Η εκκίνηση του 61ου γύρου διερευνητικών επαφών Ελλάδας – Τουρκίας πραγματοποιείται σε μια χρονική στιγμή όπου η νέα αμερικανική διοίκηση αναλαμβάνει τα καθήκοντά της και περιγράφει τους κεντρικούς άξονες της νέας Εξωτερικής Πολιτικής που θα ασκήσουν οι ΗΠΑ και οι οποίοι απέχουν παρασάγγας από εκείνους της Προεδρίας Τραμπ.
Η ανάληψη της νέας Αμερικανικής Προεδρίας βρίσκει την Τουρκία ιδιαιτέρως στριμωγμένη, με το Κογκρέσο να ακονίζει τα μαχαίρια του και πλέον να μην δείχνει την παραμικρή ανοχή στο καθεστώς Ερντογάν.
Υπάρχουν δέκα λόγοι που αυτή την περίοδο στριμώχνουν τον Ερντογάν και τον φέρνουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με την Ελλάδα.
- Η Πρωτοχρονιάτικη απόφαση του Κογκρέσου να αποτρέψει το βέτο Τραμπ για τον αμυντικό προϋπολογισμό των ΗΠΑ που προέβλεπε και τις κυρώσεις κατά της Τουρκίας για την απόκτηση του ρωσικού συστήματος S-400.
- H επιβολή στην Τουρκία έως 30 Ιανουαρίου 2021 των πρώτων τεσσάρων από τις 15 κυρώσεις που προβλέπει ο νόμος CAATSA βάσει του αυστηρού χρονοδιαγράμματος που προβλέπεται (30 ημέρες από την ψήφιση του νόμου). Σημειωτέον η ενεργοποίηση του νόμου CAATSA για την Τουρκία είχε συμπεριληφθεί στον αμυντικό προϋπολογισμό των ΗΠΑ για το 2021.
- Η ενίσχυση της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας στην Ανατολική Μεσόγειο και την Μέση Ανατολή που βάσει σχετικού άρθρου έχει ενσωματωθεί στον αμυντικό προϋπολογισμό των ΗΠΑ του 2021 και σχετική έκθεση θα πρέπει να υποβάλλει εντός 40 ημερών (μέχρι 10 Φεβρουαρίου) το Πεντάγωνο στον Αμερικανό Πρόεδρο. Πρόκειται για εξέλιξη άκρως αρνητική για το καθεστώς Ερντογάν που επί διοικήσεως Τράμπ αλώνιζε ανενόχλητο από την βόρειο Συρία μέχρι τον Καύκασο και την Λιβύη.
- Η επικείμενη απόφαση του αμερικανικού δικαστηρίου για επιβολή προστίμου μαμούθ (περί τα 17 δις δολάρια) κατά της Halk Bank που κατηγορείται ότι έσπασε το εμπάργκο τροφοδοσίας πετρελαίου από το Ιράν.
- Η τοποθέτηση ενός εκ των πολέμιων του καθεστώτος Ερντογάν, του Γερουσιαστή Μπομπ Μενέντεζ, ως Προέδρου της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων, εκ των νευραλγικότερων πόστων της Γερουσίας.
- Η τοποθέτηση του υποψηφίου για το αξίωμα του υπουργού Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν στην Επιτροπή Ακροάσεων της Γερουσίας, ότι η Τουρκία δεν συμπεριφέρεται σαν σύμμαχος των ΗΠΑ και θα μελετήσει εάν απαιτείται η επιβολή περαιτέρω κυρώσεων σε βάρος της Άγκυρας, εξαιτίας της αγοράς από πλευράς της του ρωσικού αντιαεροπορικού και αντιπυραυλικού συστήματος S-400.
- Η επανατοποθέτηση του Μπρετ Μακ Γέρκ ως συμβούλου του Λευκού Οίκου για θέματα Μέσης Ανατολής, Κουρδικού ζητήματος και καταπολέμησης του Ισλαμικού Κράτους, που αποτελεί “κόκκινο πανί” για την Άγκυρα από την περίοδο Ομπάμα.
- Η συνέχιση του Αγώνα των ΗΠΑ για την πάταξη της Διεθνούς τρομοκρατίας και των οργανώσεων που την υποθάλπουν (πχ: Χαμάς – Χεζμπολάχ) και τις οποίες στηρίζει ανοιχτά το καθεστώτος Ερντογάν.
- Η αχαλίνωτη πτώση της τουρκικής οικονομίας και το σκιάχτρο του ΔΝΤ να πλανάται πάνω από την Τουρκία.
- Η έξαρση καταγγελιών για καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία και η εκφρασμένη δυσφορία των ΗΠΑ και της ΕΕ.
Ωστόσο όπως υποστηρίζει η Αθήνα η συζήτηση με την Τουρκία στην παρούσα δάση δεν μπορεί να αφορά τίποτε άλλο πέραν από τις θαλάσσιες ζώνες, δηλαδή ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα. Ωστόσο στα δυο υπουργεία Εξωτερικών υπάρχουν πάνω από 5.000 σελίδες πρακτικών από τις συζητήσεις για την οριοθέτηση των χωρικών υδάτων. Σε κάποιο σημείο οι συζητήσεις είχαν φτάσει κοντά στην διευθέτηση του ζητήματος.
Ίσως σήμερα είναι πιο ώριμες από ποτέ οι συνθήκες για προσφυγή στην Χάγη για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών. Καθώς το μέλλον του Ερντογάν είναι αβέβαιο και ήδη έχοντας καρφωμένα στην πλάτη του τα δέκα αμερικανικά “στιλέτα” που καταγράφονται παραπάνω, η προσφυγή στην Χάγη θα ήταν μια ευκαιρία για τον ίδιο να επιδείξει στην διεθνή κοινότητα πρόσωπο συνετούς ηγέτη. Εκτός και εάν ο Ερντογάν συνεχίζει να ονειρεύεται ότι θα μπορούσε να συγκριθεί με τον Αταρτούκ ως «πατέρας του Έθνους».
Σημειωτέον ότι οι διερευνητικές ξεκινούν εσπευσμένα πριν υποβληθεί η έκθεση Μπορέλ-Κομισιόν για την Τουρκία τον ερχόμενο Μάρτιο όπου θα τεθεί ένα νέο στρατηγικό πλαίσιο σχέσεων Ε.Ε – Τουρκίας.
(Ο Δήμος Βερύκιος είναι δημοσιογράφος)
