«Ώρα μηδέν» για δημιουργία ενιαίου συστήματος Άμυνας και Ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το σύμφωνο AUKUS εκ των πραγμάτων διεγείρει τα αντανακλαστικά της Ευρώπης για να φτιάξει την αυτοάμυνα της και να αναδιοργανώσει εκ βάθρων την αμυντική της βιομηχανία.
Η Ελλάδα αν και είναι μικρή χώρα με ισχνή και ασθενή αμυντική βιομηχανία – για την ακρίβεια βιοτεχνία – που δραστηριοποιείται κυρίως στον υποκατασκευαστικό τομέα, ωστόσο είναι ένας καλός πελάτης της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας και υπολογίσιμος παίχτης! Αυτό το γνωρίζει καλύτερα από τον καθένα η Γαλλία και προσωπικά ο Εμμανουέλ Μακρόν ο οποίος τους τελευταίους 12 μήνες είδε την μικρή Ελλάδα να στηρίζει εμπράκτως την γαλλική αεροναυπηγική βιομηχανία ως η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που μετά την Γαλλία αγοράζει Rafale. To διαπιστώνει επίσης και τις τελευταίες μέρες που μέσα στην παραζάλη του από την αιφνίδια ακύρωση του συμβολαίου των 56 δις ευρώ που είχε υπογράψει η Γαλλία με την Αυστραλία για την κατασκευή συμβατικών υποβρυχίων, έρχεται η μικρή Ελλάδα να συζητήσει και πάλι με την σοκαρισμένη Naval Croup για ένα άλλο συμβόλαιο , πολύ μερικότερο μεν από το Αυστραλιανό αλλά άκρως υπολογίσιμο για την βιωσιμότητα και τον μέλλον της γαλλικής ναυπηγικής και που αφορά το ελληνικό πρόγραμμα των φρεγατών!
Τα Γενικά Επιτελεία Αεροπορίας και Ναυτικού το περασμένο Σαββατοκύριακο εργάζονταν πυρετωδώς για να ολοκληρώσουν τις διαδικασίες για δυο μείζονα εξοπλιστικά προγράμματα που έχουν κοινή προέλευση: Την Γαλλία!
Το ΓΕΑ ετοίμαζε την σύμβαση για την αγορά των έξη επιπλέον Rafale που ανακοίνωσε στην Θεσσαλονίκη ο πρωθυπουργός και το ΓΕΝ ασχολούνταν με τις φρεγάτες Belharra που αιφνιδίως μετά το AUKUS και την έλευση στην Αθήνα του Γάλλου Προέδρου αναθερμάνθηκε το ελληνικό ενδιαφέρον για την προσφορά των Γαλλικών φρεγατών!
Βεβαίως υπάρχουν και εκείνοι που επισημαίνουν ότι η παρούσα κυβέρνηση παρακάμπτει την ορθόδοξη οδό που βάσει νομοθεσίας θα πρέπει να τηρούνται με θρησκευτική ευλάβεια συγκεκριμένες διαδικασίες, αποφάσεις οργάνων και επιτροπών για τις αμυντικές προμήθειες.
Για παράδειγμα ο πτέραρχος Στυλιανός Πετρουλάκης, υπασπιστής του Ανδρέα Παπανδρέου, με κακίζει ότι δεν καυτηριάζω αυτή την παρατυπία έως και παρανομία της κυβέρνησης. Όπως χαρακτηριστικά μου γράφει: « Πού είναι οι διαδικασίες Δήμο; Πού είναι αποφάσεις οργάνων; Αγοράζουν χωρίς προγραμματισμό και χωρίς διαπραγματεύσεις και κάνουν συμβάσεις χωρίς να τηρούν το γράμμα του Νόμου. Πόσα αεροπλάνα θέλει η Αεροπορία; Ρωτήθηκε; Είχε πάρει απόφαση για 40 αεροσκάφη 5ης γενιάς. Τώρα θέλει παραπάνω; Έχει πάρει ο πρωθυπουργός 24 Ραφάλ θα πάρουν και 16 F-35 όπως διαβάζουμε; Θα πάρουν παραπάνω; Πόσα; Τα αεροπλάνα δεν είναι Φιατάκια ούτε Γιούγκο! Φαντάζεσαι να τα έκανε αυτά το ΠΑΣΟΚ ή ο ΣΥΡΙΖΑ, ήδη θα είχαν έτοιμα τα “γουνάκια” αλλά αυτά έκανε πάντα η Δεξιά. Εσύ όμως τι κάνεις; Γιατί τα ανέχεσαι και σιωπάς;».
