Στο φως της δημοσιότητας φέρνει ο Guardian μία έρευνα για τη στάση χωρών απέναντι στον πόλεμο στην Ουκρανία, σύμφωνα με την οποία η ρωσική εισβολή ένωσε μεν τη Δύση αλλά επέφερε και ένα διευρυμένο χάσμα με τον υπόλοιπο κόσμο.
Σύμφωνα με τον Guardian, η μελέτη του think tank του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων (ECFR), εξέτασε απόψεις σε εννέα κράτη μέλη της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Πολωνίας, όπως και στη Βρετανία και τις ΗΠΑ, καθώς και στην Κίνα, τη Ρωσία, την Ινδία και την Τουρκία.
Η έρευνα αποκάλυψε έντονες γεωγραφικές διαφορές στη στάση απέναντι στον πόλεμο, τη δημοκρατία και την παγκόσμια ισορροπία δυνάμεων, είπαν οι συγγραφείς της, υποδηλώνοντας ότι η επιθετικότητα της Ρωσίας μπορεί να είναι μια ιστορική καμπή που σηματοδοτεί την εμφάνιση μιας «μεταδυτικής» παγκόσμιας τάξης.
«Το παράδοξο του πολέμου στην Ουκρανία είναι ότι η Δύση είναι και πιο ενωμένη και με μικρότερη επιρροή στον κόσμο, από ποτέ άλλοτε», δήλωσε ο Mark Leonard, διευθυντής του think tank και συγγραφέας της έκθεσης, με βάση τη δημοσκόπηση που διεξήχθη τον περασμένο μήνα.
Ο Timothy Garton Ash, καθηγητής Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, ο οποίος επίσης εργάστηκε στη μελέτη, χαρακτήρισε τα ευρήματα ως «εξαιρετικά απογοητευτικά». Η έρευνα έδειξε ότι ο πόλεμος είχε δώσει στη διατλαντική δύση ενότητα και σκοπό, είπε.
Η Ουκρανία πρέπει να ανακτήσει όλα τα εδάφη, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει κλιμάκωση του πολέμου ή περισσότερους νεκρούς Ουκρανούς και εκτοπισμένους;
Ωστόσο, «δεν κατάφερε να πείσει τις μεγάλες δυνάμεις των υπολοίπων, όπως η Κίνα, η Ινδία και η Τουρκία». Το μάθημα ήταν σαφές: «Χρειαζόμαστε επειγόντως μια νέα αφήγηση που να είναι πραγματικά πειστική για χώρες όπως η Ινδία, η μεγαλύτερη δημοκρατία στον κόσμο».
Η έρευνα έδειξε ότι οι δυτικές απόψεις για τη Ρωσία είχαν σκληρύνει τον περασμένο χρόνο. Μεγάλες πλειοψηφίες στη Βρετανία (77%), στις ΗΠΑ (71%) και στα εννέα κράτη της ΕΕ (65%) θεωρούσαν τη Ρωσία ως «αντίπαλο», με τον οποίο η χώρα τους βρισκόταν σε σύγκρουση ή σε ανταγωνισμό ως «αντίπαλο».
Από την άλλη πλευρά, μόλις το 14% στις ΗΠΑ, το 15% στις εννέα χώρες της ΕΕ που συμμετείχαν στην έρευνα και το 8% στη Βρετανία θεωρούσαν τη Ρωσία ως «σύμμαχο» που μοιράζονται τα συμφέροντά τους ή ως «αναγκαίο εταίρο». Οι δυτικοί ερωτηθέντες ήταν εξίσου αρνητικοί στο πώς περιέγραψαν τη Ρωσία.
Όταν ζητήθηκε από τους ερωτηθέντες να διαλέξουν δύο από τις 10 προτεινόμενες περιγραφές, στις ΗΠΑ το 45% και το 41% αντίστοιχα των ερωτηθέντων επέλεξαν «επιθετική» και «αναξιόπιστη», μαζί με 48% και 30% αντίστοιχα στις εννέα χώρες της ΕΕ και 57% και 49% σε Βρετανία.
Στις εννέα χώρες της ΕΕ που συμμετείχαν στη δημοσκόπηση, κατά μέσο όρο το 55% των πολιτών τάχθηκε υπέρ της συνέχισης των κυρώσεων κατά της Μόσχας.
Σε σύγκριση με μια παρόμοια δημοσκόπηση το περασμένο καλοκαίρι, επιπλέον, ο πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας θεωρήθηκε πλέον από περισσότερους ανθρώπους στη δυτική συμμαχία ως αγώνας για τη δημοκρατία και τη δική τους ασφάλεια – και ως πόλεμος όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά και στην Ευρώπη, σύμφωνα με την ECFR.
Στις ΗΠΑ, το 36% των ερωτηθέντων είπε ότι η υποστήριξη για την Ουκρανία οφείλεται κυρίως στην ανάγκη υπεράσπισης της αμερικανικής δημοκρατίας, ενώ η επικρατούσα άποψη στο Ηνωμένο Βασίλειο (44%) και στις εννέα χώρες της ΕΕ (45%) ήταν ότι η υποστήριξη της Ουκρανίας είχε να κάνει με την υπεράσπιση της δικής τους ασφάλειας.
Ποιες χώρες πλησιάζουν περισσότερο στην ύπαρξη πραγματικής δημοκρατίας;
Περισσότεροι άνθρωποι στην Ευρώπη (44% στη Βρετανία, 38% στις εννέα χώρες της ΕΕ) πίστευαν ότι η Ουκρανία πρέπει να ανακτήσει όλη της την επικράτεια, ακόμη και με το κόστος ενός μεγαλύτερου πολέμου, και λιγότεροι (22% και 30%) ήθελαν να σταματήσει ο πόλεμος το συντομότερο όσο το δυνατόν, ακόμη κι αν αυτό σήμαινε ότι η Ουκρανία θα εκχωρούσε εδάφη στη Ρωσία.
