Το Συμβούλιο Εξωτερικών της ΕΕ αποφάσισε την Δευτέρα (13/7) να λάβει περισσότερα μέτρα έναντι της Τουρκίας, ενώ ομόφωνα καταδίκασε την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί.
Κύριο θέμα του Συμβουλίου, το οποίο διήρκησε έξι ώρες, ήταν οι σχέσεις της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Παράλληλα, δεν δόθηκε μεν εντολή στον Ύπατο Εκπρόσωπο Ζοζέπ Μπορέλ για διαπραγμάτευση με την γείτονα χώρα, αλλά τον εξουσιοδότησε να εξετάσει τρόπους για αποκλιμάκωση της κατάστασης.
Επιπλέον, το Συμβούλιο του ανέθεσε την προετοιμασία «πιθανών μέτρων που θα μπορούσαν να ληφθούν σε σχέση με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε», όπως ανέφερε ο ύπατος εκπρόσωπος».
Μάλιστα, στο συμβούλιο των υπουργών Εξωτερικών των κρατών μελών της ΕΕ, καταδικάστηκε η απόφαση για την Αγία Σοφία και οι υπουργοί κάλεσαν την τουρκική κυβέρνηση να επανεξετάσει την απόφαση της.
Παράλληλα, στη συνεδρία που έγινε την Δευτέρα (13/7) στις Βρυξέλλες, αποφασίστηκε να επιβληθούν περαιτέρω κυρώσεις στην Τουρκία και αποφασίστηκε να διερευνηθούν τρόποι για μείωση της έντασης αυστηρά στη βάση των σχετικών συμπερασμάτων της ΕΕ.
Επίσης, εναντίον μιας ευρωτουρκικής διαπραγμάτευσης τάχθηκαν, Κύπρος, Ελλάδα, Γαλλία, Αυστρία, Σουηδία, Λουξεμβούργο, Σλοβακία, ενώ υπέρ του διαλόγου τάχθηκαν, Γερμανία, Βουλγαρία και Ρουμανία.
Ακόμη, ζητήθηκε η ΕΕ να ετοιμάσει έγγραφο επιλογών για περαιτέρω μέτρα εναντίον της Τουρκίας, με αφορμή την συνέχιση των τουρκικών γεωτρήσεων στην ΑΟΖ της Κύπρου και των απειλών εναντίων της Ελλαδας.
«Μείωση της έντασης»
Παρόλα αυτά, ο Ζοζέπ Μπορέλ είπε πως «θα ακολουθήσουμε ένα μονοπάτι που θα οδηγήσει σε μείωση της έντασης» και κάλεσε την Τουρκία να σεβαστεί τις αρχές του διεθνούς δικαίου.
Αν όμως επιμείνει στις προκλήσεις, τότε η ΕΕ θα εξετάσει το ενδεχόμενο επιβολής κυρώσεων, όπως έχει ζητήσει η Κύπρος, αλλά παρόλα αυτά οι κυρώσεις «δεν είναι πολιτική», τονίζει χαρακτηριστικά.
Στη συνέχεια, ο κ.Μπορέλ εξήρε τη σημασία της Τουρκίας ως εταίρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ανέφερε ότι η Άγκυρα δεν θα πρέπει να προχωρήσει στις παράνομες γεωτρήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο.
Μάλιστα, τις χαρακτήρισε μονομερείς ενέργειες, διότι αυτό παραβιάζει την κυριαρχία χωρών-μελών της ΕΕ και αυξάνει την ένταση.
Ακόμη, αναφέρθηκε στην παρεμβατικότητα της Τουρκίας στη Λιβύη και είπε πως η Άγκυρα πρέπει να σεβαστεί τις αποφάσεις της Συνόδου του Βερολίνου, κυρίως όσον αφορά τον σεβασμό του εμπάργκο όπλων.
«Εμείς, τα κράτη-μέλη, κάνουμε από την πλευρά μας αυτό που πρέπει με την Επιχείρηση Ειρήνη», είπε και θα πρέπει και η Τουρκία να κάνει το ίδιο.
Παράλληλα, μίλησε για την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, σύμφωνα με την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Τουρκίας.
Έτσι, ο Ζοζέπ Μπορέλ τόνισε ότι είναι ενέργεια που δημιουργεί «έλλειψη εμπιστοσύνης μεταξύ των θρησκειών» και κάλεσε τον Τούρκο πρόεδρο να σκεφτεί να την αναιρέσει.
«Αλληλεγγύη έναντι της Ελλάδας»
Ο Νίκος Δένδιας τοποθετήθηκε για το Συμβούλιο των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ και τόνισε πως υπήρξε «αλληλεγγύη έναντι της Ελλάδας», έναντι της προκλητικότητας της Τουρκίας.
Χαρακτηριστικά, είπε πως «η κλιμάκωση της τουρκικής παραβατικότητας και ο εξαυταρχισμός της Τουρκίας ήταν στο επίκεντρο της συζήτησής μας. Υπήρξε ισχυρή καταδίκη της μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί. Ζητήθηκε, μάλιστα, από την Τουρκία να αναθεωρήσει και να αναστρέψει την απόφασή της».
