Το Ταμείο Ανάπτυξης της ΕΕ αποτελεί μια μεγάλη ευκαιρία για τη χώρα και την αλλαγή του παραγωγικού της μοντέλου.
Το iEidiseis ζήτησε από τον Δημήτρη Λιάκο, οικονομολόγο και πρώην υφυπουργό στον πρωθυπουργό και τον Ναπολέοντα Μαραβέγια, καθηγητή πολιτικής οικονομίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και πρώην υπουργό, να σχολιάσουν το σημαντικό αυτό γεγονός.
Δημ. Λιάκος: Η πρόταση της Commission και η δυνητική ευκαιρία για την Ελλάδα
Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι αδιαμφισβήτητα μια θετική εξέλιξη που δίνει απαντήσεις σε τρία επιμέρους επίπεδα. Το πρώτο αφορά την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών της πανδημικής κρίσης μέσω της δημιουργίας του recovery fund και της αύξησης του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού (MFF) 2021-2027.
Το δεύτερο επίπεδο εστιάζεται στην μετά Covid-19 εποχή, καθώς η Ε.Ε. διατηρεί αναλλοίωτη την αποφασισμένη προτεραιοποίηση των στόχων της για την πράσινη μετάβαση της οικονομίας και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, τον ψηφιακό μετασχηματισμό και την σύγκλιση των ευρωπαϊκών οικονομιών.
Τρίτον, με την πρόταση της η Επιτροπή στέλνει ένα ισχυρό πολιτικό μήνυμα ότι η Ευρώπη είναι παρούσα και σε θέση να λάβει σημαντικές πρωτοβουλίες προκειμένου να ανακτήσει τον ρόλο της στο παγκόσμιο γίγνεσθαι.
Σαφώς υπάρχουν αρκετά σημεία που χρήζουν διευκρινήσεων όπως οι ενδεχόμενες αιρεσιμότητες για την εκταμίευση των κονδυλίων, ο βαθμός συσχέτισης των εθνικών προγραμμάτων μεταρρυθμίσεων με τις ευρωπαϊκές διαδικασίες, η χρονικότητα διάθεσης των κονδυλίων, το τελικό ύψος και οι συνεισφορές των κρατών στο MMF κ.α. Οι επικείμενες διαπραγματεύσεις θα είναι δύσκολες και σκληρές, λόγω των διαφαινόμενων αντιπαραθετικών αντιλήψεων, ενώ τα χρονικά περιθώρια είναι περιορισμένα.
Όσον αφορά την Ελλάδα συγκαταλέγεται σε εκείνα τα κράτη-μέλη που θα λάβουν σημαντική ενίσχυση τα επόμενα χρόνια.
Τα κεφάλαια που αναλογούν στην χώρα μας ανέρχονται σε περίπου 32 δισ.€ ενώ αν προστεθούν οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές πηγές τα συνολικά ποσά προσεγγίζουν τα 60 δισ.€. Μέσω αυτών των ποσών δίνεται στην χώρα μια τεράστια ευκαιρία ουσιαστικού μετασχηματισμού της οικονομίας, αλλαγής και εμπλουτισμού του παραγωγικού προτύπου, προώθησης απαραίτητων μεταρρυθμίσεων, ενίσχυσης των κοινωνικών δομών και εκσυγχρονισμού της δημόσιας διοίκησης. Είναι μια δυνητική ευκαιρία που δεν πρέπει να χαθεί όπως δυστυχώς συνέβη τις προηγούμενες δεκαετίες που ενώ τεράστια ποσά είχαν εισρεύσει μέσω διάφορων ευρωπαϊκών προγραμμάτων το αναπτυξιακό αποτύπωμα ήταν ισχνό.
Απαιτείται η εκπόνηση ενός αναλυτικού, στοχευμένου σχεδίου πολιτικών, μεταρρυθμίσεων, δράσεων, μέτρων, κινήτρων με σαφή κριτήρια, στόχους και χρονοδιαγράμματα αποσκοπώντας να γίνει ενα πραγματικό game changer για την Ελλάδα.
