Μετά το ονομαστικό «κούρεμα» των συντάξεων και, στη συνέχεια, το «πάγωμα» των αποδοχών για μια περίοδο 13 ετών (2010-2022), οι όποιες αυξήσεις μοιάζουν ευεργετικές.
Ωστόσο, η αλλαγή εισοδηματικής πολιτικής στο Συνταξιοδοτικό συνέπεσε με τη ακραία ακρίβεια, με αποτέλεσμα την ονομαστική μείωση των αποδοχών, τώρα να τη διαδεχτεί η πραγματική μείωση (του διαθέσιμου εισοδήματος).
Ακόμη και φέτος που ο πληθωρισμός θα πέσει πέριξ του 5%-5,4%, ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (ΔΤΚ) στα τρόφιμα «τρέχει» με 12,2% (σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ).
Αλλά πέρα από τα κυβερνητικά… καμώματα περί (πραγματικών) αυξήσεων, το εισόδημα των συνταξιούχων συνεχίζει να πληγώνεται από 10 αιτίες:
1. Μη Τιμαριθμοποίηση φορολογικής κλίμακας. Με την ονομαστική αύξηση επί μισθών και συντάξεων, αυξήσεις οι οποίες έρχονται… ετεροχρονισμένα για να διορθώσουν τις απώλειες από το διαθέσιμο εισόδημα λόγω πληθωρισμού προηγουμένου έτους, αυξάνεται το ονομαστικό εισόδημα. Έτσι ο υπόχρεος ανεβαίνει φορολογική κλίμακα και η εφορία κρατάει μεγαλύτερα ποσά. Δηλαδή το δημόσιο (ΕΦΚΑ) εμφανίζεται να δίνει αυξήσεις και το άλλο… δημόσιο (εφορία) αυξάνει τεχνητά τα έσοδά του. Έτσι, αφενός οι αυξήσεις υπολείπονται του πληθωρισμού, αφετέρου αυτές φαλκιδεύονται από την εφορία.
2. Αυξήσεις κάτω πληθωρισμού. Καίτοι ο (επίσημος) πληθωρισμός πάντα υστερεί των… ανατιμήσεων στην αγορά, εν προκειμένου οι συνταξιούχοι δεν λαμβάνουν καν τις εκτιμήσεις της ΕΛΣΤΑΤ. Η πολιτεία προέβλεψε ότι οι συνταξιούχοι θα παίρνουν σαν αύξηση τον μισό πληθωρισμό και το ½ του ΑΕΠ. Και ως γνωστόν η οικονομική μεγέθυνση (ΑΕΠ) υπολείπεται του πληθωρισμού. (Από το 2025 οι συνταξιούχοι θα λαμβάνουν αναπροσαρμογές στο ύψος του πληθωρισμού).
3. Αποκλεισμός 1 εκ. παλαιών συνταξιούχων. Με το τρικ της «προσωπικής διαφοράς» περισσότεροι από 1 εκ. συνταξιούχοι δεν θα δουν το 2024 αναπροσαρμογές στις αποδοχές τους (περισσότεροι από 1,15 εκ. φέτος εκτός αυξήσεων). Καίτοι αυτή η κατηγορία ασφαλισμένων είδε, για πρώτη φορά στην παγκόσμιο οικονομική ιστορία, ονομαστική μείωση των αποδοχών της ακόμη και 40%!
4. Μη αναπροσαρμογές Επικουρικών. Οι αποδοχές των συνταξιούχων δεν συντίθενται μόνο από τις κύριες συντάξεις. Περισσότεροι από 1,2 εκ. λαμβάνουν και επικουρικές. Οι εν λόγω αποδοχές δεν αναπροσαρμόστηκαν το 2023, δεν πρόκειται να αυξηθούν ούτε τον επόμενο χρόνο.
