Ως «είναι ένα από τα πιο κρίσιμα έτη της μεταπολίτευσης» για συνταξιούχους και ασφαλισμένους χαρακτηρίζει το 2021 ο Αλέξης Μητρόπουλος, αναφέροντας επτά σταθμούς- γεγονότα που θα επηρεάσουν το νέο έτος το σύνολο των συνταξιούχων και των ασφαλισμένων.
Ο κορυφαίος εργατολόγος και επικεφαλής της ΕΝΥΠΕΚΚ, με την εφόλης της ύλης συνέντευξή του στο iEidiseis, μιλά και για το ασφαλιστικό, την πορεία και την επιδότηση της εργασίας, τις συντάξεις χηρείας, αλλά και τα εργασιακά.
Μιλάτε για επτά σταθμούς-γεγονότα το 2021 όσον αφορά στους συνταξιούχους. Ποιοι ακριβώς είναι;
Το 2021 θα είναι ένα από τα πιο κρίσιμα έτη της μεταπολίτευσης για συνταξιούχους-ασφαλισμένους.
Η Επιστημονική μας Ομάδα κατέληξε στα εξής επτά (7) γεγονότα-«σταθμούς» που θα επηρεάσουν το νέο έτος το σύνολο των συνταξιούχων και των ασφαλισμένων:
1ον) Η μεγάλη μάχη στην Ολομέλεια του Συμβουλίου Επικρατείας στις 15-1-2021 για τα Δώρα και τις επικουρικές συντάξεις, που αφορά 2,5 εκατ. συνταξιούχους,
2ον) Ο επανυπολογισμός όλων των συντάξεων (παλαιών και νέων) περίπου 2,6 εκατ. συνολικά, σύμφωνα με τους νόμους Κατρούγκαλου και Βρούτση (ν. 4387/2016 και 4670/2020),
3ον) Οι νέες κύριες συντάξεις με τις αυξήσεις ΜΟΝΟ αυτών που στηρίζονται σε ασφάλιση πάνω από 30 χρόνια (ή 9.000 Η.Α). Όσοι έχουν λιγότερα από 30 χρόνια ασφάλισης, δεν θα λάβουν καμία απολύτως αύξηση ούτε τώρα, ούτε στο μέλλον,
Μεγάλη μάχη στην Ολομέλεια του Συμβουλίου Επικρατείας στις 15-1-2021 για τα Δώρα και τις επικουρικές συντάξεις, που αφορά 2,5 εκατ. συνταξιούχους
4ον) Η έναρξη της διαδικασίας μείωσης των «παλαιών» συντάξεων (προ της 13-5-2016) μέσω της μείωσης ή εξάλειψης της προσωπικής διαφοράς, σύμφωνα με τον νόμο Βρούτση (ν. 4670/2020) που επανέλαβε τη διάταξη του νόμου Κατρούγκαλου (ν. 4387/2016),
5ον) Η αύξηση των ορίων ηλικίας κατά 1-2 έτη για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος δεκαέξι (16) κατηγοριών ασφαλισμένων, κυρίως γυναικών, σύμφωνα με τις αναλύσεις της ΕΝΥΠΕΚΚ,
6ον) Η κατάργηση την 31-12-2021 κάθε πρόωρης συνταξιοδότησης με θύματα όλες τις εργαζόμενες γυναίκες και
Κατάργηση την 31-12-2021 κάθε πρόωρης συνταξιοδότησης με θύματα όλες τις εργαζόμενες γυναίκες
7ον) Η κατάργηση των μεταβατικών (ευνοϊκών) ορίων για όσους/όσες δεν έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι 31-12-2021.Από 1-1-2022 θα εφαρμοστεί ο γενικός κανόνας συνταξιοδοτικής θεμελίωσης για όλους, χωρίς καμία πρόωρη συνταξιοδότηση:Ή με 40 έτη ασφάλισης και στο 62ο έτος ηλικίας ή στο 67ο και άνω με 15 έτη ασφάλισης (4.500 Η.Α.) τουλάχιστον.
