Να ανοίξει και πάλι το Ασφαλιστικό όχι μόνο για τις επικουρικές, αλλά και κυρίως, για τις κύριες συντάξεις με παρεμβάσεις τόσο στο μέγεθος της Εθνικής σύνταξης όσο και στο ύψος των αποδοχών, εισηγείται η Επιτροπή Πισσαρίδη.
Και καθώς από την υλοποίηση των προτάσεων αυτής της Επιτροπής εξαρτάται καθοριστικά η απορρόφηση των 29 δισ. του Ταμείου Ανάκαμψης, καταλαβαίνει κανείς πόσο δεσμευτικό κείμενο είναι αυτό. Άνετα μπορεί να εξομοιωθεί με… μνημόνιο.
Πρόσθετα, το έργο της Επιτροπής -που θεωρείται «ευαγγέλιο» από τον ίδιο τον πρωθυπουργό- θέτει ευθέως θέμα ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης και συνδυάζει την ηλικία «εξόδου» με το ύψος των αποδοχών. Ωστόσο, θεωρείται δύσκολο να περάσει ένα τέτοιο νομοσχέδιο το επόμενο διάστημα χωρίς ευρύτερες συναινέσεις.
Και επειδή κάτι τέτοιο μοιάζει ανέφικτο, το θέμα του Ασφαλιστικού φαίνεται να πυροδοτεί πολιτικές εξελίξεις. Τηρουμένων των αναλογιών η Επιτροπή Πισσαρίδη είναι η σύγχρονη Επιτροπή Σπράου…
Η Επιτροπή Πισσαρίδη παρεμβαίνει «χειρουργικά» σε τέσσερα σημεία:
- Εισηγείται, ουσιαστικά, μικρότερες συντάξεις για όσους βγαίνουν στη σύνταξη στα 62 ή 65 έτη, εν σχέσει με όσους συνταξιοδοτούνται στο 67ο έτος της ηλικίας, ανεξαρτήτως εάν έχουν τα ίδια έτη ασφάλισης (π.χ. 40 έτη) και έχουν πληρώσει τις ίδιες εισφορές.
- Εντοπίζει πρόβλημα στο σύστημα αναγνώρισης των πλασματικών ετών (με εξαγορά), γιατί θεωρεί ότι οδηγεί σε ένα τεχνητό επίπεδο μεγάλου χρόνου ασφάλισης.
- Ζητεί ενίσχυση του ανταποδοτικού τμήματος της σύνταξης, χωρίς να αυξηθεί η συνολική συνταξιοδοτική δαπάνη. Αντιθέτως, ευθέως ζήσει να μειωθεί καθώς σε πολλά σημεία μέσα στην 244σέλιδη Έκθεση σημειώνεται ότι η σχετική δαπάνη είναι πάρα πολύ υψηλή στην Ελλάδα.
- Εισαγείται με διθυράμβους την εισαγωγή του κεφαλαιοποιητικού συστήματος στις επικουρικές συντάξεις.
Από τις παραπάνω επισημάνσεις προκύπτουν οι ακόλουθες επιπτώσεις:
- Μικρότερη Εθνική σύνταξη (σήμερα 384 ευρώ για 20ετή ασφάλιση και 345 € για 15ετή) ώστε να ενισχυθεί αντίστοιχα το ανταποδοτικό τμήμα και να παραμείνουν στα ίδια (στην καλύτερη των περιπτώσεων) επίπεδα οι συνολικές αποδοχές του συνταξιούχου που έχει πάνω από 40 έτη ασφάλισης. Είναι προφανές ότι θα μειωθούν οι αποδοχές όσων έχουν 20 ή 30 έτη ασφάλισης.
- Μικρότερη σύνταξη για όποιον βγαίνει στα 62 έτη (ακόμη και με 40 χρόνια ασφάλισης) καθώς θα απολαμβάνει αυτή την παροχή για σχεδόν 20 έτη (προσδόκιμο ζωής τα 81,7 έτη το 2018 σύμφωνα πάντα με την έκθεση Πισσαρίδη).
- Οι ασφαλισμένοι δεν θα έχουν την ευχέρεια να αναγνωρίζουν έως 7 πλασματικά έτη (έως 12 στον δημόσιο τομέα), κάτι που διευκολύνει τους εργαζόμενους και απασχολούμενους να συνταξιοδοτηθούν στο 62ο έτος της ηλικίας, ενώ δεν αποκλείεται να αυξηθεί και το κόστος εξαγοράς αυτών (στο 20% του τελευταίου μισθού σήμερα ή το αντίστοιχο της ασφαλιστικής κλάσης για τους ελεύθερους επαγγελματίες).
- Θα προκαλέσει τριγμούς στην επικουρική Ασφάλιση καθώς με την εφαρμογή του κεφαλαιοποιητικού συστήματος το ΕΤΕΑΕΠ που δίνει τις σχετικές συντάξεις θα χάσει 1,3% του ΑΕΠ (2,3 δις σε ετήσια βάση κατά τα πρώτα χρόνια) και συνολικά 99 δις σε 40 χρόνια. Αυτά τα ποσά σήμερα κατευθύνονται για την καταβολή των συντάξεων της προηγούμενης γενιάς. Και καθώς η ίδια η Επιτροπή σημειώνει ότι στην Ελλάδα τη συνολική συνταξιοδοτική δαπάνη είναι πολύ υψηλή, στο 16,5% του ΑΕΠ (13,2% στην Ε.Ε.), η δε κρατική συμμετοχή φτάνεις το 10,1% επί του ΑΕΠ (έναντι 3,1% σε μέσα κοινοτικά επίπεδα), η Επιτροπή προφανώς δεν αντιπροτείνει την καλύψει των ελλειμμάτων του επικουρικού ΕΤΕΑΕΠ από τον κρατικό προϋπολογισμό ή τον κουμπαρά ΑΚΑΓΕ όπως ισχυρίζεται η κυβέρνηση.
Είναι προφανές ότι οι προτάσεις της Επιτροπής Πισσαρίδη θα προκαλέσουν έντονες κοινωνικές και εργατικές αντιδράσεις, οι οποίες προσωρινά μπορεί να εμποδίζονται από την «σιωπή» που επιβάλει η (αναγκαία για την αντιμετώπιση της πανδημίας) καραντίνα. Και αυτό καθώς θα πρόκειται για την πέμπτη μεταρρύθμιση στο Ασφαλιστικό εντός μιας δεκαετίας (και εν μέσω 23 περικοπών στις αποδοχές), μετά από αυτές των:
- Λοβέρδου-Κουτρουμάνη το 2010,
- Σαμαρά-Στουρνάρα το 2012,
- Τσίπρα (3ο μνημόνιο) το 2015
- και Κατρούγκαλου (2016).
