Ενώ τα δύο τελευταία χρόνια η κυβέρνηση είχε την ευχέρεια να «μοιράσει» γύρω στα 42 δισ. ευρώ σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά, εκμεταλλευόμενη και το δανεισμό με χαμηλό επιτόκιο χάρη στη στήριξη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η κατάσταση τώρα αντιστρέφεται.
Ο γενικός δείκτης τιμών καταναλωτή αυξήθηκε κατά 6,2% τον Ιανουάριο σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, με τις αυξήσεις στην ενέργεια να βρίσκονται στα ύψη (φυσικό αέριο 154,8%, ηλεκτρικό ρεύμα 56,7% πετρέλαιο 36%) αλλά και τα τρόφιμα να παρουσιάζουν αυξήσεις πάνω από το μέσο όρο (ελαιόλαδο 15,4%, αρνίσιο και κατσικίσιο κρέας 12,6%, ζυμαρικά 7%, γαλακτοκομικά 6,3%).
Η αυξηση των τιμών ισοδυναμεί με μείωση του πραγματικού εισοδήματος η οποία βιώνεται ως μείζον πρόβλημα από τους πολίτες, όπως έδειξε και δημοσκόπηση της MARC η οποία παρουσιάστηκε από τον Αντένα. Η ακρίβεια χαρακτηρίζεται το μεγαλύτερο πρόβλημα από το 47% των πολιτών, με την πανδημία να ακολουθεί με ποσοστό 24,2%.
Το πολιτικό πρόβλημα για την κυβέρνηση είναι ότι τα μέσα αντιμετώπισης του πληθωρισμού είναι αντικειμενικά περιορισμένα ενώ στη σημερινή συγκυρία τα περιθώρια στενεύουν περισσότερο.
Η ακρίβεια λειτουργεί διαβρωτικά για τα χαμηλά εισοδήματα και τη μεσαία τάξη και αποτελεί διεθνώς ένα από τα ζητήματα με το μεγαλύτερο πολιτικό κόστος καθώς τα μέτρα αντιμετώπισης είναι λίγα, σε μεγάλο βαθμό ανεπαρκή και έχουν οικονομικές παρενέργειες.
Η αναπροσαρμογή των μισθών, για παράδειγμα, οδηγει σε ανατροφοδότηση των ανατιμήσεων, καθώς προκαλεί αύξηση του κόστους και ενισχύει τη ζήτηση..
Η κυβέρνηση έχει προαναγγείλει νέα αύξηση του κατώτατου μισθού από τον Μάιο, σε συνέχεια εκείνης του 2% που ισχύει από την 1η Ιανουαρίου και σύμφωνα με πληροφορίες η δεύτερη αύξηση θα είναι της τάξης τουλάχιστον του 6%.
Ωστόσο, ούτε η αύξηση αυτή θα καλύψει την πραγματική απώλεια εισοδήματος των νοικοκυριών με τα χαμηλότερα εισοδήματα, τα οποία αναγκάζονται να δαπανούν το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων τους για βασικά αγαθά τα οποία έχουν τις μεγαλύτερες ανατιμήσεις.
Η πραγματική αύξηση του βασικού καλαθιού αγαθών υπολογίζεται γύρω στο 25%, σύμφωνα με υπολογισμούς που έχουν υπ΄όψιν τους και οι επιτελείς του Μεγάρου Μαξίμου.
Πολλοί οικονομολόγοι θέτουν και ζήτημα αντιπροσώπευσης του «καλαθιού» αγαθών που μετρά τον πληθωρισμό υποστηρίζοντας ότι ορισμένα αγαθά (π.χ. δαπάνες στέγασης) υποεκτιμώνται και ότι ο πραγματικός πληθωρισμός ξεπερνά το 10%.
Είναι πολύ πιθανόν άλλωστε ότι η δημόσια συζήτηση για αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού λόγω της ακρίβειας θα φέρει στο προσκήνιο και τις αμοιβές των δημοσίων υπαλλήλων οι αμοιβές των οποίων είναι καθηλωμένες για περισσότερα από δέκα χρόνια λόγω των μνημονίων, προσθέτοντας άλλο ένα αγκάθι στο πολιτικό πρόβλημα της κυβέρνησης Μητσοτάκη.
Το μέτρο της μείωσης των έμμεσων φόρων, που θα μπορούσε να μειώσει την τελική τιμή στα τρόφιμα ή τα καύσιμα, απορρίφθηκε, παρότι συζητήθηκε ενδοκυβερνητικά, καθώς θα δημιουργούσε «τρύπες» στον προϋπολογισμό, την ώρα που η Ευρωζώνη υποχρεώνει σε μάζεμα των ελλειμμάτων.
Η πίεση από την Ευρώπη αυξάνεται προκειμένου να μειωθεί το δημόσιο έλλειμμα που δημιούργησαν οι δαπάνες της πανδημίας,, γεγονός που επισήμανε και ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας με άρθρο του την περασμένη Κυριακή στην «Καθημερινή», στο οποίο υπογράμμιζε την ανάγκη να επανέλθει ο κρατικός προϋπολογισμός σε πλεονάσματα, απηχώντας πιθανώς και το «κλίμα» που επικρατεί εντός της ΕΚΤ.
Η αύξηση των επιτοκίων κάνει ακριβότερο το δανεισμό και για τους ιδιώτες, νοικοκυριά και επιχειρήσεις, που θα δουν το κόστος εξυπηρέτησης των δανείων τους να αυξάνεται, μεγαλώνοντας την πίεση που δημιουργεί η ακρίβεια.
