Μείωση ετήσιων τζίρων δεκάδων ή και εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, αγωνία για πολλές χιλιάδες θέσεις εργασίας, ανησυχία για κατακόρυφη πτώση της δυναμικής των προηγούμενων χρόνων. Αυτές είναι ορισμένες από τις βασικότερες αγωνίες εκπροσώπων βασικών εξαγώγιμων προϊόντων, όπως τις εξέφρασαν στο iEidiseis.gr. Οι ίδιοι αναμένουν με αγωνία αν θα διατηρηθεί και για τα προϊόντα τους αυτή η οριζόντια επιβολή δασμών ύψους 20%, που ανακοίνωσε πριν λίγες ημέρες ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ.
Εφόσον δεν υπάρξει κάποια αλλαγή, τότε το μέλλον για εξαγωγείς προϊόντων, ειδικά για προϊόντα όπως η φέτα, η επιτραπέζια ελιά και η κομπόστα ροδακίνου, φαντάζει αβέβαιο.
«Στις ΗΠΑ περισσότερο από το 20% των εξαγωγών μας»
Σύμφωνα με όσα σχολίασε στο iEidiseis.gr ο Κωνσταντίνος Αποστόλου, πρόεδρος της Ένωσης Κονσερβοποιών Ελλάδος, «δεν μου αρέσουν οι βαριές κουβέντες, όμως η επιβολή αυτών των δασμών θα είναι μια πραγματική καταστροφή». Κι αυτό επειδή, όπως εξήγησε, «η μεταποίηση -ειδικά- του ροδάκινου, είναι εξωστρεφής κλάδος. Έχουμε 99% εξαγωγές, στέλνουμε στο εξωτερικό προϊόντα αξίας περίπου μισού δισεκατομμυρίου ευρώ».
Μάλιστα, «παραπάνω από 100 εκατομμύρια ευρώ, δηλαδή περισσότερο από το 20% των εξαγωγών μας, αφορά τις ΗΠΑ». Βάσει όσων εξήγησε, αυτές οι εξαγωγές αφορούν κυρίως κομπόστα ροδακίνου κι ακολούθως βερίκοκου και αχλαδιού, καθώς επίσης φρουτοσαλάτες, χυμούς αυτών των φρούτων και κατεψυγμένα φρούτα.
«Φτάνουμε σε δασμούς 37%»
Όπως ανέφερε ο κ. Αποστόλου, το 2019 -ξανά επί θητείας Τραμπ-, «μας είχε επιβληθεί δασμός 25%. Ευτυχώς ακυρώθηκε μετά από ένα χρόνο, όταν ήρθε ο Τζο Μπάιντεν». Ακόμη και σήμερα όμως, «υπάρχει ένας μόνιμος εσωτερικός δασμός, που σε συνδυασμό με το τωρινό 20%, μας οδηγεί σε δασμούς 37%. Είναι κάτι παραπάνω από αποθαρρυντικό».
Άλλωστε, και στην προηγούμενη περίπτωση επιβολής δασμών, «είχαμε μείωση των εξαγωγών και κάναμε πέντε χρόνια να επανέλθουμε σταδιακά σε καλά νούμερα».
Αναφορικά με την κατάσταση που επικρατεί μετά τις ανακοινώσεις Τραμπ, ο ίδιος επεσήμανε ότι, «οι συνεργάτες μας, εισαγωγείς στις ΗΠΑ, είναι κουμπωμένοι». Είναι ενδεικτικό ότι «2-3 μεγάλες φορτώσεις με προϊόντα μας αναβλήθηκαν, επειδή οι εισαγωγείς στις ΗΠΑ θέλουν να δουν πως θα εξελιχθούν τα πράγματα. Και επειδή είναι λόγος ανωτέρας βίας και είναι πελάτες μας, δεν μπορούμε να τους κυνηγήσουμε».
Βέβαια, «επιθυμία των εισαγωγέων είναι να συνεχίσουμε κανονικά. Το θέμα είναι πως θα καλυφθεί η ζημιά. Η αύξηση στην τελικά τιμή θα είναι περίπου 20%, ίσως ελαφρώς μεγαλύτερη. Είναι πολύ μεγάλο νούμερο».
Ενδεχομένως ενθαρρυντικό νέο είναι πως «ο μεγάλος μας ανταγωνιστής είναι η Κίνα, που θα έχει τουλάχιστον διπλάσιο δασμό από εμάς. Οι Κινέζοι όμως, έχουν πάντα μια προσέγγιση να καλύπτουν τα κόστη».
