιγούροι χρησιμοποιήθηκαν σε εργασίες συγκομιδής βαμβακιού, μέσω κυβερνητικών προγραμμάτων αναγκαστικής εργασίας, κατάρτισης και μεταφοράς εργατικού δυναμικού.
Αν αναλογιστεί κανείς ότι το 84 % του κινεζικού βαμβακιού προέρχεται από την Σινζιάνγκ, εύκολα μπορεί να καταλάβει πόσο «χρήσιμο» είναι το πρόγραμμα της «επανεκπαίδευσης» και πόσο «αμείλικτη» πρέπει να είναι η στάση του κινέζικου καθεστώτος, «κατά του βίαιου εξτρεμισμού».
Το πιο πάνω οργανωμένο σχέδιο, περιλαμβάνει και τη χρήση συστημάτων, που διασφαλίζουν τη «συνολική εποπτεία» της συγκεκριμένης επαρχίας, μέσω της εγκατάστασης ηλεκτρονικής επιτήρησης Skynet στις αστικές περιοχές. Συστήματα εντοπισμού GPS έχουν εγκατασταθεί σε όλα τα μηχανοκίνητα οχήματα. Σε διάφορα σημεία ελέγχου, σιδηροδρομικούς σταθμούς και πρατήρια καυσίμων, χρησιμοποιούνται σαρωτές αναγνώρισης προσώπου, με τη χρήση λογισμικού βασισμένου σε συστήματα λήψης εικόνων τεχνητής νοημοσύνης.
Αντιδράσεις από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο
Στις 17 Δεκεμβρίου 2020 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε ένα ψήφισμα το οποίο καταδικάζει απερίφραστα το κυβερνητικό σύστημα αναγκαστικής εργασίας, την εκμετάλλευση Ουιγούρων, Καζάχων, Κιργιζίων και άλλων μουσουλμανικών μειονοτικών ομάδων, σε εργοστάσια και σε στρατόπεδα συγκέντρωσης στη Σινζιάνγκ,
Ταυτόχρονα, καλεί γνωστά ευρωπαϊκά εμπορικά σήματα και εταιρείες που επωφελούνται από τη χρήση αναγκαστικής εργασίας, να αξιολογήσουν τις δεσμεύσεις τους στη Σινζιάνγκ, να διενεργήσουν ανεξάρτητους ελέγχους ώστε να σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα στο σύνολο των αλυσίδων εφοδιασμού τους και να τερματίσουν τις επιχειρηματικές σχέσεις, όταν διαπιστώνεται ότι παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα ή, όταν είναι αδύνατον να εξακριβωθεί εάν έχουν διαπραχθεί παραβιάσεις, είτε άμεσα είτε έμμεσα, μέσω της δραστηριότητας ενός από τους προμηθευτές τους ή των επιχειρηματικών τους σχέσεων στην Κίνα.
Ο ρόλος του αθλητισμού
Σε λίγες μέρες ξεκινάνε οι Χειμερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες στο Πεκίνο, με σύνθημα: «ένα καθαρό πάθος για τον πάγο και το χιόνι». Απέχει πολύ, φυσικά από το: «Αμείλικτη στάση κατά του βίαιου εξτρεμισμού».
Οι Κινέζοι ιθύνοντες, με τη λάμψη των αγώνων, θα επιχειρήσουν να σκεπάσουν, αυτό που πολλές ανθρωπιστικές οργανώσεις χαρακτηρίζουν «γενοκτονία», εις βάρος των Ουιγούρων και άλλων μειονοτήτων.