Έπειτα, συμπλήρωσε ότι «είμαι ικανοποιημένος, διότι οι εταίροι εξέφρασαν αλληλεγγύη έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου για τις παράνομες τουρκικές ενέργειες σε βάρος της κυριαρχίας και των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων. Υπήρξε ευρύτατη συναίνεση να εκπονηθεί, κατόπιν αιτήματός μας, κατάλογος κατάλληλων περαιτέρω μέτρων, δηλαδή κυρώσεων, που θα επιτρέψουν στην ΕΕ να απαντήσει αποτελεσματικά εάν η Τουρκία προχωρήσει στην παραβατική συμπεριφορά της».
Ακόμη, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, διευκρίνισε πως «συμφωνήσαμε όπως ο κ. Μπορέλ διερευνήσει τρόπους για τη μείωση των εντάσεων με την Τουρκία, αυστηρά, όμως, στη βάση των Συμπερασμάτων του Συμβουλίου».
«Η τουρκική παραβατικότητα θα συζητηθεί, κατόπιν επιθυμίας της ελληνικής και της κυπριακής πλευράς, εκ νέου στο άτυπο Συμβούλιο του Αυγούστου στο Βερολίνο και όχι στο τακτικό Συμβούλιο το Σεπτέμβριο, όπως ήταν η αρχική τοποθέτηση», είπε επιπλέον.
Στη συνέχεια, ο Νίκος Δένδιας υπογράμμισε πως ενημέρωσε «τους συναδέλφους ότι θα ζητήσω τη σύγκληση έκτακτου Συμβουλίου, εάν η Τουρκία μέχρι το άτυπο Συμβούλιο κλιμακώσει την παραβατική συμπεριφορά της».
Η στάση του Βερολίνου
Τη λύπη της για την απόφαση του Προέδρου της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν να μετατραπεί η Αγία Σοφία σε τέμενος εξέφρασε και πάλι σήμερα η γερμανική κυβέρνηση, δια στόματος του εκπροσώπου της, Στέφεν Ζάιμπερτ. Το Βερολίνο διευκρίνισε ωστόσο ταυτόχρονα ότι το ζήτημα αφορά την παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά και «όχι τις πολιτικές σχέσεις ή την πολιτική διαμάχη μεταξύ μεμονωμένων κρατών».
«Η κυβέρνηση έλαβε με λύπη γνώση της απόφασης της Τουρκίας. Η Αγία Σοφία έχει μεγάλη πολιτιστική, ιστορική σημασία και θρησκευτική σημασία – και για τον Χριστιανισμό και για το Ισλάμ. Και εμείς αποδίδουμε μεγάλη σημασία στον διαθρησκειακό διάλογο. Πρέπει να περιμένουμε το πώς θα γίνει ο περαιτέρω κανονισμός και η διαμόρφωση της χρήσης, αλλά δεν θέλω να κρύψω ότι λυπούμαστε για την απόφαση, για τον τερματισμό δηλαδή της αποκλειστικής χρήσης του κτίσματος ως μουσείου, διότι το καθεστώς μουσείου έδινε ανά πάσα στιγμή τη δυνατότητα ελεύθερης πρόσβασης σε αυτό το αριστούργημα σε ανθρώπους κάθε πίστης», δήλωσε ο κ. Ζάιμπερτ.
Από την πλευρά του υπουργείου Εξωτερικών, ο εκπρόσωπος Ράινερ Μπρόιλ επισήμανε ότι η Αγία Σοφία περιλαμβάνεται στον Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO από το 1985, «λόγω της υλικής και άυλης αξίας της» και ανήκει στην κληρονομιά της ανθρωπότητας. «Από την έναρξη των διεργασιών για την αλλαγή χρήσης έπρεπε να έχει υπάρξει διαβούλευση με την αρμόδια Επιτροπή της UNESCO και αυτό δυστυχώς δεν έγινε. Αυτό συμβάλλει περαιτέρω στην λύπη μας», τόνισε ο κ. Μπρόιλ και πρόσθεσε ότι «δικαιολογημένα, όταν μιλάμε στην UNESCO για Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς και για τη διατήρησή τους, προσπαθούμε να αφήσουμε απέξω την διεθνή πολιτική».
«Αυτό για το οποίο μιλάμε είναι άλλο θέμα», συνέχισε, για να υπογραμμίσει ότι «πρόκειται για την κληρονομιά της ανθρωπότητας και για τη διατήρησή της και δεν πρόκειται για πολιτικές σχέσεις ή για πολιτική διαμάχη μεταξύ μεμονωμένων κρατών». Αυτή, επισήμανε, είναι η προσέγγιση της γερμανικής κυβέρνησης και αυτήν θέλει να συνεχίσει να έχει σε ό,τι αφορά τα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς. «Το θέμα μας ενδιαφέρει, μόλις το είπαμε. Και για αυτό υπάρχουν οι σωστές πλατφόρμες για να συζητηθεί – η UNESCO περιλαμβάνεται σε αυτές – και δεν έχει ακόμη οριστεί πότε θα πραγματοποιηθεί η συνεδρίαση που ακυρώθηκε λόγω COVID-19. Και τότε σίγουρα θα τεθεί στην ημερήσια διάταξη. Υπό αυτή την έννοια δεν μας είναι αδιάφορο. Θα μιλήσουμε για αυτό, αλλά δεν θα πετύχετε να το συνδέσω εδώ με τις πολιτικές σχέσεις με την Τουρκία, όπου μιλάμε και για εντελώς διαφορετικά θέματα», κατέληξε ο εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου.