Από 1-1-2022 θα εφαρμοστεί ο γενικός κανόνας συνταξιοδοτικής θεμελίωσης για όλους, χωρίς καμία πρόωρη συνταξιοδότηση:Ή με 40 έτη ασφάλισης και στο 62ο έτος ηλικίας ή στο 67ο και άνω με 15 έτη ασφάλισης (4.500 Η.Α.) τουλάχιστον
Η εφαρμογή του γενικού κανόνα θεμελίωσης από 1-1-2022 θα αυξήσει εμμέσως κατά πέντε (5) έτη τα όρια συνταξιοδότησης, κυρίως των γυναικών. Σε ορισμένες μάλιστα χιλιάδες γυναικών, θα στερήσει παντελώς το δικαίωμα της συνταξιοδότησης.
Με τις συντάξεις χηρείας τι ακριβώς ισχύει; Δεν τις παίρνουν όλοι στο 70%;
Όχι. Η ΕΝΥΠΕΚΚ στην από 28-12-2020 ανακοίνωσή της αποκάλυψε ότι μία στις δύο συντάξεις λόγω θανάτου (χηρείας) συνεχίζουν να καταβάλλονται στο 25% της σύνταξης του θανόντος και όχι στο 70%, όπως ψευδώς υποστηρίζουν, σχεδόν καθημερινά, διάφοροι δημοσιολόγοι. Αναφερόμαστε σε συντάξεις χηρείας, όταν και οι δύο σύζυγοι είναι δημόσιοι υπάλληλοι, δημόσιοι λειτουργοί ή στρατιωτικοί.
Σύμφωνα με το άρθρο 4 παρ. 9 του ν. 3620/2007 (ΦΕΚ Α 276/11-12-2007) παρέχεται στη χήρα/στον χήρο σύζυγο που είναι συνταξιούχος του Δημοσίου (από δικό του/της δικαίωμα), στην περίπτωση θανάτου του/της συζύγου (επίσης συνταξιούχο του Δημοσίου), ποσοστό 25% της σύνταξης από τον αποβιώσαντα/την αποβιώσασα σύζυγο, με δικαίωμα επιλογής τής μεταβιβαζόμενης σύνταξης!
Η απαράδεκτη αυτή διάταξη δυστυχώς διατηρήθηκε σε ισχύ και υπό το καθεστώς των νόμων 4387/2016, 4611/2019 και του νόμου Βρούτση 4670/2020.Έτσι οι μισές και πλέον συντάξεις χηρείας (περίπου 200.000) επιζώντων συζύγων (δημοσίων υπαλλήλων, δημοσίων λειτουργών, στρατιωτικών) που συνταξιοδοτήθηκαν από το Δημόσιο λόγω θανάτου, λαμβάνουν ακόμη και σήμερα το 25% (περικοπή 75%) της σύνταξης του θανόντος/της θανούσης συζύγου!
Η ΕΝΥΠΕΚΚ έχει καλέσει την κυβέρνηση να καταργήσει την αντισυνταγματική διάταξη της παρ. 9 του άρθρου 4 του ν. 3620/2007 και να χορηγήσει το 70% (αντί του 25%) της σύνταξης του θανόντος/της θανούσης συζύγου και μάλιστα ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΑ από 17-5-2019, σύμφωνα με το άρθρο 19 του ν. 4611/2019.
Η κυβέρνηση, πάντως, προωθεί τον δεύτερο πυλώνα ασφάλισης. Σας ανησυχεί και τί ακριβώς, κ. Μητρόπουλε;
Η κυβέρνηση σχεδιάζει έναν νέο γύρο λεηλασίας των συντάξεων. Αυτή τη φορά των -ήδη εξαϋλωμένων από τις αλυσιδωτές μνημονιακές περικοπές- επικουρικών συντάξεων.
