Ο δολοφόνος της Γαρυφαλλιάς Ψαρράκου προσπαθεί να πέσει στα μαλακά επικαλούμενος ψυχική ασθένεια. Πάσχει, λέει, από διπολική διαταραχή, είχε διακόψει τη φαρμακευτική αγωγή και δεν είχε συνείδηση της πράξης του, δηλαδή του ξυλοδαρμού και στη συνέχεια της ρίψης του θύματος, τραυματισμένου από το σύρσιμο στα βράχια, στη θάλασσα με αποτέλεσμα να πνιγεί.
Η υπερασπιστική του «γραμμή» είναι άθλια όσο και ο ίδιος. Επικαλείται ένα αναχρονιστικό και σκοταδιστικό στερεότυπο, την αυθαίρετη σύνδεση της ψυχικής ασθένειας με την επικινδυνότητα, για να βρει ελαφρυντικά και να μειώσει την ποινή που τον περιμένει.
Δεν υπάρχει καμία επιστημονική απόδειξη ότι η διάπραξη ανθρωποκτονίας συνδέεται με τη διπολική διαταραχή. Αντίθετα, υπάρχουν ακλόνητα επιστημονικά δεδομένα που τεκμηριώνουν ότι δεν ισχύει τέτοιος κανόνας.
To ότι, δυνητικά, ένας δολοφόνος μπορεί να είναι και ψυχικά ασθενής δεν αποτελεί αιτιολογική περιγραφή της δράσης του. Σε ακραίες και ειδικές περιπτώσεις ψυχοπαθολογίας μπορεί να υπάρχει αυτή η σύνδεση και, όταν συμβαίνει, αποκαλύπτεται με τρόπο θορυβώδη. Αλλά ο μύθος της επικινδυνότητας του «τρελού» έχει καταρριφθεί εδώ και δεκαετίες με στέρεα επιστημονικά επιχειρήματα.
Έχουν γίνει επίπονες προσπάθειες για πολλά χρόνια προκειμένου να καταπολεμηθεί ο στιγματισμός των ανθρώπων που υποφέρουν από ψυχικές ασθένειες και η συνακόλουθη περιθωριοποίησή τους που κάνει ακόμη πιο οδυνηρή την έτσι κι αλλιώς δύσκολη ζωή τους.
Είναι ύβρις απέναντι στους πάσχοντες, στις οικογένειές τους και στους θεραπευτές τους η προσπάθεια δικαιολόγησης μιας αποκρουστικής και τρομακτικής πράξης με δήθεν έλλειψη καταλογισμού.
Το «δεν ήξερα τι έκανα», το «θολωμένο μου μυαλό» και το «δεν ήμουν εγώ εκεί» είναι φτηνά ψευδο-επιχειρήματα που δεν μπορούν να αντέξουν όχι απλώς σε νομικό επίπεδο αλλά και στον έλεγχο της κοινής λογικής.
Όσο άνανδρη πράξη είναι η γυναικοκτονία, τόσο άνανδρη είναι και η προσπάθεια μετριασμού των κυρώσεων που ισχύουν σε ένα ευρωπαϊκό κράτος δικαίου με την επίκληση αναληθών ή άσχετων ισχυρισμών για να στηριχθεί το ακαταλόγιστο.
Η απόπειρα ψυχιατρικοποίησης του εγκλήματος είναι πρακτική τόσο συνήθης όσο και η εκστρατεία ενοχοποίησης του θύματος.
Η Γαρυφαλλιά Ψαρράκου σκοτώθηκε με φρικτό τρόπο και σκοτώνεται ακόμη με τη θρασύτατη συμπεριφορά του δολοφόνου της.
Η σιωπή της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας δεν αποτελεί έκπληξη, δυστυχώς.
Είναι λυπηρό και απογοητευτικό ότι προστέθηκε μια ακόμη γυναικοκτονία στην αλυσίδα του αίματος χωρίς να αναληφθεί οποιαδήποτε θεσμική πρωτοβουλία για την πρόληψη της επόμενης. Μόνο λόγια συμπόνιας – και αυτά λιγοστεύουν όσο περνά ο καιρός.
(Η Αγγελική Σπανού είναι δημοσιογράφος-συγγραφέας)