Αυτή η εξέλιξη είναι σύμφωνα με τον κ. Αποστολόπουλο, «ένα σοκ κυρίως για την Κεντρική Μακεδονία. Παίρνουμε ροδάκινα από περισσότερες από 10 χιλιάδες οικογένειες. Απασχολούμε 12-13 χιλιάδες ανθρώπους που εργάζονται σε ένα σωρό περιφερειακές λειτουργίες γύρω από τα 16 εργοστάσια που παράγουν κομπόστες και χυμούς. Είναι η κινητήριος δύναμη ειδικά στην Ημαθία και την Πέλλα, αλλά και στη Λάρισα και τη Φλώρινα και πρέπει να προστατευθεί».
«Εξαγωγές 214 εκατομμυρίων ευρώ το 2024»
Στο ίδιο μήκος κύματος, ο Κώστας Ζούκας, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Μεταποιητών – Τυποποιητών Εξαγωγέων Επιτραπέζιων Ελιών (ΠΕΜΕΤΕ), σχολίασε στο iEidiseis.gr «ότι ο κλάδος μας έχει μεγάλη διείσδυση στην αμερικανική αγορά. Εκεί εξάγουμε το 30% των ποσοτήτων μας, πέρσι φτάσαμε εξαγωγές ύψους 214 εκατομμυρίων ευρώ προς τις ΗΠΑ».
Όπως ανέφερε ο ίδιος, «ακούω φωνές ότι μπορεί να βοηθήσει η ομογένεια. Αυτό δεν ισχύει στην περίπτωσή μας, επειδή έχουμε κατορθώσει οι επιτραπέζιες ελιές, ειδικά τα επώνυμα συσκευασμένα προϊόντα, να πωλούνται σε όλα τα μήκη και πλάτη των ΗΠΑ. Επομένως, οι βασικοί μας καταναλωτές είναι πλέον οι Αμερικανοί πολίτες».
Όπως άλλωστε εξήγησε, «κάλυψη του κενού από τρίτες χώρες όπως η Άπω Ανατολή και η Ινδία είναι δύσκολο να εφαρμοστεί. Αρχικά, τέτοιες λύσεις θέλουν ορίζοντα πενταετίας κι επίσης η μεσογειακή διατροφή δεν ταυτίζεται με τη γαστρονομική κουλτούρα αυτών των πληθυσμών».
Είναι επίσης ενδεικτικό ότι «εξάγουμε επιτραπέζιες ελιές σε 100 χώρες. Έχουμε εξαντλήσει τις δυνατότητές μας. Οι ΗΠΑ είναι η πρώτη χώρα στην οποία εξάγουμε και ακολουθεί με μεγάλη απόσταση η Γερμανία με περίπου 90 εκατομμύρια ευρώ ετησίως».
Αναφορικά με τις περιοχές που πλήττονται στην Ελλάδα από τις εξελίξεις, ο κ. Ζούκας σχολίασε ότι «η ελιά καλλιεργείται σε όλη τη χώρα και υπάρχουν παντού μεταποιητικές μονάδες. Κυρίως καλλιεργείται σε Χαλκιδική, κεντρική βόρεια και δυτική Ελλάδα, αλλά και Πελοπόννησο. Υπάρχει μεγάλη παραγωγή όμως και σε άλλες περιοχές όπως Μαγνησία, Πιερία, Αιτωλοακαρνανία, Άρτα, Φωκίδα, Λακωνία και Μεσσηνία. Είναι θέμα πως θα κινηθεί η περιφερειακή ανάπτυξη και οι τοπικές οικονομίες αυτών των περιοχών, αν ατονίσουν αυτές οι δραστηριότητες. Αυτοί τη στιγμή απειλούνται θέσεις εργασίας».
«Δεν θα αποφύγουμε τις ακυρώσεις εξαγωγών»
Βάσει όσων σχολίασε ο κ. Ζούκας, «ήμασταν αισιόδοξοι ότι η επιτραπέζια ελιά δεν θα συμπεριλαμβανόταν στη λίστα με τους δασμούς, όπως είχε συμβεί και στην προηγούμενη διακυβέρνηση Τραμπ. Η αμερικανική διοίκηση λέει ότι μέσω των δασμών, θέλει να τονώσει την εθνική της οικονομία. Αυτό δεν ισχύει για τις ελιές, καθώς δεν παράγονται στις ΗΠΑ. Επομένως, χρησιμοποιώντας αυτό το επιχείρημα, μπορούμε να πείσουμε, -έστω και σε δεύτερο χρόνο-, ότι δεν υπάρχει όφελος να προστεθούν οι επιτραπέζιες ελιές σε αυτή τη λίστα».
Άλλωστε, «μπορεί η ελιά να μην αποτελεί τρόφιμο πρώτης ανάγκης, εντούτοις, συγκαταλέγεται στα είδη που στρέφεται η σύγχρονη καταναλωτική προτίμηση».