Παρότι από 1-3-2020 έχουμε νέο ασφαλιστικό, τον νόμο Βρούτση (ν. 4670/2020), -ο οποίος κατά τη συζήτηση του σχετικού νομοσχεδίου στη Βουλή διαβεβαίωνε ότι δεν θα υπάρξει άλλη ασφαλιστική μεταρρύθμιση μέχρι το 2070(!)-, πρόσφατα η Επιτροπή Πισσαρίδη ανακοίνωσε ότι επιβάλλεται (και γι’αυτό προωθείται) η ιδιωτικοποίηση της επικουρικής ασφάλισης μέσω της κεφαλαιοποίησής της (αμιγής κεφαλαιοποίηση-ultraκεφαλαιοποίηση).
Αυτό όμως το απαγορεύει το Σύνταγμα, καθώς και η Νομολογία των Ανωτάτων Δικαστηρίων μας, και μάλιστα πρόσφατη.
Πιο συγκεκριμένα, με τις υπ’αριθ. 2287/2015 και 1889/2019 αποφάσεις της Ολομέλειάς του, το Συμβούλιο Επικρατείας έχει αποκλείσει κάθε ενδεχόμενο κεφαλαιοποίησης της Επικουρικής Ασφάλισης. Αποφάνθηκε αμετάκλητα ότι σύμφωνα με το άρθρο 22 (παρ. 4) του ισχύοντος Συντάγματος, η Επικουρική Ασφάλιση:
-είναι δημόσια και υποχρεωτική
-παρέχεται αποκλειστικά και μόνο από το κράτος ή από ΝΠΔΔ,
-είναι ξένη προς επιχειρηματικούς κινδύνους που συνδέονται με την άσκηση της ασφαλιστικής λειτουργίας από ιδιωτικούς φορείς και
-έχει τελικό και μοναδικό εγγυητή το κράτος, το οποίο υποχρεούται να συμμετέχει στη χρηματοδότησή της!
Έτσι, σύμφωνα με τις δύο αυτές αποφάσεις του ΣτΕ, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι ολόκληρη η πρόταση για κεφαλαιοποίηση της Επικουρικής Ασφάλισης από το Μνημόνιο Πισσαρίδη είναι στο σύνολό της εκτός Συντάγματος και Νομολογίας των Ανωτάτων Δικαστηρίων της χώρας μας!
Στα εργασιακά, τί μας περιμένει από τη νέα χρονιά;
Τα επόμενα χρόνια, τρεις παράγοντες θα είναι πιο καθοριστικοί για τη ζωή και την ευημερία της νέας γενιάς, αφού θα πιέζουν για συνεχείς μειώσεις των κοινωνικών δαπανών κάθε είδους, αλλά και βεβαίως του Ασφαλιστικού και των συντάξεων:
α)Η νέα αγορά εργασίας με την απόλυτη κυριαρχία τής ευέλικτης και φτηνής απασχόλησης,
β)Η όλο και μειούμενη κρατική επιχορήγηση του Κοινωνικού Κράτους και των συντάξεων και
γ)Το δημογραφικό.
Πιο συγκεκριμένα, η νέα αγορά εργασίας με τη βίαιη ψηφιοποίηση του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα και την εξ αποστάσεως εργασία (τηλεργασία) θα απαιτήσει μικρότερο όγκο ανθρώπινης εργασίας. Παραδοσιακά επαγγέλματα, ειδικότητες και κλάδοι θα καταργηθούν. Νέες ειδικότητες θα δημιουργηθούν αλλά σε περιορισμένο αριθμό. Σύμφωνα με έγκυρους αναλυτές, τα προσεχή 6-10 χρόνια, το 1/4 του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού (1 δις περίπου εργαζόμενοι) θα χάσουν την εργασία τους. Αυτό το εργασιακό «bigbang»θα προκαλέσει μια τεκτονική «μαύρη τρύπα» στα Ασφαλιστικά (Δημόσια και Ιδιωτικά) Ταμεία αφού εισφορές εκατοντάδων δισεκατομμυρίων ευρώ θα λείψουν από το σύστημα.
