Δυσκολίες αντιμετωπίζει η NASA στην εκτόξευση του «Artemis I» (αδελφή του Απόλλωνα στην ελληνική μυθολογία, γι’ αυτό επιλέχτηκε αυτό το όνομα ήδη επί προεδρίας Τραμπ) που είναι προγραμματισμένη να γίνει στις απόγευμα της Δευτέρας (29/8) και η οποία αποτελεί πρόβα για την επιστροφή της αμερικανικής διαστημικής υπηρεσίας στη Σελήνη 50 χρόνια μετά το ιστορικό πρόγραμμα «Apollon».
Ειδικότερα, όπως γνωστοποιήθηκε, σημειώθηκε διαρροή που επανεμφανίστηκε στο σύστημα τροφοδοσίας με υγρό υδρογόνο.
Liquid hydrogen replenish is closed and now in revert to troubleshoot the bleed on engine number 3. Teams are working to increase pressure in the bleed on engine 3 to continue conditioning the four RS-25 engines on @NASA_SLS for launch. https://t.co/wEUPRpb8q2
— NASA (@NASA) August 29, 2022
«Ενώ η φόρτωση υγρού οξυγόνου στο προσωρινό στάδιο κρυογονικής πρόωσης συνεχίζεται και οι δεξαμενές του βασικού σταδίου συνεχίζουν να αναπληρώνονται, οι μηχανικοί επιλύουν ένα πρόβλημα που ρυθμίζει έναν από τους κινητήρες RS-25 στο κάτω μέρος του πυραύλου», επισημαίνει σε ανακοίνωσή της.
Ο στόχος της αποστολής της NASA
Στις 15:33 ώρα Ελλάδας της Δευτέρας έχει προγραμματιστεί από την Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA) η εκτόξευση από το Διαστημικό Κέντρο Κένεντι στην Φλόριντα της αποστολής «Άρτεμις 1» με έναν πελώριο πύραυλο Space Launch System (SLS) που θα μεταφέρει την μη επανδρωμένη κάψουλα Ωρίων (Orion) γύρω από τη Σελήνη για μια δοκιμαστική πτήση έξι εβδομάδων και μετά θα γυρίσει στη Γη.
Ο SLS μαζί με το Orion έχουν ύψος 98 μέτρων. Ο SLS, που χρειάστηκε πάνω από δέκα χρόνια για να αναπτυχτεί και να κατασκευαστεί, θεωρείται ο ισχυρότερος και πιο πολύπλοκος πύραυλος στον κόσμο, αν και, σύμφωνα με τον «Economist», αποτελεί ένα υπερβολικά ακριβό κρατικό κατασκεύασμα και μια σπατάλη για τα χρήματα των φορολογουμένων. Οι βασικοί υπεργολάβοι για το πρόγραμμα Άρτεμις είναι οι εταιρείες Boeing για τον SLS και Lockheed Martin για την κάψουλα Orion, σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ.
The #Artemis I @NASA_SLS and @NASA_Orion are seen at Launch Pad 39B the day before launch. The launch window opens at 8:33 a.m. ET Aug. 29. More 📷: https://t.co/RgnwqO6B7J pic.twitter.com/UJngavEI69
— NASA HQ PHOTO (@nasahqphoto) August 28, 2022
Η τελευταία φορά που εκτοξεύτηκε ένας τέτοιος μεγα-πύραυλος από το Κέντρο Κένεντι, ήταν το 1973 όταν ένας πύραυλος Κρόνος 5 (Saturn V) μετέφερε σε τροχιά τον διαστημικό σταθμό Skylab. Ο σχεδιασμός της NASA είναι η εκτόξευση το 2024 της επανδρωμένης αποστολής Άρτεμις 2 γύρω από το φεγγάρι, ώσπου τελικά το 2025 η αποστολή Άρτεμις 3 να προσεληνωθεί (μεταφέροντας και την πρώτη γυναίκα αστροναύτη στη Σελήνη).
