Η ανατροπή των εργασιακών σχέσεων ξεκίνησε εν μέσω οικονομικής κρίσης με τα μνημόνια, σαν… κίνητρο για την ελληνική οικονομία.
Ουσιαστικά οι χαμηλοί μισθοί και η ευέλικτη εργασία να τονώσει την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων (ενόσω δεν γίνονταν επενδύσεις εκσυγχρονισμού των επιχειρήσεων και κατέρρεε η εσωτερική αγορά…)
Τώρα, το δεύτερο κύμα ευελιξίας που προωθεί η ΝΔ (νόμος Χατζηδάκη –Ν.4808/21- και το πρόσφατο νομοσχέδιο Γεωργιάδη) αφορμή στάθηκε η εξεύρεση εξειδικευμένων εργατικών χεριών (εργασία συνταξιούχων, διπλή βάρδια κ.α.), χωρίς να αυξηθεί το εργατικό κόστος.
Η αγορά εργασίας και η συρρίκνωση των δικαιωμάτων παραμένει το… αγαπημένο θέμα των συντηρητικών κυβερνήσεων.
Έτσι, μετά την προώθηση και του σχεδίου Γεωργιάδη στην Ελλάδα διαμορφώνεται η πιο ευέλικτη αγορά εργασίας στη γηραιά ήπειρο όπου έχουν υποχωρήσει πλήρως οι Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας (ΣΣΕ). Ακόμη και οι γενικόλογοι ευρωπαϊκοί κανόνες (ανώτατη εβδομαδιαία εργασία, συνεχές 48ωρο ξεκούρασης κ.α.) δεν εφαρμόζονται πλέον. Αν και τυπικά ισχύουν οι ευρωπαϊκοί κανόνες οι εθνικές ρυθμίσεις ανατρέπουν το κοινοτικό κεκτημένο
Στη συνέχεια, μέσα από 11 ερωτήσεις-απαντήσεις θα προσπαθήσουμε ένα χαρτογραφήσουμε τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των εργαζομένων στην Ελλάδα του 2023…
1.Ερώτηση: Πόσες ώρες θα εργάζεται ο μισθωτός την ημέρα;
Απάντηση: Από 4 ώρες, αφορά σχεδόν το 53% των νέων προσλήψεων που γίνονται με καθεστώς μερικής απασχόλησης, μέχρι και 13 ώρες. Το νόμιμο ωάριο παραμένεις στις 8 ώρες. Η επιχείρηση όμως μπορεί να ζητήσει (προτείνει στον εργαζόμενο την σύναψη ατομικής σύμβασης, ενώ μέχρι πρόσφατα και το ν.4808/21 έπρεπε να το ζητήσει ο μισθωτός), να εργάζεται π μισθωτός 10ωρο χωρίς να καταβάλλει υπερωρία και να του επιστρέφει τον επιπλέον χρόνο με ρεπό ή μειωμένο ωράριο.
Επιπλέον, με το νέο σχέδιο ο διευθυντής προσωπικού μπορεί να ζητήσει και την απασχόλησης κατά την 6η ημέρα…
2.Ερ.: Και πόσες ώρες θα εργάζεται την εβδομάδα;
Απ.: Από 40 ώρες όταν δεν υπάρχει διευθέτηση του χρόνου εργασίας και τηρείται το 8ωρο, έως 50 ώρες εάν εφαρμόσει η επιχείρηση το 10ωρο και μέχρι 58 ώρες εάν ζητηθεί η απασχόληση και το Σάββατο.
3.Ερ. Μπορεί να αρνηθεί ο εργαζόμενος την 10ωρη απασχόληση την ημέρα ή το 6ήμερο την εβδομάδα;
Απ.: Η 6ήρερη εργασία είναι πλέον νόμιμη. Άρα ο εργοδότης μπορεί να ζητήσει την υποχρεωτική εργασία και το Σάββατο με αμοιβή μάλιστα μειωμένη κατά 33% (+40% στο ωρομίσθιο) εν σχέσει με την νόμιμη υπερωρία (+60%) όπως τυπικά ισχύει. Για το 10ωρο μέχρι το 2021 χρειαζόταν σχετική πρόβλεψη Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας για την διευθέτηση του χρόνου εργασίας (ελάχιστες είχαν συναφθεί). Εδώ και δύο χρόνια (ν.4808/20) η 2ωρη επιπλέον ημερήσια εργασία χωρίς αμοιβή επιτρεπόταν με ατομική σύμβαση που ζητούσε ο… μισθωτός. Με το σχέδιο Γεωργιάδη την σχετική ατομική σύμβαση την ζητάει ο εργοδότης.
4.Ερ.: Τι είναι η δεύτερη βάρδια;
Απ.: Θα μπορεί ο εργαζόμενος να βρει και δεύτερη δουλειά χωρίς να φέρει αντίρρηση ο εργοδότης. Εκτός και εάν επικαλεστεί ζητήματα εμπιστευτικότητας ή απασχόληση σε ομοειδή επιχείρηση.