Σύμφωνα με έγκυρους αναλυτές, τα προσεχή 6-10 χρόνια, το 1/4 του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού (1 δις περίπου εργαζόμενοι) θα χάσουν την εργασία τους
Σύμφωνα, άλλωστε, με σχετική μελέτη της «Ομάδας των 30» (κορυφαίοι τραπεζίτες, πανεπιστημιακοί, εκπρόσωποι κανονιστικών αρχών), το κενό χρηματοδότησης των συνταξιοδοτικών συστημάτων κρατών που αθροιστικά συνεισφέρουν το 90% του παγκόσμιου ΑΕΠ, θα έχει φτάσει το 2050 στα 15,8 τρις (εφημερίδα «Καθημερινή» στις 15-11-2019).
Αναφορικά με την κρατική στήριξη του Κοινωνικού Κράτους και των συντάξεων, αυτή θα βαίνει συνεχώς μειούμενη, απόρροια της συμφωνίας των μνημονιακών κυβερνήσεων με τους δανειστές που, στα πλαίσια της μεταμνημονιακής ενισχυμένης εποπτείας, πρέπει κατά γράμμα να τηρούν και οι επόμενες κυβερνήσεις.
Ως προς το δημογραφικό, αυτή την περίοδο ζούμε την προσπάθεια των κυβερνήσεων σε όλο τον κόσμο να μετακυλήσουν το κόστος τής δημογραφικής γήρανσης στους ασφαλισμένους και τους συνταξιούχους. Δηλαδή «στέλνουν τον λογαριασμό» σ’αυτούς, επειδή ζουν αρκετά χρόνια!!
Βρισκόμαστε, συνεπώς, μπροστά σε κοσμογονικές αλλαγές που θα προκαλέσουν μεγάλες ανατροπές στο Ασφαλιστικό Σύστημα και θα αυξήσουν πολύ τους συνταξιούχους που θα ζουν για χρόνια στα όρια τής σχετικής ή απόλυτης ένδειας, δηλαδή και θα λαμβάνουν σύνταξη αλλά και θα πεινούν (συνταξιούχοι πένητες-«poorpensioners»)!!
Και όσον αφορά στην ανεργία;
Μετά το πέρας του εφιάλτη της πανδημίας, αναμένουμε δυστυχώς μεγάλη έκρηξη της ανεργίας.Όταν Ευρώπη και ελληνική κυβέρνηση βάλουν τέλος στους θεσμούς τής αναστολής των εργασιακών σχέσεων, της «ΣΥΝ-εργασίας» και των ρητρών που απαγορεύουν τις απολύσεις στα επαναλαμβανόμενα πακέτα τής επιστρεπτέας προκαταβολής, η ανεργία θα απογειωθεί.
Οι παραπάνω θεσμοί, μαζί με τα πολλαπλά και παραλλήλως εφαρμοζόμενα προγράμματα επιδότησης ανεργίας-απασχόλησης από τον ΟΑΕΔ, ανέβαλαν την έκρηξή της στη χώρα μας, αλλά μόνο προσωρινά. Η κυβέρνηση πέτυχε την αναχαίτιση της ανεργίας με τη φτωχοποίηση ευρύτερων κατηγοριών εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα και κυρίως των πέντε κλάδων που επλήγησαν περισσότερο (τουρισμός, εστίαση, μεταφορές, πολιτισμός, αθλητισμός).
Στο τέλος της άνοιξης του 2021, θα είμαστε σε θέση να μιλήσουμε με στοιχεία και αριθμούς που πολύ φοβάμαι ότι θα είναι αποκαρδιωτικά.
