«Αντιφάσεις εν αμαρτίαις» ίσως να ήταν ο πιο σωστός τίτλος για το σημερινό μας άρθρο, μετά από όλα αυτά που έχουν δει το φως της δημοσιότητας και την προχθεσινή δήλωση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη για τις παρακολουθήσεις. Ωστόσο, θα περιορίζαμε κατά πολύ την πραγματική διάσταση των γεγονότων. Γιατί τόσο οι αντιφάσεις, όσο και οι αμαρτίες παρά την εν πολλοίς ενσυνείδητη επιλογή τους διαπνέονται από μια προσωρινότητα, ενώ οι εκπτώσεις είναι φαινόμενο που επαναλαμβάνεται με τάσεις μονιμότητας. Τέτοιες εκπτώσεις της δημοκρατίας, όπως αυτές του φετινού Αυγούστου, που εκφέρονται από τα πιο επίσημα χείλη είχε καιρό να δει η Τρίτη Ελληνική Δημοκρατία. Τζιτζίκια, μαύρισμα και μακιγιάζ για ρόλο σε ταινία με πεζοναύτες ή ινδιάνους που βάφονται με τα χρώματα του πολέμου, δημιούργησαν το ντεκόρ και την εικονική πλαισίωση μιας εν τέλει και εκ του αποτελέσματος αυτοϋπονομευμένης θεσμικής και προσωπικής εικόνας.
Αφού άλλοι, πιο ειδικοί από εμάς, έχουν αποδομήσει τη δήλωση-«διάγγελμα» του Πρωθυπουργού, με νομικά επιχειρήματα, θα περιοριστούμε σε κάτι κατά τη γνώμη μας εξίσου σημαντικό, που είναι η κοινή λογική, το διεθνώς αποκαλούμενο commonsense, κομίζοντας ίσως «γλαύκα εις Αθήνας», που θα έλεγε κι ο Αριστοφάνης. Οι τρεις αντιφάσεις, λοιπόν, του πρωθυπουργού και του περιβάλλοντός του -ειρήσθω εν παρόδω χρειάσθηκε ένα ολόκληρο σαββατοκύριακο για να σχεδιαστούν, γεγονός που γεννά επιπλέον ερωτηματικά για τις ικανότητες του πρωθυπουργικού περιβάλλοντος- ξεκινούν από τις παραιτήσεις του γενικού γραμματέα του πρωθυπουργού κ. Γρηγόρη Δημητριάδη και του πρώην διοικητή της ΕΥΠ κ. Παναγιώτη Κοντολέοντος. Προσπερνώντας το γεγονός ότι στην επίσημη δήλωσή του ο Πρωθυπουργός αναφέρεται πρώτα στον δεύτερο και μετά στον κ. Δημητριάδη, αποτελεί παραδοξότητα να διαρρέεται ότι ο γενικός γραμματέας, μακροχρόνια συνεργάτης του και ανιψιός του παραιτήθηκε λόγω της τοξικότητας και ο ΠΘ τρεις ημέρες μετά να δηλώνει ότι «ανέλαβε την αντικειμενική πολιτική ευθύνη» – να σημειώσουμε εδώ ότι εκλεγμένος από το λαό πολιτικός προϊστάμενος της ΕΥΠ είναι ο κ. Μητσοτάκης.
Η δεύτερη αντίφαση θεμελιώνεται στο δομικό για τη διακυβέρνηση Μητσοτάκη γεγονός της μεταφοράς της εποπτείας της ΕΥΠ στον πρωθυπουργό. Όταν αυτή η αλλαγή αποτελεί μια από τις πρώτες κινήσεις σου, πριν ακόμη ορκιστείς και επαίρεσαι για τις όποιες «επιτυχίες» της, δεν μπορεί εύκολα να γίνει αποδεκτή ότι «αυτό που έγινε μπορεί να ήταν σύμφωνο με το γράμμα του νόμου, ήταν όμως λάθος. Δεν το γνώριζα και, προφανώς, δεν θα το επέτρεπα ποτέ!» Γιατί αν όντως ισχύει η δεύτερη πρόταση μέσα στα εισαγωγικά, τότε έχουμε κάθε λόγο ως πολίτες να ανησυχούμε για το τι συμβαίνει στη χώρα και ειδικά σε έναν τόσο ευαίσθητο τομέα όπως είναι η λειτουργία των μυστικών υπηρεσιών και η προστασία των ατομικών δικαιωμάτων και ελευθεριών. Αν πραγματικά δεν γνώριζε, ενώ είναι ο πολιτικός προϊστάμενος και επικεφαλής της ΕΥΠ, τότε δεν υπάρχει άλλος δρόμος από την παραίτηση, αφού η ομολογία ανεπάρκειας αντί ενοχής δεν βελτιώνει τα πράγματα στη συνείδηση των πολιτών. Μάλλον τα επιδεινώνει, αφού αυτό που ενδιαφέρει είναι η αποτελεσματικότητα στη διαχείριση των καταστάσεων και όχι τα πρόσωπα που έχουν κληθεί να αναλάβουν αυτή τη διαχείριση.