Ωστόσο, οι απαντήσεις από τις μη δυτικές χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα ήταν πολύ διαφορετικές. Μεγάλος αριθμός ανθρώπων στην Κίνα (76%), την Ινδία (77%) και την Τουρκία (73%), για παράδειγμα, δήλωσαν ότι ένιωθαν ότι η Ρωσία ήταν «δυνατότερη» ή «τόσο δυνατή» όπως πριν από τον πόλεμο. Έβλεπαν τη Μόσχα ως στρατηγικό «σύμμαχο» και «αναγκαίο εταίρο» της χώρας τους (79%, 79%, 69%).
Ομοίως, πολλοί περισσότεροι (41% στην Κίνα, 48% στην Τουρκία και 54% στην Ινδία) ήθελαν να τελειώσει ο πόλεμος το συντομότερο δυνατό, ακόμα κι αν αυτό σήμαινε ότι η Ουκρανία θα παραχωρούσε εδάφη, ενώ μόλις το 23%, το 27% και το 30% πίστευαν ότι η Ουκρανία θα πρέπει να ανακτήσει τη γη της ακόμη και με το κόστος μιας μεγαλύτερης σύγκρουσης.
Πόσοι πιστεύουν ότι ο πόλεμος πρέπει να σταματήσει το συντομότερο δυνατό, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι η Ουκρανία θα παραχωρήσει εδάφη
Παράλληλα, στην έρευνα καταγράφηκε πολύ περισσότερος σκεπτικισμός για τα κίνητρα της Δύσης. Λιγότεροι από το ένα τέταρτο των ερωτηθέντων στην Κίνα και την Τουρκία, για παράδειγμα, και μόνο το 15% στη Ρωσία, πίστευαν ότι η Δύση υποστήριζε την Ουκρανία για να υπερασπιστεί τη δική της ασφάλεια ή δημοκρατία.
Σχεδόν τα δύο τρίτα των ρώσων ερωτηθέντων (64%) δήλωσαν ότι οι ΗΠΑ ήταν «αντίπαλος», με το 51% και το 46% να λένε το ίδιο για την ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο. Στην Κίνα, το 43% αντιλαμβανόταν τις ΗΠΑ ως αντίπαλο, το 40% είπε το ίδιο για το Ηνωμένο Βασίλειο και το 34% της ΕΕ.
Πολλοί εκτός της Δύσης προέβλεψαν ότι η φιλελεύθερη τάξη πραγμάτων υπό την ηγεσία των ΗΠΑ θα παραχωρούσε την παγκόσμια κυριαρχία την επόμενη δεκαετία, με τη Δύση να προβλέπεται να γίνει μόνο μία παγκόσμια δύναμη μεταξύ πολλών. Μόνο το 7% στη Ρωσία και το 6% στην Κίνα προέβλεψαν ότι θα κυριαρχούσε σε 10 χρόνια από τώρα.
Στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, ωστόσο, πολλοί (29% στη Βρετανία, 28% στις εννέα χώρες της ΕΕ και 26% στις ΗΠΑ) προέβλεψαν έναν νέο διπολικό κόσμο των δύο μπλοκ, με επικεφαλής τις ΗΠΑ και την Κίνα, ενώ υπήρχαν ενδείξεις ότι αναδυόταν δυνάμεις που έβλεπαν το μέλλον με πιο πολυπολικούς όρους.
Στην Ινδία, για παράδειγμα, το 87% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι θεωρεί τις ΗΠΑ ως «σύμμαχο» ή «εταίρο», ενώ το 82% αισθάνεται το ίδιο για την ΕΕ, το 79% για τη Ρωσία και τη Βρετανία και το 59% για την Τουρκία. Μόνο η Κίνα θεωρήθηκε «ανταγωνιστής» ή «αντίπαλος» (75%).
Ποιο από τα παρακάτω αντικατοπτρίζει καλύτερα την άποψή σας για τη σχέση της χώρας σας με τη Ρωσία;
(Μπλε- σύμμαχος, Γαλάζιο- αναγκαίος εταίρος, Γκρι- δεν γνωρίζω, Πορτοκαλί- ανταγωνιστής, Κόκκινο- αντίπαλος)
«Πολλοί άνθρωποι στη Δύση βλέπουν την επερχόμενη διεθνή τάξη ως την επιστροφή μιας διπολικότητας τύπου ψυχρού πολέμου μεταξύ Δύσης και Ανατολής, δημοκρατίας και αυταρχισμού», δήλωσαν οι συγγραφείς της μελέτης. «Αλλά οι άνθρωποι σε αυτές τις χώρες βλέπουν τον εαυτό τους πολύ διαφορετικά», πρόσθεσαν.
Η Δύση θα πρέπει να ζήσει, είπαν, με «εχθρικές δικτατορίες όπως η Κίνα και η Ρωσία», αλλά και με ανεξάρτητες δυνάμεις όπως η Ινδία και η Τουρκία. Αυτά δεν «αντιπροσωπεύουν κάποιο νέο τρίτο μπλοκ» ούτε μοιράζονται μια κοινή ιδεολογία, αλλά ούτε «αρκούν να προσαρμοστούν στις ιδιοτροπίες και τα σχέδια των υπερδυνάμεων».
Αντί να περιμένουμε από αυτούς να υποστηρίξουν «τις προσπάθειες της Δύσης να υπερασπιστούν την εξασθένιση της μεταψυχροπολεμικής τάξης, πρέπει να είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε μαζί τους στην οικοδόμηση μιας νέας».