Σε αυτή την κατεύθυνση πρέπει να συμβάλουν πολιτικά κόμματα, παραγωγικοί και επιστημονικοί φορείς, η κοινωνία των πολιτών προκειμένου αυτό το σχέδιο να αποκτήσει την μορφή ενός εθνικού προγράμματος ανασυγκρότησης και αλλαγών. Είναι απαραίτητο λοιπόν να ξεκινήσει ένας ευρύς διάλογος το προσεχές διάστημα με ζητούμενο το σχέδιο της επόμενης ημέρας, που μας αφορά όλους.
(Ο Δημήτρης Λιάκος, Οικονομολόγος, πρώην Υφυπουργός στον πρωθυπουργό)
Ναπολέων Μαραβέγιας : Σήμανε η ώρα της Ευρώπης !
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο κατ’ εξοχήν ευρωπαϊκός κοινοτικός θεσμός διακυβέρνησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πήρε μια πρωτοβουλία ιστορικών διαστάσεων. Δεν είναι μόνο το μεγάλο ποσό των 750 δις ευρώ, που πρέπει να προστεθεί στα ήδη αποφασισθέντα 540 δις ευρώ σε προηγούμενη φάση, αλλά, κυρίως, ότι για πρώτη φορά αναλαμβάνεται η έκδοση χρέους από κοινού από την Ε.Ε και όχι μεμονωμένα από τα κράτη-μέλη.
Επιπλέον, η μεταφορά πόρων από τον ευρωπαϊκό Βορρά στον ευρωπαϊκό Νότο έχει μεγάλο εύρος. Η Ιταλία, Ισπανία, Ελλάδα, Πορτογαλία και Κύπρος θα εισπράξουν σύμφωνα με την πρόταση, το 50,6% των διατιθέμενων πόρων, ενώ αντιπροσωπεύουν το 24,8% του συνολικού ΑΕΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για την Ελλάδα η πρόταση είναι περισσότερο γενναιόδωρη καθώς τα αντίστοιχα ποσοστά είναι 4,3% των πόρων 1,3% του ΑΕΠ.
Επίσης πολύ σημαντικό για την πρόοδο της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης, είναι ότι προβλέπεται η αποπληρωμή του ποσού με πανευρωπαϊκούς φόρους, που θα επιβάλλονται και θα εισπράττονται απ’ ευθείας από την Ευρωπαϊκή Ένωση και όχι από τα κράτη-μέλη. Αυτή η εξέλιξη αποτελεί το πρώτο βήμα για μια κοινή δημοσιονομική πολιτική που αποτελεί κρίσιμης σημασίας ενοποιητική πολιτική, η οποία ασκείται μέχρι σήμερα αποκλειστικά από τα κράτη-μέλη. Προφανώς, η πρόταση αυτή της Επιτροπής θα αποτελέσει αντικείμενο διαπραγμάτευσης, αλλά αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει την ουσία της.
Η πρωτοβουλία της Επιτροπής αποτελεί επεξεργασμένο προϊόν της προηγηθείσας γαλλογερμανικής συμφωνίας Μακρόν-Μέρκελ ,καθώς η γερμανίδα Καγκελάριος αποφάσισε να ξεπεράσει την εμμονή της στην άρνηση αμοιβαιοποίησης του χρέους, χωρίς να υπολογίσει τις αντιρρήσεις μεγάλου μέρους των πολιτών της και βέβαια τις αντίθετες απόψεις των συνοδοιπόρων της Γερμανίας, της Αυστρίας, Ολλανδίας, Δανίας και Σουηδίας. Η απόφαση αυτή οφείλεται κυρίως στον υπολογισμό, ότι η Γερμανία πρέπει να στηριχθεί οικονομικά (επενδύσεις και εξαγωγές) περισσότερο στην Ευρώπη και λιγότερο σε ένα κόσμο αυξανόμενης ανταγωνιστικότητας και προστατευτισμού (κινεζική επέλαση, πολιτική Trump).Αυτή όμως η εξέλιξη ενισχύει συνολικά τη διεθνή θέση της Ε.Ε.
(Ο Ναπολέων Μαραβέγιας είναι Καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών πρώην Υπουργός)