Στόχος της αποστολής είναι τα τεθούν τα θεμέλια για μια πιο μόνιμη σεληνιακή βάση και παρουσία αστροναυτών στον δορυφόρο της Γης, με απώτερο στόχο μια βάση στον Άρη μέσα στη δεκαετία του 2030. Πάντως αρκετοί ειδικοί δεν αποκλείουν ότι όλο αυτό το χρονοδιάγραμμα είναι υπερβολικά «σφιχτό» και φιλόδοξο, οπότε μπορεί να μετατεθεί κατά μερικά χρόνια προς το μέλλον.
🚀One rocket. One mission. Many ways to watch #Artemis I launch to the Moon.
See the thread for simulcasts, including how to watch in 4K. Pick your favorite, set a reminder, and spread the word.
The two-hour launch window opens at 8:33am EDT on Aug. 29. https://t.co/D9RaNE9Gfq
— NASA (@NASA) August 27, 2022
Θα γίνει τελικά σήμερα η εκτόξευση;
Τρία ανδρείκελα βρίσκονται στη θέση του πληρώματος στην κάψουλα Orion που περιμένει τοποθετημένη στην κορυφή του SLS στο Ακρωτήριο Κανάβεραλ της Φλόριντας, όπου η αντίστροφη μέτρηση διακόπηκε επ΄ αόριστον το πρωί της Δευτέρας.
LIVE NOW: The #Artemis era of exploration begins today with @NASAArtemis I, the first flight test of the rocket and spacecraft that will take humanity to the Moon. The launch window opens at 8:33am ET (12:33 UTC). https://t.co/mFyoeRMC6q
— NASA (@NASA) August 29, 2022
Παραμένει ασαφές αν η NASA θα προλάβει να ολοκληρώσει περίπλοκη διαδικασία ώστε να προλάβει το δίωρο παράθυρο εκτόξευσης που ανοίγει στις 15.33 ώρα Ελλάδας.
Σε περίπτωση αναβολής, νέα ευκαιρία εκτόξευσης προβλέπεται στις 2 και στις 5 Σεπτεμβρίου.
Επιστροφή στα… πιτς;
Την περασμένη εβδομάδα, αναφέρει το Reuters, αξιωματούχοι της NASA είχαν προειδοποιήσει ότι μια διαρροή υδρογόνου θα μπορούσε δυνητικά να οδηγήσει σε πολυήμερη αναβολή.
Η διαρροή της Δευτέρας εμφανίστηκε στο σύστημα που διοχετεύει υγρό υδρογόνο στο κεντρικό τμήμα του πυραύλου, σύστημα που είχε επιδιορθωθεί έπειτα από διαρροές που εμφανίστηκαν στη διάρκεια των δοκιμών πλήρωσης με καύσιμα τον Απρίλιο και τον Ιούνιο.
The @NASA_SLS’s core stage liquid oxygen and liquid hydrogen tanks are fully fueled and both are being replenished. Teams have given a “go” for liquid oxygen loading into the interim cryogenic propulsion stage of the @NASA_Orion spacecraft: https://t.co/D5UnS74uZk pic.twitter.com/cX4gePBouX
— NASA Artemis (@NASAArtemis) August 29, 2022
Οι διαρροές είναι δυνητικά επικίνδυνες, δεδομένου ότι το υδρογόνο είναι άκρως εύφλεκτο. Τέτοιες διαρροές είναι δύσκολο να ανιχνευθούν καθώς τείνουν να εμφανίζονται μόνο όταν το σύστημα τροφοδοσίας πέσει στη θερμοκρασία του υγρού υδρογόνου στους -217 βαθμούς Κελσίου.
Σε περίπτωση που η διαρροή δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί άμεσα, ο SLS θα πρέπει να επιστρέψει στο Κτήριο Συναρμολόγησης Οχήματος, κάτι που σχεδόν σίγουρα θα οδηγούσε σε αναβολή της εκτόξευσης μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου ή τον Οκτώβριο.
