Οι παρατεταμένοι καύσωνες αυτήν την περίοδο έφεραν και τις πρώτες μεγάλες δασικές φωτιές με πολλές χιλιάδες στρέμματα καμένων εκτάσεων συγκροτημένων δασών,
ιδιαίτερα στην νότια Ελλάδα.
Με τις φωτιές, για μια ακόμη φορά γινόμαστε θεατές ενός έργου που παίζεται κάθε καλοκαίρι με διαφορετικούς πρωταγωνιστές, όσον αφορά την απόδοση ευθυνών, την
ετοιμότητας του μηχανισμού καταστολής των πυρκαγιών κλπ.
Σωστά είναι όλα αυτά, πρέπει να αξιολογούνται οι μηχανισμοί, οι αποδόσεις τους και η ετοιμότητά τους. Αλλά αρκεί αυτό; Όχι.
Η γνώμη μου είναι ότι πρέπει να ξαναδούμε τον σχεδιασμό της οργάνωσης της προστασίας των δασικών οικοσυστημάτων από την αρχή. Συγκεκριμένα, θα πρέπει να γίνει η προσέγγιση αυτού του θέματος με βάση τα νέα δεδομένα, τα αποτελέσματα της κλιματικής αλλαγής, την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων από την μέχρι τώρα εφαρμογή του σημερινού μοντέλου αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών.
Ακολουθείται, εδώ και 10ετίες, ένα μοντέλο προστασίας που εστιάζει στην οργάνωση του μηχανισμού καταστολής, στα εναέρια μέσα κλπ κι έχει παγιωθεί μια αντίληψη ότι ένας
καλός μηχανισμός καταστολής λύνει το πρόβλημα. Αυτό δεν ισχύει, διότι μπορεί να γίνει πιο αποδοτικός, αλλά δεν αρκεί για να λύσει το πρόβλημα. Το πρόβλημα παραμένει ανεπίλυτο, αν, μάλιστα, εκτιμήσουμε και τα κόστη, τότε τα δεδομένα αλλάζουν τελείως.
Η άποψη μας είναι ότι πρέπει να δούμε όλα τα στάδια της οργάνωσης της αντιπυρικής προστασίας το καθένα με την βαρύτητα που πρέπει και, κυρίως, να εστιάσουμε στο στάδιο
της πρόληψης. Διότι η οργάνωση της πρόληψης επιτρέπει και στον μηχανισμό καταστολής να λειτουργήσει πιο αποτελεσματικά, μειώνει τις ίδιες τις ανάγκες καταστολής και τα κόστη.
Δυστυχώς, η διαχείριση των δασικών οικοσυστημάτων ιδιαίτερα της νότιας Ελλάδας δεν γίνεται στη βάση κάποιου διαχειριστικού σχεδίου, λόγω του ότι δεν παρουσιάζει οικονομικό ενδιαφέρον η διαχείρισή τους (παραγωγή ξυλείας) ενώ οι παραδοσιακοί διαχειριστές, όπως ρυτινοπαραγωγοί, ρυτινοσυλλέκτες, βοσκοί, αγρότες κλπ, έχουν απομακρυνθεί από τα δάση, με αποτέλεσμα να συσσωρεύεται βιομάζα, να στερούνται τα δάση τους παραδοσιακούς φύλακές τους κι έτσι να αυξάνεται ο κίνδυνος των πυρκαγιών και της εξάπλωσής τους λόγω της συσσωρευμένης βιομάζας.
Πρέπει επειγόντως να τεθούν τα δάση σε άλλου τύπου διαχείριση, που θα γίνεται στη βάση 10ετών διαχειριστικών σχεδίων όπως ορίζουν οι κανόνες της δασολογική επιστήμης.
Ακολούθως, θα πρέπει να πάμε σε ένα μοντέλο οργανωμένης αντιπυρικής προστασίας όπου κάθε δασαρχείο θα διαθέτει εγκεκριμένο αντιπυρικό σχέδιο στην περιοχή ευθύνης του, το
οποίο θα περιλαμβάνει όλες τις απαραίτητες δράσεις σε επίπεδο πρόληψης με τον προϋπολογισμό τους, το οποίο θα υλοποιείται κατ έτος μέχρι την έναρξη της αντιπυρικής
περιόδου. Ο κάθε δήμος θα πρέπει να διαθέτει σχέδιο πολιτικής προστασίας καθώς και η κάθε Περιφέρεια. Τα τρία σχέδια θα είναι αλληλοσυμπληρούμενα, θα ταυτίζονται σε επίπεδο έργων υποδομής και δράσεων, υπακούοντας στον αρχικό προγραμματισμό της αντιπυρικής μελέτης, ανεξάρτητα από τον φορέα υλοποίησης του έργου.
Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι είναι ανάγκη να ενισχυθεί η πρόληψη και να αποτελέσει ανάχωμα για να περιοριστούν οι ανάγκες και τα κόστη της καταστολής και των επανορθωτικών μέτρων μετά από μια πυρκαγιά.
(Ο Νίκος Χλύκας είναι δασολόγος, πρόεδρος του Πανελλαδικού Συνδέσμου Μελετητών Γεωτεχνικών -Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο K-Report)
