Στην Ολομέλεια του Αρείου Πάγου, κατά τη συζήτηση για τον τρόπο τοκισμού των τοκοχρεολυτικών δόσεων των οφειλετών προς τα funds και τις τράπεζες, η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Γεωργία Αδειλίνη, τάχθηκε υπέρ των θέσεων των «κόκκινων» δανειοληπτών, που έχουν ενταχθεί στο πλαίσιο του νόμου Κατσέλη (νόμος 3689/2010).
Αναλυτικότερα, την Ολομέλεια του Αρείου Πάγου, με πρόεδρο την Ιωάννα Κλάπα και εισηγητή τον αρεοπαγίτη Σωκράτη Πλαστήρα, την απασχόλησε ο τρόπος ανατοκισμού των δόσεων των «κόκκινων» δανείων που έχουν υπαχθεί στο νόμο Κατσέλη.
Συγκεκριμένα, συζητήθηκε το προδικαστικό ερώτημα, που απηύθυνε το Ειρηνοδικείο Ιωαννίνων αναφορικά με τη διχογνωμία που έχει ανακύψει από την έκδοση αντίθετων αποφάσεων, σχετικά με τον τοκισμό των τοκοχρεολυτικών δόσεων των δανειοληπτών οφειλετών προς τα funds, που έχουν καθορισθεί με αποφάσεις των Ειρηνοδικείων στο πλαίσιο του νόμου Κατσέλη.
Τα funds, κ.λπ. υποστηρίζουν ότι το επιτόκιο των μηνιαίων δόσεων υπολογίζεται επί του συνόλου της οφειλής και όχι επί κάθε μηνιαίας δόσης, κάτι το οποίο έχει ως αποτέλεσμα η μηνιαία δόση του δανείου, να υπερδιπλασιάζεται. Αντίθετα, οι δανειολήπτες υποστηρίζουν ότι η ορθή ερμηνεία του άρθρου 9 παρ. 2 του νόμου 3689/2010 (νόμος Κατσέλη), επιβάλλει το επιτόκιο να υπολογίζεται επί κάθε μηνιαίας δόσης και όχι επί του κεφαλαίου.
Η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, μεταξύ των άλλων, επισήμανε ότι «ο υπολογισμός του επιτοκίου πρέπει να γίνει επί της μηνιαίας δόσης και όχι επί του κεφαλαίου της οφειλής, διότι κατ’ αυτόν τον τρόπο εναρμονίζεται με τον πρωταρχικό σκοπό του ν. 3869/2010, δηλαδή την αντιμετώπιση των σοβαρών οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων στα οποία οδήγησε η υπερχρέωση των φυσικών προσώπων και την απαλλαγή των χρεών των υπερχρεωμένων δανειοληπτών, προς εξυπηρέτηση του ευρύτερου, δημόσιου συμφέροντος, σκοπού της επανάκτησης από τους τελευταίους της αγοραστικής τους δύναμης και της επανένταξής τους στην οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα» και συνέχισε η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου:
«Βασικό κριτήριο επί του οποίου εδράζεται η θέση αυτή, συνιστά η διασφάλιση της αξιοπρεπούς διαβίωσης του οφειλέτη και της οικογένειάς του, ο συνδυασμός της μεγαλύτερης κατά το δυνατόν ικανοποίησης των πιστωτών με τη βασική προστασία της προσωπικής αξιοπρέπειας και, συνακόλουθα, την εξασφάλιση και διατήρηση ενός στοιχειώδους επιπέδου διαβίωσης του οφειλέτη και των προστατευόμενων μελών της οικογένειάς του».