Τρίτη και εξίσου ανησυχητική αντίφαση στα επισήμως λεγόμενα του πρωθυπουργού αποτελούν τα λεγόμενα περί «κατασκοπευτικού σήριαλ προς κομματική κατανάλωση». Όλοι θα συμφωνούσαμε σε αυτό, αρκεί ο ΠΘ στην ίδια του τη δήλωση να μην έκανε το ίδιο. Απευθυνόμενος, μάλλον, στα συντηρητικά αντανακλαστικά του κομματικού ακροατηρίου του και στους λογής λογής συνωμοσιολόγους, επικαλέσθηκε την ασφάλεια της πατρίδας, που ουδείς αμφισβητεί ότι αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις, φιλοτεχνώντας ο ίδιος ένα σκηνικό τρόμου και υποτιθέμενης αποσταθεροποίησης δηλώνοντας ότι «υπάρχουν πολλοί εχθροί της πατρίδας που καραδοκούν και θα ήθελαν μία αδύναμη Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών. Και αν κάποιες σκοτεινές δυνάμεις εκτός Ελλάδας απεργάζονται οποιοδήποτε σχέδιο αποσταθεροποίησης της χώρας, να ξέρουν ότι η Ελλάδα είναι και ισχυρή και θεσμικά θωρακισμένη».
Η δήλωση-«διάγγελμα» του Κυριάκου Μητσοτάκη δημιούργησε περισσότερα ερωτηματικά από αυτά που είχαν τεθεί πριν γίνει. Σε συνδυασμό με την εικόνα του, που το κυριότερο χαρακτηριστικό της ήταν η αδυναμία του να πείσει την κοινή γνώμη, πράγμα που φάνηκε στον απόηχο της παρέμβασής του, άνοιξε τον ασκό του Αιόλου για τη διακυβέρνησή του. Σε μια στιγμή που οι προκλήσεις είναι τόσο μεγάλες όσο ο ίδιος ανέφερε η εικόνα ενός αδύναμου πρωθυπουργού, αν ισχύουν οι ισχυρισμοί περί άγνοιας, διογκώνει την ανησυχία των πολιτών, ακόμη κι αυτοί δεν βρίσκονται στο ύψιστο σημείο διέγερσης των πολιτικών αντανακλαστικών τους.
Αυτό, λοιπόν, που ίσως δεν αντιλαμβάνεται πολιτικά ο ΠΘ και το περιβάλλον του είναι ότι αν επί τρία χρόνια έχεις εκπαιδεύσει τους πολίτες να μην έχουν δική τους άποψη ή να μη τη διεκδικούν, γιατί όλα «βαίνουν καλώς» στον εικονικό κόσμο που έχεις δημιουργήσει, τότε προτάσεις όπως αυτές για τη θεσμική θωράκιση και της ανάγκης «πρόσθετων φίλτρων» στον τρόπο λειτουργίας των μυστικών υπηρεσιών, όσο ειλικρινείς και αν είναι πέφτουν στο κενό. Οι συνεχείς εκπτώσεις στη λειτουργία της Δημοκρατίας θα οδηγήσουν μοιραία, όταν κάποιο κεφαλαιώδες ζήτημα ρίξει τα τείχη της επικοινωνιακής προστασίας, και στην έκπτωση από τα αξιώματα. Και στα μέσα Αυγούστου οι τιμές στις εκπτώσεις συνήθως «καταρρέουν»…
(Ο Δημήτρης Στεμπίλης είναι δημοσιογράφος και ιστορικός)