Μεταξύ μας ο πτέραρχος έχει δίκιο ως προς τις διαδικασίες. Γίνονται «αεροπλανικά» , αλλά χωρίς να θέλω να δικαιολογήσω την κυβέρνηση και την Επιτελική Ομάδα που διαχειρίζεται τα εξοπλιστικά, «αεροπλανικές» είναι και οι μέρες που διανύουμε. Ζούμε ακραίες καταστάσεις. Η ανάγκη αγοράς των Rafale δημιουργήθηκε κάτω από ακραίες καταστάσεις το καλοκαίρι του 2020 οταν ο Τουρκικός Στολος είχε βγει στο Αιγαίο και την ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Ενώ η επανεκίνηση των διαδικασιών για τις γαλλικές φρεγάτες γίνεται υπό την πίεση που ασκείται στην ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία από το σύμφωνο του AUKUS.
Ας δούμε την μεγάλη εικόνα !
Η «τορπίλη» που έριξαν οι ΗΠΑ και η Βρετανία στην «σύμβαση του Αιώνα» ύψους 58 δις ευρώ που το 2016 είχαν υπογράψει η Γαλλία με την Αυστραλία για την πρόσκτηση πετρελαιοκινητήρων υποβρυχίων στην Αυστραλία, προκαλεί τρικυμία σε ολόκληρη την ΕΕ !
Η Συμφωνία του AUKUS (ΗΠΑ – Βρετανία – Αυστραλία) για πρόσκτηση πυρηνοκίνητων υποβρυχίων στην Αυστραλία δημιούργησε επίσης μια βαθιά επίδραση κυματισμού, όχι μόνο σε ολόκληρο το ασιατικό και ευρωπαϊκό τοπίο ασφάλειας και άμυνας, αλλά και σε βαθύτερο επίπεδο εντός της Διατλαντικής Συμμαχίας καθώς τίθεται εν αμφιβόλω το υπερατλαντικό σύμφωνο, το οποίο αποτέλεσε ακρογωνιαίο λίθο για την παγκόσμια τάξη τις τελευταίες δεκαετίες.
Το AUKUS αποδίδει ένα βαθύτερο νόημα σε μια ιστορική ρήξη μεταξύ αγγλοσαξονικών και μη αγγλοσαξονικών χωρών.
Δεν χρειάζεται κανείς να είναι στρατιωτικός εμπειρογνώμονας για να κρίνει αν οι προδιαγραφές των Γαλλικών υποβρυχίων είναι επιχειρησιακά κατάλληλες ή ακατάλληλες για τον Ινδο-Ειρηνικό ή εάν οι ΗΠΑ παρουσίασαν καλύτερη οικονομική προσφορά ή εάν η συμφωνία AUKUS ταυτίζεται με την αμυντική στρατηγική της Αυστραλίας. Η Καμπέρα έχει το δικαίωμα και το καθήκον να κάνει ό, τι καλύτερο για την Αυστραλία.
Ωστόσο εκείνο που γίνεται αντιληπτό και από τον τελευταίο πολίτη του πλανήτη είναι ότι δυο κορυφαίες χώρες της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, οι ΗΠΑ και η Βρετανία εν κρυπτώ και αιφνιδίως τράβηξαν το χαλί κάτω από τα πόδια ενός τρίτου κορυφαίου συμμάχου όπως είναι η Γαλλία.