Πάντως, «ήδη έχουμε κρούσεις από εισαγωγείς να συμμετέχουμε σε ένα μέρος της απορρόφησης των δασμών. Δεν θα μπορέσουμε να το αποφύγουμε. Ένα μέρος θα καλυφθεί λογικά από εμάς, ένα από τους εισαγωγείς κι ένα άλλο από τον τελικό καταναλωτή».
Αυτές τις ημέρες, όπως ανέφερε ο κ. Ζούκας, «έχουμε αναβολές εξαγωγής προϊόντων μας. Ένας εισαγωγέας δεν μπορεί να δεσμεύει τα κεφάλαιά του για πληρωμή δασμών. Επίσης, φοβούνται μείωση της κατανάλωσης. Επομένως, θεωρώ ότι δεν θα αποφύγουμε τις ακυρώσεις εξαγωγών».
«Τριπλασιάσαμε τις εξαγωγές μας σε 4 χρόνια»
Σημαντικό είναι το πρόβλημα και στη φέτα. Όπως εξήγησε ο Χρήστος Αποστολόπουλος, πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Γαλακτοκομικών Προϊόντων (ΣΕΒΓΑΠ), «η αγορά των ΗΠΑ είναι σημαντική για εμάς, όχι τόσο λόγω μεγέθους, αλλά λόγω τάσης. Έχουμε τριπλασιάσει τις εξαγωγές μας εκεί τα τελευταία 4 χρόνια. Πέρσι, αντιπροσώπευαν το 8,9% των συνολικών μας εξαγωγών, που ισοδυναμεί με τζίρο 60 εκατομμυρίων ευρώ». Μάλιστα, σύμφωνα με τον ίδιο, «υπάρχουν κι άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα που εξάγουμε στις ΗΠΑ, κυρίως τυροκομικά, όμως το μεγαλύτερο ποσοστό καταλαμβάνει η φέτα».
Ο κίνδυνος σύμφωνα με τον ίδιο, είναι «να χαθεί αυτή η δυναμική αν μπουν αυτοί οι φόροι. Διατηρούμε μια αισιοδοξία, επειδή η φέτα δεν ανταγωνίζεται κάποιο προϊόν από τις ΗΠΑ κι αυτό είναι πολύ εύκολο να το αποδείξουμε. Διάφορες απομιμήσεις που δυστυχώς έχουν την ονομασία της φέτας, παράγονται με πολύ διαφορετικό τρόπο. Όσοι αγοράζουν φέτα, γνωρίζουν τη μοναδικότητά της και σε αυτό θα στηριχθούμε ενδεχομένως, εφόσον επιβληθούν αυτοί οι υψηλοί δασμοί».
Το άνοιγμα σε τρίτες χώρες δεν μπορεί να αποτελέσει, όπως εξήγησε, μια άμεση λύση, καθώς «χρειάζονται χρόνια για να δημιουργηθούν αυτές οι αγορές. Η αγορά των ΗΠΑ δεν δημιουργήθηκε εύκολα. Είχαμε πολύ μικρότερες εξαγωγές πριν από τέσσερα χρόνια».
«Θα μπλοκάρουν οι αγορές σε άλλες χώρες»
Από την πλευρά του, ο Μόσχος Κορασίδης, γενικός διευθυντής της Εθνική Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΘΕΑΣ), εξήγησε στο iEidiseis.gr ότι τα προϊόντα που κυρίως εξάγονται στις ΗΠΑ «αφορούσαν premium ποιότητες». Σύμφωνα με τον ίδιο, «δεν ξέρουμε ποια θα είναι η άμεση επίπτωση, αν δηλαδή οι καταναλωτές στις ΗΠΑ θα συνεχίσουν να αγοράζουν. Οι εξαγωγές μας απευθύνονταν κυρίως στην ομογένεια και στα υψηλά εισοδηματικά στρώματα. Η στήριξη από την ομογένεια, μπορεί ενδεχομένως να είναι μια λύση».
Πάντως, «οι εξαγωγές των γεωργικών προϊόντων μας στις ΗΠΑ είναι πάνω από 470 εκατομμύρια ευρώ. Δεν είναι μεγάλο ποσοστό των εξαγωγών μας. Το κυριότερο πρόβλημα δεν είναι αυτό, αλλά ότι εξαιτίας των δασμών, θα μπλοκάρουν οι αγορές σε άλλες χώρες. Αυτές οι ποσότητες θα επιστρέφονται σε κοινές αγορές που κι εμείς εξάγουμε παρόμοια προϊόντα».
Ο ίδιος πάντως είναι αισιόδοξος, καθώς θεωρεί ότι «όταν ανοίξει ένας νέος γύρος διαπραγματεύσεων για εξαιρέσεις προϊόντων, αυτά τα προϊόντα θα τύχουν ανάλογης υποστήριξης για να μην δημιουργηθούν προβλήματα».
