Έξι χρόνια μετά τη φυγή της από την Ερυθραία, η Λούνα Σόλομον, αθλήτρια της Σκοποβολής, ετοιμάζεται να λάβει μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκυο. Από το 1991, οπότε και εξασφάλισε την ανεξαρτησία της από την Αιθιοπία, η Ερυθραία βρίσκεται με το όπλο παρά πόδα, είτε λόγω τρομοκρατίας, είτε λόγω απευθείας εμπλοκής της σε τοπικές εμπόλεμες συρράξεις. «Στη χώρα μου οι γυναίκες κάνουν σκοποβολή μόνο για να σκοτώσουν», δήλωσε στο Reutersη Σόλομον που πασχίζει να αποδείξει στους συμπατριώτες της ότι η σκοποβολή είναι απλώς ένα άθλημα επί άψυχων στόχων. Και όχι μόνο. Ούσα γυναίκα, η Σόλομον επιδιώκει να βροντοφωνάξει στην ίδια της τη χώρα για την αναγκαιότητα της αναγνώρισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ειδικά των γυναικών.
Μαζί με τη Σόλομον, στην Ελβετία, προπονείται και ο συμπατριώτης, της Χάμπτομ Αμάνιες, που θα αγωνιστεί, στο στίβο, στα 10.000 μ. ανδρών. Μία κούρσα, χωρίς εμπόδια, υπό ιδανικές συνθήκες, σε σύγχρονο ταρτάν, που θα κρατήσει κάτι παραπάνω από μισή ώρα. Καμία σχέση με την απόσταση και τις δυσκολίες που συνάντησε ο Αμάνιες, όταν χωρίς χρήματα, εγκατέλειψε τη χώρα του, διέσχισε την έρημο και στη συνέχεια τη θάλασσα, για να βρει στην Ευρώπη, τροφή και ασφάλεια.
Υπάρχουν άλλοι 53 αθλητές, που όπως η Σόλομον και ο Αμάνιες θα παρελάσουν στο Ολυμπιακό Στάδιο του Τόκυο, ως μέλη της ολυμπιακής ομάδας προσφύγων. Μίας ομάδας, που παρέλασε για πρώτη φορά στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο, το 2016, καθώς η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή, θέλησε να δώσει δικαίωμα συμμετοχής σε αθλητές που εκπροσωπούν ένα μεγάλος μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού, που τα τελευταία χρόνια υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει τη χώρα του, προκειμένου να σωθεί από τη μανία του πολέμου και την απελπισία της πείνας. Στο Ρίο συμμετείχαν πρόσφυγες από τέσσερις χώρες: τη Συρία, το Κονγκό, την Αιθιοπία και το Νότιο Σουδάν. Φέτος οι τέσσερις χώρες έγιναν δεκατρείς…
Η προσφυγιά και πανδημία
Ο Πάουλο Αμότουν Λοκόρο είναι πρόσφυγας από το Νότιο Σουδάν. Έλαβε μέρος στους
Ολυμπιακούς Αγώνες, στο Ρίο, το 2016, εκπροσωπώντας την Ολυμπιακή Ομάδα Προσφύγων, στο αγώνισμα των 1.500 μ. Προετοιμαζόταν για το Τόκυο στο προπονητικό κέντρο του Νγκονγκ, στην Κένυα, το οποίο, όμως, από το 2020 έκλεισε λόγω της πανδημίας.
Ο Λοκόρο υποχρεώθηκε να επιστρέψει στο στρατόπεδο προσφύγων της Κακούμα, που «φιλοξενεί» 180.000 ψυχές. Όπως δηλώνει ο ίδιος στο διαδικτυακό τόπο «World Athletics», αντιμετωπίζει δυσκολίες για να εξασφαλίσει την καθημερινή τροφή του. Τα μέλη της οικογένειάς του κόβουν από το δικό τους φαγητό και του ρο δίνουν, προκειμένου να μπορεί να προπονείται στοιχειωδώς, και, τελικά, να δώσει το «παρών» στο Τόκυο.
Ο πήχης του πολέμου
Τα ονόματα της Σόλομον, του Αμάνιες και του Λοκόρο δύσκολα τα θυμάται κανείς. Το ονοματεπώνυμο «Εντίν Γκαζάλ», όμως, είναι γνωστό σε όλους όσους αγαπούν και παρακολουθούν τον Στίβο. Ανάμεσα στις μεγαλύτερες διακρίσεις του περιλαμβάνονται το χάλκινο μετάλλιο στο ύψος με 2,29 μ. στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Στίβου του Λονδίνου, η 7η θέση στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο, το χρυσό μετάλλιο στους Μεσογειακούς Αγώνες της Ταραγόνα, το 2018, το χάλκινο στους Ασιατικούς Αγώνες της Τζακάρτα το 2018 και το χρυσό στο Ασιατικό Πρωτάθλημα της Ντόχα, το 2019.