Συνεργασία NASA με Έλον Μασκ
Το σκάφος που θα κατεβάσει τους μελλοντικούς αστροναύτες στη Σελήνη δεν θα είναι το Orion αλλά το Starship της SpaceX.
Το ίδιο το Orion δεν έχει τη δυνατότητα προσσελήνωσης, γι’ αυτό και η NASA συνεργάζεται με την SpaceX του Έλον Μασκ. Ενώ κινείται σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη, το Orion θα συνδεθεί με το σκάφος Starship της εταιρείας, στο οποίο θα μετεπιβιβαστούν οι δύο αστροναύτες. Το φουτουριστικό σκάφος του Μασκ θα τους μεταφέρει στην επιφάνεια και μετά πίσω στο Orion για την επιστροφή στη Γη.
Μέχρι στιγμής, πάντως, το Starship παραμένει στο στάδιο ανάπτυξης και έχει πετάξει μόνο μέχρι το ύψος των 10 χιλιομέτρων.
Στην πρώτη δοκιμαστική εκτόξευση που σχεδιάζει η εταιρεία, πιθανώς στα τέλη του 2022 ή το 2023, το Starship θα πετάξει απλώς τον γύρω της Γης, πριν αποπειραθεί μια απόπειρα προσσελήνωσης χωρίς πλήρωμα.
Πολλή… κίνηση στο φεγγάρι
Οι τελευταίοι άνθρωποι που περπάτησαν στο φεγγάρι, ήταν οι δύο άνδρες αστροναύτες της αποστολής Απόλλων 17 το 1972, ενώ είχαν προηγηθεί δέκα άλλοι Αμερικανοί αστροναύτες, στη διάρκεια πέντε προηγούμενων αποστολών, με πρώτη προσελήνωση της αποστολής Απόλλων 11 το 1969.
Τα τελευταία χρόνια η Κίνα έχει προσεληνώσει με επιτυχία τρεις ρομποτικές αποστολές και σχεδιάζει δική της σεληνιακή βάση για τη δεκαετία του 2030, η Ινδία και το Ισραήλ έστειλαν δικές τους σεληνιακές αποστολές το 2019 αλλά απέτυχαν, ενώ μια νοτιοκορεατική αποστολή βρίσκεται καθ’ οδόν με στόχο να τεθεί σε τροχιά γύρω από το φεγγάρι. Γενικά υπάρχει κινητικότητα από αρκετές χώρες με προορισμό τη Σελήνη και οι ΗΠΑ έχουν ένα έξτρα ανταγωνιστικό κίνητρο να προλάβουν.
Η NASA τις τελευταίες δεκαετίες έστρεψε το ενδιαφέρον της σε άλλους πλανήτες (Άρη) και μεγάλους δορυφόρους (του Κρόνου και του Δία), αλλά τώρα πλέον ενδιαφέρεται ξανά για τη Σελήνη, μεταξύ άλλων ως ενδιάμεσο σταθμό για πιο μακρινούς διαστημικούς στόχους. Πολύ περισσότερο που τα τελευταία χρόνια έγινε αντιληπτό ότι υπάρχει αρκετό νερό σε παγωμένη μορφή στο φεγγάρι, κάτι σημαντικό για μια μονιμότερη ανθρώπινη παρουσία, όχι μόνο ως πόσιμο νερό, αλλά και ως καύσιμο για πυραύλους μετά τη διάσπαση του σε οξυγόνο και υδρογόνο.
Η Σελήνη ή ένας διαστημικός σταθμός σε τροχιά γύρω από το φεγγάρι θα λειτουργήσει ως σταθμός ανεφοδιασμού για ένα πιο μακρινό ταξίδι, π.χ. στον Άρη. Προς το παρόν πάντως οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν πόσο ακριβώς νερό υπάρχει στη Σελήνη και πόσο εύκολο θα είναι αξιοποιηθεί στην πράξη, καθώς βρίσκεται συνήθως στο βάθος ανήλιαγων κρατήρων.