Το βασικό σημείο της συμφωνίας AUKUS είναι το οικονομικό Βατερλό για τη Γαλλική ναυπηγική βιομηχανία Naval Group, η οποία επρόκειτο να κατασκευάσει τα υποβρύχια της Αυστραλίας προκαλώντας ντόμινο προβλημάτων σε ολόκληρη την αμυντική βιομηχανία της Γαλλίας που αποτελεί το κλειδί για την κυριαρχία και την ανεξαρτησία της χώρας. Πρόκειται για τον πιο εύθραυστο τομέα της κάθε μεγάλης χώρας με περιφερειακές φιλοδοξίες. Πέραν των εγχώριων στρατιωτικών προϋπολογισμών και επιδοτήσεων, οι εξαγωγές όπλων είναι το κλειδί για τη διατήρηση της βιωσιμότητας των οπλικών συστημάτων και την λειτουργία των εγχώριων γραμμών παραγωγής τους.
Η Γαλλία κατατάσσεται ως ο τρίτος μεγαλύτερος εξαγωγέας όπλων στον κόσμο μετά τις ΗΠΑ και τη Ρωσία. Ο κλάδος της αμυντικής βιομηχανίας αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της παγκόσμιας προβολής ισχύος.
Επί μια εικοσαετία η Γαλλία παλεύει να προωθήσει στην διεθνή αγορά το μαχητικό αεροσκάφος Rafale της Dassault. Το Rafale όπως και τα υποβρύχια ως στρατηγικά όπλα αποτελούν την αιχμή του δόρατος της γαλλικής αεροδιαστημικής άμυνας. Επομένως, η ακύρωση της κατασκευής των υποβρυχίων της Αυστραλίας βλάπτει τη Γαλλία σε βαθύτερο επίπεδο πέραν από ένα κανονικό συμβόλαιο. Επηρεάζει αρνητικά ολόκληρο τον στρατιωτικό τομέα και τη βιομηχανική αλυσίδα εφοδιασμού της χώρας.
Και το χειρότερο για την Γαλλία αλλά και ολόκληρη την ΕΕ είναι ότι το συγκεκριμένο χτύπημα κάτω από την ζώνη προήλθε από τον βασικό σύμμαχο και υποστηρικτή, τις ΗΠΑ.
Ένα άλλο θέμα που αφορά την Γαλλία αλλά και συνολικά την Ευρώπη είναι ότι δεν είχε αντιληφθεί κανείς την προετοιμασία του συμφώνου AUKUS, χωρίς να το αντιληφθούν οι φημισμένες μυστικές υπηρεσίες της Γαλλίας.
Ορισμένοι αναλυτές θεωρούν ότι η Γαλλία σύντομα θα τα βρει με τις ΗΠΑ και η κρίση θα ξεπεραστεί. Ωστόσο είναι ένα χτύπημα που πονάει περισσότερο καθώς προέρχεται από έναν σύμμαχο.
Αλλά μερικές φορές αυτά τα χαστούκια χρειάζονται για να ξυπνάνε τα αίματα. Στην προκειμένη περίπτωση η Γαλλία και συνολικά η Ευρώπη πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι είναι αναγκαίο και αποτελεί μονόδρομο η δημιουργία κοινής αμυντικής στρατηγικής.
Το AUKUS υπαγορεύει και άλλη μια αλήθεια: Καμία χώρα στον κόσμο, όσο μεγάλη και ισχυρή και εάν είναι δεν μπορεί από μόνη της να αντιμετωπίσει τις νέες γεωπολιτικές προκλήσεις και τους κινδύνους που διαρκώς εμφανίζονται σε όλο τον κόσμο.