Έχετε μια αίσθηση κ. Μητρόπουλε τι γίνεται με την επιδότηση των ανέργων;
Με την από 18-12-2020 ανακοίνωσή του ο ΟΑΕΔ δημοσίευσε στοιχεία για τον Νοέμβριο 2020, από τα οποία προκύπτει ότι οι εγγεγραμμένοι άνεργοι ανήλθαν σε 1.153.434 ανθρώπους (ποσοστό 25%, αρνητικό ρεκόρ από τη Μεταπολίτευση μέχρι σήμερα).
Από αυτούς 1.104.417 αναζητούν εργασία, ενώ οι λοιποί 49.017 όχι. Οι άνεργοι αυξήθηκαν κατά 109.725 ανθρώπους τον Νοέμβριο 2020 σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα Οκτώβριο 2020, ενώ οι επιδοτούμενοι ήταν ΜΟΝΟ 150.862 (μειωμένοι κατά 15.173 άτομα ή 9,14%)!! Επίσης, σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, τον Νοέμβριο του 2020, 548.290 άνθρωποι ήταν μακροχρόνια άνεργοι, δηλαδή για πάνω από 12 μήνες.
Οι άνεργοι αυξήθηκαν κατά 109.725 ανθρώπους τον Νοέμβριο 2020 σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα Οκτώβριο 2020, ενώ οι επιδοτούμενοι ήταν ΜΟΝΟ 150.862 (μειωμένοι κατά 15.173 άτομα ή 9,14%)!!
(3Εξάλλου, η μείωση των εισφορών κατά 0,9% το 2020 και κατά 3% από 1/1/2021 θα στερήσει πολύτιμους πόρους από τον ΟΑΕΔ, προξενώντας περαιτέρω τη μείωση των επιδοτούμενων ή/και των επιδομάτων.
Μετά τη μείωση από 1-1-2021 των ασφαλιστικών εισφορών εργοδοτών και εργαζομένων κατά 3%, η «τρύπα» του ΟΑΕΔ (έλλειμμα), σύμφωνα με τον προϋπολογισμό 2021 (σελ. 123 Πίνακας 3.25) θα ανέλθει σε 820 εκατ. ευρώ, με αντίστοιχη μείωση των επιδομάτων ανεργίας που θα καταβάλλει γιατο 2021.
Εμείς, ως ΕΝΥΠΕΚΚ, με την από 20-11-2020 ανακοίνωσή μας καλέσαμε την κυβέρνηση να ακυρώσει το σχετικό άρθρο 48 του ν. 4670/2020 που επιβάλλει τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 0,90%, έστω και αν αυτές επιβλήθηκαν επί «συνεισπραττομένων» εισφορών.
Το κυριότερο όμως που προτείναμε -και επιμένουμε σ’αυτό- είναι η κυβέρνηση να νομοθετήσει να αναπληρώνονται ΑΜΕΣΑ και ΠΛΗΡΩΣ οι ασφαλιστικές εισφορές του ΕΦΚΑ και του ΟΑΕΔ, σε ετήσια βάση, από χρήματα του κρατικού προϋπολογισμού!!Να θεσπιστεί, δηλαδή, ρήτρα αυτόματης και πλήρους αναπλήρωσης των απωλειών των ΕΦΚΑ-ΟΑΕΔ από τη συνολική μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 3,9%!
Σε αντίθετη περίπτωση, ευλόγως ο καθένας θα συμπεράνει ότι πρόκειται περί προμελετημένης και συνειδητής επιλογής τής κυβέρνησης τής ΝΔ, που στοχεύει στη δραστική συρρίκνωση των εσόδων των ασφαλιστικών οργανισμών.
Η αδυναμία των δύο Οργανισμών να καταβάλλουν τα οφειλόμενα και να εκκαθαρίσουν τις χιλιάδες εκκρεμούσες αιτήσεις συνταξιοδότησης, σε συνδυασμό και με την Έκθεση Πισσαρίδη, ενδεχομένως να χρησιμοποιηθεί τους προσεχείς μήνες ως αφορμή για έναρξη της συζήτησης περί μείωσης των συντάξεων.
