Με εύκολα ταξίματα, πολλά κενά στις οικονομικές αναλύσεις και ακατάσχετες υποσχέσεις για ένα «ασφαλιστικό Ελντοράντο» όπου όλοι θα «παίζουν και θα κερδίζουν» κάνει πρεμιέρα το υπουργείο Εργασίας με την κεφαλαιοποίηση των συντάξεων και το κόψιμο των επικουρικών στα… δύο: παλαιοί-νέοι.
Έτσι, το δίπτυχο «το κράτος εγγυάται για τους παλιούς ασφαλισμένους και οι.. αγορές για τους νέους» σημάδεψε την χθεσινή συνέντευξη Κ.Χατζηδάκη-Π.Τσακλόγλου για την… υποχρεωτικό υπαγωγή των ασφαλισμένων στο «Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης-ΤΕΚΑ». Ωστόσο, όπως αποδείχτηκε πρόσφατα, ούτε το κράτος εγγυάται απόλυτα (κατάρρευση ελληνικών ομολόγων, αλλά και τη δέσμευση -έναντι της τρόικας των δανειστών- για μείωση και ποσοστιαία σταθεροποίηση των κονδυλίων που πηγαίνουν στο συνταξιοδοτικό), αλλά ούτε οι αγορές είναι πανάκεια.
Μέχρι σήμερα, τα περισσότερα αναδιανεμητικά συστήματα στήριζαν τις παροχές της τρέχουσας γενιάς ασφαλισμένων στην μελλοντική εργασία. Η επόμενη γενιά που θα έρθει θα εγγυηθεί τις συντάξεις της προηγούμενης, η οποία πλήρωσε την παλαιότερη κ.ο.κ.
Αν βρισκόμασταν στο «σημείο μηδέν» για τα ελληνικά ασφαλιστικά δεδομένα, δηλαδή στα μέσα της δεκαετίας του 1930 όταν πρωτοσυγκροτήθηκε το ασφαλιστικό (ΙΚΑ), πιθανότατα ένα κεφαλαιοποιητικό σύστημα με εγγυήσεις και δικλείδες ασφαλείας ως προς το πόσα ποσά θα κατευθύνονται σε σταθερές αποδόσεις (ομόλογα) και πόσα θα εμπεριείχαν ρίσκο (μετοχές), ίσως θα μπορούσε να εισαχθεί. Ωστόσο, τότε υπήρχε και η «γένια 0» των ηλικιωμένων που έπρεπε να στηριχθούν με κάποιος μορφής σύνταξη. Την οποία κατέβαλαν οι εργαζόμενοι εκείνης της περιόδου. Αφενός έπρεπε να θυσιαστεί εκείνη η γενιά, που δεν πλήρωσε εισφορές σε όλο το εύρος, αλλά κάτι πήρε σαν σύνταξη και, κυρίως, δεν έπρεπε εκείνα τα κεφάλαια να κατατίθεται άτοκα στην τράπεζα της Ελλάδος (σ.σ. και ακολούθως να γίνουν θαλασσοδάνεια) μέχρι το 1982, για να έχουμε ένα πιο αποτελεσματικό ασφαλιστικό σύστημα.
Έτσι σε ολόκληρη την Ευρώπη, εκτός ίσως από την Αγγλία (σύστημα Beveridge) όπου το κράτος καταβάλει την βασική σύνταξη και το ασφαλιστικό ταμείο το ανταποδοτικό μέρος (εισφορές και αποδόσεις), σχεδόν παντού στην γηραιά ήπειρο κυριάρχησε το αναδιανεμητικό (από γενιά σε γενιά) σύστημα Bismarck. Στην πορεία αναπτύχτηκαν συμπληρωματικά-κεφαλαιοποιητικά συστήματα. Αλλά όπου επιχειρήθηκε η μετάβαση από το αναδιανεμητικό στο κεφαλαιοποιητικό (Α.Ευρώπη, Λατινική Αμερική κ.α.), είτε κατέρρευσαν οι παροχές (συντάξεις) είτε εγκαταλείφθηκε άρον άρον.
Τα 6 λάθη
Επί του προκειμένου, το σχέδιο Μητσοτάκη-Χατζηδάκη-Τσακλόγλου, πάσχει στα ακόλουθα σημεία:
1. Ισχυρίζεται η κυβέρνηση ότι το κόστος μετάβασης (σ.σ. κάλυψη των συντάξεων όσων ήδη λαμβάνουν επικουρική, αλλά και όσων έχουν ώριμες συνταξιοδοτικές προσδοκίες) θα είναι κάπου 300 εκ. το χρόνιο μέχρι το 2030 και μόλις… 120 εκ. κατ έτος συνολικά μέχρι το 2070 (6 δις σωρευτικά), όταν ο πρώην υφυπουργός Κοινωνικών Ασφαλίσεων της ΝΔ Ν.Μηταράκης την είχε υπολόγισε το κόστος σε 56 δις ευρώ.