Ο Γκαζάλ είναι Σύριος. Τα μεγαλύτερα αθλητικά του επιτεύγματα τα πέτυχε μετά από το 2012 που ξέσπασε ο Εμφύλιος Πόλεμος στη χώρα του, προπονούμενος στο στάδιο της Δαμασκού, παρά τους βομβαρδισμούς, την έλλειψη οργάνων προπόνησης και τη δυσκολία να βρει προπονητή. Μετά από όλα αυτά, ο πήχης που έχει ξεπεράσει ο Γκαζάλ στη ζωή του, ως άνθρωπος και ως αθλητής, είναι πολύ υψηλότερος από το προσωπικό του ρεκόρ, τα 2 μέτρα και 31 εκατοστά, που τον κατατάσσουν ανάμεσα στους σπουδαιότερους άλτες όλων των εποχών.
Ο πήχης της Ανεξαρτησίας
Το Ανατολικό Τιμόρ από τον 16ο αιώνα ήταν πορτογαλική αποικία. Το 1975 οι Πορτογάλοι αποχώρησαν, αφήνοντάς το στο έλεος του στρατού κατοχής της Ινδονησίας του γνωστού και μη εξαιρετέου Σουχάρτο. Το 1999 ο τοπικός πληθυσμός, με θυσίες αίματος, κατάφερε να δώσει τέλος στην 25ετή κατοχή. Ειρηνευτικές δυνάμεις του ΟΗΕ επέβαλαν την Ειρήνη και μία από τις πρώτες έγνοιες του νέου Κυβερνήτη της μικρής αυτής ασιατικής χώρας ήταν να ζητήσει από τη ΔΟΕ να λάβει μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Η ΔΟΕ έκανε εν μέρει δεκτό το αίτημα, καθώς το Ανατολικό Τιμόρ δεν είχε γίνει ακόμα ανεξάρτητο κράτος. Το Ανατολικό Τιμόρ δεν έλαβε μέρος επίσημα στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2000, αλλά δύο αθλητές του ωστόσο, βρήκαν θέση στη μεγάλη παρέλαση των ομάδων, υπό τη σημαία των «Ανεξάρτητων Ολυμπιακών Αθλητών».
Στις 20 Μαΐου 2002 η Λαϊκή Δημοκρατία του Ανατολικού Τιμόρ, πέρασε επίσημα τον ιστορικό της πήχη ανακηρύσσοντας επίσημα την ανεξαρτησία της. Το 2004 το Ανατολικό Τιμόρ με δική του σημαία, παρέλασε για πρώτη φορά στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, με δύο αθλητές, έναν άντρα και μία γυναίκα που έλαβαν μέρος στον Κλασικό Μαραθώνιο της Αθήνας.
Για όσους ήξεραν και για όσους έμαθαν, εκείνη ήταν η στιγμή που αυτή η μικρή τυραννισμένη χώρα έπαιρνε πανηγυρικά τη θέση της στον παγκόσμιο χάρτη. Ένας λαός καθόταν, ανάμεσα σε εκατοντάδες άλλους, ισότιμα στη μεγάλη γιορτή.
Όπως, το 2000, μία από τις μεγαλύτερες αθλήτριες όλων των εποχών, η Κάθι Φρίμαν, με την επιτυχία της στα 400μ. των Ολυμπιακών Αγώνων του Σύδνεϋ, τοποθέτησε με ακρίβεια, στο μεγάλο μωσαϊκό των εθνών και των λαών του πλανήτη, την πολύχρωμη κουκίδα των Αβορίγινων της Αυστραλίας.
Η συμμετοχή, η νίκη και το μήνυμα
Σε μία εβδομάδα ξεκινούν οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Τόκυο. Μία διοργάνωση που ταλαιπωρήθηκε αφάνταστα από την πανδημία. Πίσω από τις διαβουλεύσεις, μακριά από το χορό των δισεκατομμυρίων των χορηγών, των τηλεοπτικών δικτύων και των ασφαλιστικών εταιρειών, πέρα από το μονοπώλιο του Ολυμπιακού Κινήματος από τη ΔΟΕ, υπάρχει η θέληση των αθλητών, των χωρών και των λαών να συμμετάσχουν στη μεγάλη αυτή γιορτή.
Για να συμμετάσχουν, να διαγωνιστούν και να νικήσουν. Αλλά όχι μόνο γι’ αυτό. Πάνω απ’ όλα και πέρα από όλα, για να στείλουν το δικό τους ξεχωριστό μήνυμα στην παγκόσμια κοινότητα. Άλλοι, υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, άλλοι υπέρ της Ειρήνης και άλλοι για να πάρουν τη θέση τους και να τη δηλώσουν στην παγκόσμια κοινότητα.
Με ή χωρίς θεατές, μπροστά στα μάτια δισεκατομμυρίων ανθρώπων, θα παρελάσει (ξανά) το Ανατολικό Τιμόρ, η Λούνα Σάλομον, ο Χάμπτομ Αμάνιες, ο Πάουλο Αμότουν Λοκόρο και ο υπέροχος, για την τεχνική και το στιλ του, αλλά κυρίως για την επιμονή και τη δύναμή του Εντίν Γκαζάλ. Θα δώσουν, για άλλη μια φορά, το ισχυρό μήνυμά τους. Γι’ αυτό και ανεξαρτήτως του τελικού αποτελέσματος, τα πρώτα ολυμπιακά μετάλλια δικαιωματικά τους ανήκουν.
Ο Κώστας Καρβουναρίδης είναι Δικηγόρος – Διεθνές μάστερ αθλητικού δικαίου και μάνατζμεντ – Διεθνές Κέντρο Αθλητικών Σπουδών CIES– FIFA