Είναι όμως, ο ίδιος ο αθλητισμός, που έρχεται για μία ακόμα φορά, να συμβάλει στην αποκάλυψη ενός εγκλήματος ή έστω να δώσει την ευκαιρία να ανοίξει μία παγκόσμια συζήτηση. Οι Εθνικές Ολυμπιακές Επιτροπές πέντε χωρών, των ΗΠΑ, της Μεγάλης Βρετανίας, της Αυστραλίας, της Νέας Ζηλανδίας και της Ιαπωνίας, κήρυξαν διπλωματικό μποϊκοτάζ στους Αγώνες, γνωστοποιώντας ότι δεν πρόκειται να στείλουν επίσημους εκπροσώπους τους στο Πεκίνο. Ο Πρόεδρος της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής Τόμας Μπαχ προσπάθησε να τους μεταπείσει, ισχυριζόμενος ότι η Πολιτική πρέπει να μείνει μακριά από τους Ολυμπιακοί Αγώνες. Εις μάτην…
Άλλωστε, δε θα είναι η πρώτη φορά που ο κόσμος του αθλητισμού ορθώνει το ανάστημά του απέναντι στην παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κίνα. Ειδικά για το θέμα των Ουιγούρων, ο άσος της Ατλέτικο Μαδρίτης Αντουάν Γκριεζμάν διέκοψε τη συνεργασία του με το κινέζικη εταιρεία πληροφορικής – χορηγό του, όταναποκαλύφθηκε ότι η συγκεκριμένη εταιρεία ανέπτυξε λογισμικό, που χρησιμοποιήθηκε από την κινέζικη κυβέρνηση, για την παρακολούθηση των Ουιγούρων.
Πριν ενάμιση χρόνο, ο DarylMorey, Γενικός Διευθυντής της ομάδας του ΝΒΑ Χιούστον Ρόκετς, με ένα tweet εξέφρασε την αλληλεγγύη του στους διαδηλωτές κατά του Κινεζικού καθεστώτος, στο Χονγκ Κονγκ. Στην Κίνα, απαγορεύτηκε η μετάδοση αγώνων μπάσκετ, προκαλώντας ζημιά 400 εκ. Δολαρίων. Ας σημειωθεί ότι στους Ρόκετς αγωνιζόταν ο σημαντικότερος κινέζος καλαθοσφαιριστής, ο Γιάο Μινγκ και επομένως η διείσδυσή τους στην κινέζικη αγορά είναι τεράστια.
Παραφωνίες
Φυσικά, υπάρχουν και οι παραφωνίες… Για να τιμήσουν το Κινέζικο νέο έτος, η Ίντερ Μιλάνου και η Παρί Σεν Ζερμέν, φόρεσαν φανέλες, όπου τα ονόματα των ποδοσφαιριστών τους αναγράφονταν με κινέζικα ιδεογράμματα. Η πιο προωθημένη (ή πιο κυνική;) αντίληψη του παγκοσμιοποιημένου μάρκετινγκ βλέπει την Κίνα απλά σα μία αχανή αγορά και μπροστά στην επιδίωξη του κέρδους παραβλέπει κάθε άλλη παράμετρο.
Όπως συμβαίνει σε κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα, οι απόψεις και οι θέσεις διίστανται… Όπως, διίστανται και τα συμφέροντα που, κάθε φορά, εκφράζονται ή εκπροσωπούνται. Είναι όμως, προφανές, ότι για να διατηρήσει ο αθλητισμός τη μαγεία του, δεν μπορεί να μείνει αποστασιοποιημένος. Για να διατηρήσει καθαρό το πρόσωπό του, οφείλει να παίρνει θέση, υπέρ της ανεκτικότητα, της πολυπολιτισμικότητας, του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της Ειρήνης.
Τα γεγονότα της Σινζιανγκ θα αφήσουν σκιές στο χιόνι των Ολυμπιακών Αγώνων του Πεκίνου. Και ο Αθλητισμός είναι εδώ να αναδείξει και τη λάμψη (των Αγώνων) και τις σκιές.
(Ο Κώστας Καρβουναρίδης είναι Δικηγόρος – Διεθνές Μάστερ Αθλητικού Δικαίου και Μάνατζμεντ / Διεθνές Κέντρο Αθλητικών Σπουδών – CIES –FIFA)