Τα εν λόγω χρήματα θα λείψουν από το (δημόσιο) επικουρικό ΕΤΕΑΕΠ και από τους ασφαλισμένους κατά τις επόμενες δεκαετίες. Δηλαδή θα τα χάσει η τρέχουσα και η επόμενη γενιά συνταξιούχων
2. Ο κ.Τσακλόγλου ισχυρίζεται ότι με την συγκέντρωση των κεφαλαίων θα πυροδοτηθεί η ανάπτυξη στην Ελλάδα. Κατά συνέπεια θα υπάρξει: α/ αναπτυξιακό πλεόνασμα, το οποίο σε κάθε περίπτωση θα πάει στην εξυπηρέτηση ενός δυσθεώρητου χρέους που ανέρχεται στο 212% του ΑΕΠ (σ.σ. το υψηλότερο παγκοσμίως!), σε καλύτερους μισθούς και, άρα, καλύτερες εισφορές που θα καταβάλουν οι (παλαιοί) ασφαλισμένοι στο ΕΤΕΑΕΠ, ξεχνώντας να αναφέρει ότι το δημόσιο ΕΤΕΑΕΠ είναι ήδη ανταποδοτικό, κατά συνέπεια ότι πληρώνει παραπάνω ο απασχολούμενος (σε εισφορές) αυτόματα αυτό συνεπάγεται και αντίστοιχος μεταβιβάσεις (αύξηση σύνταξης).
3. Το δημογραφικό είναι ένα τεράστιο πρόβλημα και γι’αυτό απαιτείται η μετάβαση (ποικιλομορφία) σε ένα σύστημα που ενισχύει τη βιωσιμότητα. Ουσιαστικά η κυβέρνηση επαναφέρει την Έκθεση του ΟΟΣΑ που εντοπίζει μείωση του πληθυσμού κατά σχεδόν 20% (σ.σ. σε περίπου 8,5 εκ. ψυχές) το 2060, ακόμη και με την (όποια) ενσωμάτωση των μεταναστών. Αν αυτό είναι σωστό, που είναι, τότε κινδυνεύε όχι μόνο το επικουρικό, αλλά επίσης οι κύριες συντάξεις και ο Ελληνισμός.
Με δεδομένο μάλιστα ότι σήμερα η συνταξιοδοτική δαπάνη για τις επικουρικές είναι 3,5 δις και για τις κύριες σχεδόν 25 δις, σύσσωμο το πολιτικό σύστημα έπρεπε να κάνει κάτι για το μείζον θέμα του Δημογραφικού, ακολούθως για τις κύριες συντάξεις και μετά για τις επικουρικές…
4. Το κράτος εγγυάται τις σημερινές επικουρικές συντάξεις. Αυτό αποτελεί ψεύδος καθώς το κράτος απαγορεύεται (από τους δανειστές) να χρηματοδοτήσει το επικουρικό ταμείο (ΕΤΕΑΕΠ), για το οποίο ισχύει η αρχή του μηδενικού ελλείμματος (σ.σ. καταβάλει σαν συντάξεις τις εισφορές που εισπράττει, συν τυχόν αποδόσεις από reros ομόλογα, μετοχές κ.α). Κατά συνέπεια, όχι μόνο δεν μπορεί να πληρώσει τα «υπολογιζόμενα» 6 δις ευρώ, αλλά ούτε τα 300 εκ. το χρόνια καρά την πρώτη δεκαετία (βλέπε ανωτέρω).
5. «Ένα σημαντική τμήμα των αποθεματικών του κεφαλαιοποιητικού (των ατομικών αποταμιεύσεων) θα επενδύονται στην Ελλάδα» ανέφερε ο κ.Τσακλόγλου. Με αυτή την φράση:
α) Ανατρέπεται ο ισχυρισμός για το αναπτυξιακό πλεόνασμα και την εκτίναξη της ελληνικής οικονομίες από τα κεφάλαια που θα συγκεντρωθούν, καθόσον τα εν λόγω κεφάλαια και αργά θα σχηματιστούν (σ.σ.: το μακρινό 2065 θα φτάσει η κάλυψη του εργατικού πληθυσμού στο 90%) και στο εξωτερικό θα επενδυθούν ώστε οι διαχειριστές (που θα προσληφθούν από την αγορά και θα αναλάβουν τα «τρέξουν» τις επενδύσεις), να έχουν καλύτερες επιδόσεις.
β) Αποκαλύπτεται την αντίφαση περί εγγυήσεων για υψηλές τις αποδόσεις (συντάξεις), κάτι που δεν προσφέρει η αβαθής ελληνική αγορά…
6. Το κράτος θα εγγυηθεί την επιστροφή των εισφορών των (νέων) απασχολουμένων που θα ενταχθούν (υποχρεωτικά) στο κεφαλαιοποιητικό σύστημα σε περίπτωση απώλειας των επενδύσεων. Δεν μας λέει η κυβέρνηση από πού θα προέρθουν τα κρατικά κονδύλια έστω για την… επιστροφή των εισφορών, όταν θα έχουν καταστραφεί τα επενδυμένα κεφάλαια…