Την αλήθεια αυτή οφείλουν να την κατανοήσουν και οι ισχυρότερες χώρες της ΕΕ όπως είναι η Γαλλία και η Γερμανία. Η ασφάλεια και η άμυνα της Ευρώπης είναι ο αδύναμος κρίκος της γηραιάς Ηπείρου όπως αποκάλυψε η προσφυγική κρίση.
Για να επιτευχθεί κοινή αμυντική στρατηγική, όλες οι χώρες πρέπει να δεσμευτούν ότι συμμετέχουν σε κοινή δράση. Και εδώ βρίσκεται η πραγματική δυσκολία, καθώς απαιτεί τη μεταφορά μέρους της κυριαρχίας κάθε Έθνους σ ένα κεντρικό ευρωπαϊκό στρατηγείο. Αυτό σημαίνει ότι τα εθνικά κράτη θα πρέπει ορισμένα θέματα Αμυντικής σχεδίασης που επί αιώνες διατηρούσαν ως κυριαρχικό δικαίωμα, να τα μετατοπίσουν σ ένα κοινό ευρωπαϊκό κέντρο. Οι Ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει να αποδεχτούν τη συρρίκνωση της εγχώριας βιομηχανικής τους βάσης για χάρη της ανάπτυξης μιας περιφερειακής αμυντικής βιομηχανίας. Σ αυτή την προσπάθεια θα πρέπει να γίνει ανακατανομή των εθνικών προϋπολογισμών για την Άμυνα και την διάθεση πόρων για την ανάπτυξη της έρευνας , της τεχνολογίας και της καινοτομίας ώστε να ενισχυθεί ο διεθνής ανταγωνισμός της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας σε παγκόσμιο επίπεδο.
Αυτό που έγινε με το AUKUS ήταν άκρως προσβλητικό και ταπεινωτικό όχι μόνο για την Γαλλία αλλά για ολόκληρη την Ευρώπη και θέτει νετρόνιο στα θεμέλια του νομικού καθεστώτος που διέπει τις διεθνείς εμπορικές
συμβάσεις. Η εν κρυπτώ συνέργια τριών χωρών, εν ριπή οφθαλμού, τίναζε στον αέρα ένα συμβόλαιο 56 δισεκατομμυρίων πιο εύκολα από ένα συμβόλαιο κινητής τηλεφωνίας !
Ο Ζορζ Κλεμανσό, ο οποίος υπηρέτησε ως πρωθυπουργός της Γαλλίας κατά τον Α ´ Παγκόσμιο Πόλεμο, είχε πει ότι «ο πόλεμος είναι πολύ σημαντικός για να αφεθεί στους στρατηγούς». Η δήλωση αυτή έμεινε στην ιστορία διότι διαχρονικά υποδηλώνει την ανάγκη, ακόμη και σε περιόδους πολέμου, η πολιτική εξουσία να διατηρηθεί την ευθύνη λήψης των αποφάσεων.
Επομένως σήμερα στην Ευρώπη είναι αναγκαίο να υπάρξει μια κοινή και μοναδική διαδικασία λήψης πολιτικών αποφάσεων για την χάραξη κοινής αμυντικής και εξωτερικής στρατηγικής για την Άμυνα και την Ασφάλεια της ΕΕ.
Η Ευρωπαϊκή Άμυνα δεν μπορεί να περιμένει να οικοδομήσει αυτήν την αμυντική και στρατιωτική αρχιτεκτονική εάν κάθε χώρα έχει διαφορετική άποψη όταν αντιμετωπίζει τα πολλά μέτωπα της παγκόσμιας ανασφάλειας.
Μόνο με την ενδυνάμωση και την ενότητα, η ΕΕ μπορεί να εντείνει και να αντιμετωπίσει τις νέες προκλήσεις παγκοσμίως, εξισορροπώντας ταυτόχρονα τον ρόλο της εντός της υπερατλαντικής συμμαχίας. Είναι ένας μακρύς δρόμος που η πολιτική σέρνει το στρατιωτικό όχημα.
(Ο Δήμος Βερύκιος είναι δημοσιογράφος)