Θα πείτε, «και γιατί να ξέρει ο εργοδότης πώς διαθέτει ο εργαζόμενος την εργατική του δύναμη»; Σωστά! Αυτό αφορά την εφορία και την Επιθεώρηση Εργασία ως προς τους όρους Υγιεινής και Ασφάλειας ή εφαρμογής των ελάχιστων ωρών ξεκούρασης…
Πάντως υπάρχει κοινοτική οδηγία που προβλέπει 11ωρη συνεχή ανάπαυση του μισθωτού. Κατά συνέπεια η δεύτερη δουλειά δεν μπορεί να είναι πέραν των 5 ωρών ημερησίως (σ.σ. 8+5=13, δεν συνυπολογίζεται σαν εργασία ο χρόνος μετακίνησης από εργασία σε εργασία).
Ωστόσο αυτό είναι θεωρητικό. Όταν στο ίδιο νομοσχέδιο προβλέπεται η 10ωρη ημερήσια εργασία, δεν μένει χρόνος παρά για 3ωρη απασχόληση στο δεύτερο εργοδότη. Και όταν προβλέπεται 6ημερη εργασία και συνολικά 58 ώρες την εβδομάδα σε έναν εργοδότη, δηλαδή 50 ώρες απασχόληση το 5νθήμερο συν 8 ώρες το Σάββατο, γεννάται θέμα πότε ο απασχολούμενος θα εργάζεται στον δεύτερο εργοδότη όταν μάλιστα ισχύει η ευρωπαϊκή πρόβλεψη για 48ωρη εβδομαδιαία εργασία κατά μέσο όρο το 4μηνο…
Και εν πάση περιπτώσει το διαθέσιμο εισόδημα του εργαζομένου δεν βελτιώνεται με τις διπλές βάρδιες!
5.Ερ.: Και τι μισθό λαμβάνει ο εργαζόμενος;
Απ.: Ο βασικός μισθός διαμορφώνεται στα 780 ευρώ μεικτά και δεν αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου (ωριμάνσεις). Έτσι, ένας μισθωτός χωρίς παιδιά ξεκίνησε το 2010 με 751 ευρώ μεικτά βασικό μισθό, έπεσε στα 586 (β’ μνημόνιο) και σήμερα απολαμβάνει 780 ευρώ…
6.Ερ.: Πότε θα επανέλθουν οι 3ετίες;
Απ.: Όταν η ανεργία πέσει σε μονοψήφιο ποσοστό (κάτω του 10%) σε μέσο ετήσιο επίπεδο (για περισσότερους από 12 συνεχόμενους μήνες). Άρα δεν προβλέπεται επαναφορά τους πριν το τέλος του 2026, εφόσον σε ένα χρόνο ξεκινήσει να παγιώνεται η ανεργία σε μονοψήφια ποσοστά.
Και πάλι δεν αναμένεται να δοθούν και οι τρεις 3ετίες (για όποιον έχει ήδη 9 χρόνια στην αγορά εργασίας), καθώς κάτι τέτοιο συνεπάγεται αύξηση 30% (10% η 3ετία).
7.Ερ.: Και πόσα ένσημα θα λαμβάνει ο εργαζόμενος;
Απ.: Δεν αλλάζει κάτι. Το ασφαλιστικό σύστημα δεν αναγνωρίζει περισσότερα από 300 ημερομίσθια το μήνα τα οποία καλύπτονται με την 5νθήμερη εργασία για την οποία υπολογίζονται 6 Ημέρες Ασφάλισης και 25 συνολικά το μήνα.
Άρα η 6η ημέρα (κατά το Σαββάτο) δεν θα «μετράει», ούτε η υπηρεσία σε άλλον εργοδότη. Τα επιπλέον ασφάλιστρα θα αυξάνουν απλώς τον συντάξιμο μισθό (καλύτερη σύνταξη).
8.Ερ.: Ο χρόνος δοκιμαστικής εργασίας περιορίζεται στο 6μηνο. Εάν ο μισθωτός απολυθεί θα πάρει αποζημίωση;
Απ.: Το 12μηνο δοκιμαστικής απασχόλησης κρίθηκε παράνομο και τώρα ο σχετικό χρόνος μειώνεται στο 6μηνο. Ωστόσο δεν αλλάζει κάτι σχετικά με την αποζημίωση. Είτε στο 5μηνο απολυθεί είτε στο 12μηνο ο μισθωτός δεν δικαιούται αποζημίωσης. Η αποζημίωση ξεκινά με τη συμπλήρωση έτους. (Μέχρι τα 4 έτη δικαιούται αποζημίωση 2 μηνών…)
9.Ερ.: Αν η απόλυση κριθεί δικαστικά παράνομη, θα επαναπροσληφθεί ο εργαζόμενος;
Απ.: Όχι. Απλώς θα λάβει μια κάπως μεγαλύτερη αποζημίωση…
10.Ερ.: Μπορεί ο εργοδότης να «γυρίσει» για σχέση πλήρους απασχόλησης (8ωρο) σε μερικής (4ωρο) ή διαλείπουσας εργασίας (π.χ. 2-3 φορές την εβδομάδα);
Απ.: Για το 4ωρο χρειάζεται μια απλή ατομική σύμβαση. Για την διαλείπουσα έχει διευθυντικό δικαίωμα…
11.Ερ.: Η μερική απασχόληση είναι συνεχόμενη και τι ορίζεται σε περίπτωση υποασφάλισης;
Απ.: Μπορεί ο εργοδότης να ζητήσει «σπαστή» εργασία, 2ωρη πρωί και 2ωρη απόγευμα. Εάν όμως μισθωτός ασφαλίζεται π.χ. για 4ωρο ή 6ωρο και απασχολείται 8ωρο προβλέπεται πρόστιμο 10.500 ευρώ.