5. Κρατήσεις υπέρ ΑΚΑΓΕ (ΕΑΣ). Οι συνταξιούχοι με απολαβές άνω των 1.400 ευρώ, κάτι που συνεπάγεται 40 και πλέον έτη ασφάλισης και υψηλές καταβολές εισφορών στη διάρκεια του εργασιακού τους βίου, εκτός από τον αυξημένο (λόγω πληθωρισμού) φόρο, πληρώνουν και Εισφορές υπέρ ΑΚΑΓΕ (δεύτερη φορολόγηση). Μάλιστα οι εν λόγω κρατήσεις εφαρμόζονται και επί του… φόρου που έχει ήδη πληρωθεί, αλλά και επί όλου του ποσού άνω των 1.400 ευρώ. Έτσι η Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχου (ΕΑΣ) λειτουργεί ισοπεδωτικά ως προς τις αποδοχές, καθηλώνοντας τα ποσά της σύνταξης λίγο πάνω από το όριο των 1.400 ευρώ.
6. Επίδομα τέκνων. Οι συνταξιούχου δεν λαμβάνουν επίδομα τέκνων (μέχρι την ολοκλήρωση των σπουδών του και, εν πάση περιπτώσει, το 24ο έτος όπως συμβαίνει με τους μισθωτούς του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα. Έτσι, ένας εργαζόμενος που τεκνοποίησε στην ηλικία των 38 ή 40 ετών, ή υιοθέτησε ένα τέκνο σε μεγαλύτερη ηλικία, δεν λαμβάνει επίδομα ανατροφής τέκνου όταν συνταξιοδοτηθεί, επίδομα που το δικαιούνταν μέχρι την ηλικία των 62 ετών (ως εν ενεργεία).
7. Αναδρομικά της περιόδου 2015-16. Στους συνταξιούχους δεν αποδόθηκαν τα αναδρομικά (δώρα και διαφορές στην επικουρική σύνταξη) της περιόδου Ιουλίου 2015-Ιονίου 2016), σε υλοποιήσει σχετικής απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ). Η κυβέρνηση όχι μόνο δεν εφάρμοσε την σχετική απόφαση, αλλά νομοθέτησε τον αποκλεισμό άσκησης αγωγών εκ μέρους των συνταξιούχων της συγκεκριμένης κατηγορίας (πλην όσων πρόλαβαν μέχρι τον Ιούνιο του 2020).
8. Υψηλές εισφορές Υγείας. Οι εισφορές υγείας (ΕΟΠΥΥ) διατηρούνται αδικαιολόγητα στο 6% επί των κύριων και επικουρικών συντάξεων, έναντι 4% μόνο στις κύριες που ίσχυε μέχρι το 2015. Με αποτέλεσμα, ένας συνταξιούχος των 1.005 ευρώ το μήνα να πληρώνει μεγαλύτερες εισφορές Υγείας από έναν επιχειρηματία (60,3 ευρώ κάθε μήνα)…
9. Απαλλαγή στη φαρμακευτική δαπάνη μόνο όσων έπαιρναν ΕΚΑΣ έως το 2018.Η κυβέρνηση ανακοίνωσε την απαλλαγή από τη φαρμακευτική δαπάνη όσων (παλιών συνταξιούχων) ελάμβαναν ΕΚΑΣ. Αν και το μέτρο είναι σωστό, ήρθε με καθυστέρηση, δεδομένο ότι το ΕΚΑΣ καταργήθηκε, σταδιακά, από την περίοδο 2016-18. Και πάλι όμως σήμερα πολλοί (νέοι) συνταξιούχου παίρνουν σύνταξη κάτω από 500 ή 400 ευρώ. Και δεν ωφελούνται της ευνοϊκής αυτής ρύθμισης…
10. Κατώτατο όριο. Το Ασφαλιστικό σύστημα δεν έχει κατώφλι στις συντάξεις ώστε οι «απόμαχοι» να μην πέφτουν κάτω από το όριο της απόλυτης φτώχειας. Σε πολλές περιπτώσεις οι συντάξεις κυμαίνονται κάτω των 400 ευρώ (π.χ. μειωμένη με 15ετία) ή και ακόμη χαμηλότερα (συντάξεις χηρείας κ.α.)
