Την τακτική της αχρείαστης λιτότητας που παράγει υπερ-πλεονάσματα στον προϋπολογισμό θα ακολουθήσει και ο Κυριάκος Πιερρακάκης που διαδέχθηκε τον Κωστή Χατζηδάκη στη θέση του υπουργείου Οικονομικών.
Ο κ. Πιερρακάκης δήλωσε στο Reuters ότι η Ελλάδα «θα απαλλαγεί από τον τίτλο της πιο υπερχρεωμένης χώρας τα επόμενα χρόνια». Στην ουσία επιβεβαίωσε τις πληροφορίες που δημοσίευσε το ίδιο ειδησεογραφικό πρακτορείο, ότι η Ελλάδα θα αποπληρώσει το 2031 αντί για το 2041 τα δάνεια που χορηγήθηκαν με το πρώτο μνημόνιο, επικαλούμενο κορυφαίους κυβερνητικούς αξιωματούχους, οι οποίοι διευκρίνισαν ότι η Ελλάδα θα αξιοποιήσει ταμειακό απόθεμα 37 δισ. ευρώ, έσοδα που προέκυψαν από τα υψηλότερα του αναμενόμενου πρωτογενή πλεονάσματα καθώς και νέες εκδόσεις ομολόγων για τη χρηματοδότηση των αποπληρωμών.
Την τακτική αυτή εφάρμοσε και ο κ. Χατζηδάκης, ο οποίος ως υπουργός Οικονομικών προτίμησε να «στίψει» την οικονομία για να παράξει περισσότερο από το αναγκαίο πλεόνασμα στον προϋπολογισμό για να αποπληρώσει νωρίτερα τα δάνεια που έλαβε η Ελλάδα με τα μνημόνια.
Πέρσι, το υπουργείο Οικονομικών εξόφλησε ποσά που θα έπρεπε να πληρωθούν τα έτη 2026 και 2028, ενώ για φέτος ο κ. Χατζηδάκης είχε προγραμματίσει να γίνει και πρόωρη πληρωμή οφειλών του 2033-2042.
Το πρόσθετο πλεόνασμα προέκυψε από μια δημοσιονομική «υπερπροσπάθεια», με συγκράτηση δαπανών και αύξηση των εσόδων, πέραν του αναγκαίου και των συμβατικών υποχρεώσεων που έχει αναλάβει η Ελλάδα απέναντι στους δανειστές.
Στον προϋπολογισμό του 2024 είχε εγγραφεί ως στόχος για το πρωτογενές πλεόνασμα ένα ποσοστό 2,1% του ΑΕΠ που αντιστοιχεί σε περίπου 5 δισ. ευρώ. Τελικά, όμως το πλεόνασμα έφτασε στο 3,5% του ΑΕΠ, δηλαδή περί τα 8,3 δισ. ευρώ, περίπου 3,3 δισ. ευρώ παραπάνω από το αναγκαίο ποσό.
Το 2002, αντί για έλλειμμα 1,2% του ΑΕΠ που προβλεπόταν στον προϋπολογισμό το αποτέλεσμα ήταν ισοσκελισμένο (0%, δηλαδή ούτε έλλειμμα, ουτε πλεόνασμα), ενώ και το 2023 αντί για πρωτογενές πλεόνασμα 1,1% που είχε προϋπολογιστεί, τελικά παράχθηκε πλεόνασμα 2,1%.
Μια τριετία, δηλαδή, υπερβολικής εξοικονόμησης και φορολογικής υπερπροσπάθειας η οποία παρήγαγε πρόσθετο πλεόνασμα περίπου 8 δισ. ευρώ, αλλά έγινε σε βάρος της οικονομίας, αφού τα κονδύλια αυτά θα μπορούσαν να διαχυθούν στην οικονομία μέσω ενίσχυσης των επενδύσεων και των κοινωνικών δαπανών.
Η συγκράτηση των δαπανών είναι θετική όταν γίνονται σπατάλες, αλλά στην μεταμνημονιακή Ελλάδα, όπου το Κράτος και τα δημόσια αγαθά έχουν συρρικνωθεί δραματικά μετά την κρίση και την δημοσιονομική προσαρμογή, η αφαίρεση ή μη υλοποίηση κρατικών δαπανών σημαίνει ότι κρίσιμες υπηρεσίες, παροχές ή επενδύσεις θα μείνουν πίσω.
Ο Πιερρακάκης δίνει τώρα σαφές στίγμα ότι θα συνεχίσει την πολιτική του προκατόχου του, η οποία έχει το χαρακτηριστικό ότι βελτιώνει το πιστωτικό προφίλ της χώρας, δηλαδή χαμηλώνει το επιτόκιο το οποίο πρέπει να πληρώνει το Κράτος στα ομόλογα που πουλάει για να δανειστεί. Το ίδιο συμβαίνει και για τις μεγάλες επιχειρήσεις που μπορούν να δανείζονται εκδίδοντας ομόλογα. Είναι ένας από τους βασικούς λόγους που οδήγησαν στην αναβάθμιση της πιστωτικής βαθμονόμησης των ελληνικών ομολόγων από τις διεθνείς εταιρείες αξιολόγησης.
Όμως η βελτίωση του πιστωτικού προφίλ και οι αναβαθμίσεις δεν βοηθάνε καθόλου ούτε τους μισθωτούς στο Δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, ούτε τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις οι οποίες όχι μόνο δεν έχουν τη δυνατότητα να εκδώσουν ομόλογα, αλλά δεν μπορούν ούτε να περάσουν την πόρτα των τραπεζών.
Αυτό που θα πρέπει να έχουν στο μυαλό τους τόσο ο Κυρριάκος Πιερρακάκης, που έχει σπουδάσει πληροφορική και πολιτικές επιστήμες, όσο και ο νομικός Κωστής Χατζηδάκης, είναι ότι την τακτική του υπερ-πλεονάσματος την… ανακάλυψε και την εφάρμοσε πρώτος ο οικονομολόγος Ευκλείδης Τσακαλώτος, όταν ήταν υπουργός Οικονομικών του Αλέξη Τσίπρα.
Ο Τσακαλώτος είχε τη φαεινή ιδέα να παράγει περισσότερο πλεόνασμα από εκείνο για το οποίο είχε δεσμευτεί με τα μνημόνια και να αφήσει μεγαλύτερο «μαξιλάρι» στον προϋπολογισμό για να ικανοποιήσει τους δανειστές και τις αγορές και να για να πληρωθεί «κοινωνικό μέρισμα».
Για να το πετύχει, ο Τσακαλώτος «έστιψε» την οικονομία και τη μεσαία τάξη και η κυβέρνηση Τσίπρα το πλήρωσε ακριβά στις εκλογές του 2019.