Ακόμη, η κυρία Αδειλίνη, τόνισε ότι «τυχόν αντίθετη ερμηνεία, δηλαδή ο υπολογισμός του επιτοκίου επί του συνολικού κεφαλαίου οφειλής, που ορίστηκε στο πλαίσιο του άρθρου 9 παρ. 2 του ν. 3869/2010, εν είδει νέου προϊόντος δανείου με πιστούχο τον οφειλέτη, θα ήταν μεν σύμφωνη και αναμενόμενη με βάση την τραπεζική πρακτική, ως επιτρέπουσα την αποκόμιση του μέγιστου κέρδους για τον πιστωτή, θα οδηγούσε όμως εν προκειμένω στον εκ νέου εγκλωβισμό του δανειολήπτη σε υπέρογκες δόσεις, υπερβαίνουσες τις οικονομικές του δυνατότητες, καταστρατηγώντας έτσι το πνεύμα και τον σκοπό του νόμου.
Οι επιπτώσεις
Θα είχε δε αρνητικές επιπτώσεις και για το τραπεζικό σύστημα, καθόσον ενώ η διασφάλιση της αξιοπρεπούς διαβίωσης του οφειλέτη και της οικογενείας του έχει, εκτός των άλλων, ως αποτέλεσμα την πληρωμή δανείων που διαφορετικά δεν επρόκειτο ποτέ να πληρωθούν λόγω αδυναμίας των οφειλετών, την αναστολή μαζικών πλειστηριασμών και τη συγκράτηση της αξίας των ακινήτων, το αντίθετο θα είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, των πλειστηριασμών, και τη συνακόλουθη μείωση της αγοραστικής αξίας των ακινήτων, επί ζημία όλης της εθνικής οικονομίας, μηδέ του τραπεζικού συστήματος εξαιρουμένου, πέραν της αυτονόητης απόγνωσης των οφειλετών, της αύξησης των οικονομικών ανισοτήτων, σε βάρος των ευάλωτων νοικοκυριών και υπέρ των οικονομικά ευρώστων μετόχων των τραπεζών και των διαφόρων εταιρειών διαχείρισης απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις».
Οι δανειολήπτες και όσοι είχαν καταθέσει παρέμβαση υπέρ τους επισήμαναν ότι τα funds και οι τράπεζες, επιχειρούν να μεταλλαχθεί ο νόμος Κατσέλη (νόμος 3689/2010) σε βάρος των δανειοληπτών των «κόκκινων» δανείων. Αναλυτικότερα, ανέφεραν ότι ενώ ο εν λόγω νόμος προστατεύει την πρώτη κατοικία, ωστόσο τα funds και οι τράπεζες προσπαθούν να κάνουν υπερήμερους τους δανειολήπτες προκειμένου να τους «πετάξουν έξω» από το πλαίσιο του νόμου Κατσέλη. Και για να το πετύχουν αυτό διπλασιάζουν τις μηνιαίες δόσεις έτσι ώστε να μην μπορούν να τις καταβάλλουν, με συνέπεια να καταγγέλλουν τις δανειακές συμβάσεις, να κατάσχουν τα ακίνητα και να τα πλειστηριάζουν.
Η θέση των funds
Τα funds αμφισβήτησαν τις δικαστές ενέργειες και την όλη πορεία της υπόθεσης αυτής που συζητήθηκε σήμερα στην Ολομέλεια. Ανέφεραν ότι κακώς στάλθηκε το προδικαστικό ερώτημα του Ειρηνοδικείου Ιωαννίνων προς την τριμελή επιτροπή του Αρείου Πάγου και κακώς η τριμελής επιτροπή, έκρινε ότι το ζήτημα είναι μείζονος σημασίας και το εισήγαγαν στην πλήρη Ολομέλεια.
Οι δικηγόροι των funds, ανέφεραν ότι στους δανειολήπτες γίνεται «κούρεμα», δηλαδή μειώνεται το κεφαλαίο, παρατείνεται ο χρόνος αποπληρωμής των δόσεων, αλλά δεν μπορεί να επιστρέφεται το δάνειο άτοκα, καθώς αυτό είναι εκτός λογικής. Ακόμη, επισήμαναν ότι ο τόκος πρέπει να υπολογίζεται στο υπόλοιπο του κεφαλαίου, καθώς με τις δικαστικές αποφάσεις -λόγω προσφυγής στο νόμο Κατσέλη- υπάρχει ουσιαστικά νέο δάνειο.
