Οι βουλευτές στη Σουηδία ενέκριναν, την Τετάρτη (17/04), έναν αμφιλεγόμενο νόμο υπέρ των ατόμων που επιθυμούν να προβούν σε αλλαγή φύλου.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με σχετικό δημοσίευμα του BFMTV, το σουηδικό κοινοβούλιο ενέκρινε έναν πολυσυζητημένο νόμο που μειώνει την ελάχιστη ηλικία από τα 18 στα 16 έτη για την αλλαγή του φύλου στο ληξιαρχείο και διευκολύνει την πρόσβαση σε χειρουργικές επεμβάσεις. Ύστερα από έξι ώρες έντονης συζήτησης, οι βουλευτές ενέκριναν το κείμενο με 234 ψήφους υπέρ και 94 κατά από τις 349 έδρες του σουηδικού κοινοβουλίου.
Δύο νέοι νόμοι θα αντικαταστήσουν την ισχύουσα νομοθεσία: Ο ένας θα ρυθμίζει τις χειρουργικές επεμβάσεις αλλαγής φύλου και ο άλλος θα ρυθμίζει τη διαδικασία αλλαγής φύλου στο ληξιαρχείο.
Αλλαγή οικογενειακής κατάστασης
Μετά την έναρξη ισχύος τους από την 1η Ιουλίου 2025, η αλλαγή της οικογενειακής κατάστασης θα καταστεί δυνατή από την ηλικία των 16 ετών. Για τα άτομα κάτω των 18 ετών, θα είναι απαραίτητη η συμφωνία των γονέων, ενός γιατρού και της Εθνικής Διεύθυνσης Υγείας και Κοινωνικών Υποθέσεων.
Δεν θα απαιτείται πλέον η διάγνωση της «δυσφορίας του φύλου», η οποία διαπιστώνει ότι ένα άτομο πάσχει λόγω ασυμφωνίας μεταξύ του βιολογικού του φύλου και του φύλου με το οποίο ταυτίζεται. Για τον Μουχαρέμ Ντεμιρόκ, επικεφαλής του Κόμματος του Κέντρου, «η Σουηδία έχει επιτέλους έναν σύγχρονο νόμο για την ταυτότητα φύλου», ο οποίος θα επιτρέψει στους ενδιαφερόμενους να έχουν «μια λειτουργική ζωή».
Το κείμενο, το οποίο θα πρέπει να απλοποιήσει αυτή τη διαδικασία αλλαγής της οικογενειακής κατάστασης, αποδυνάμωσε τον συντηρητικό πρωθυπουργό, Ουλφ Κρίστερσον, σύμφωνα με αναλυτές, με τον επικεφαλής της κυβέρνησης να έχει αναγνωρίσει ότι έπρεπε να υποκύψει σε ορισμένα ρεύματα στο κόμμα του. Αν και ο πρωθυπουργός της Σουηδίας χαρακτήρισε το νομοσχέδιο ως «ισορροπημένο και υπεύθυνο», ο συνασπισμός του ήταν διχασμένος μεταξύ αφενός των Μετριοπαθών και των Φιλελευθέρων που υποστήριζαν το κείμενο και αφετέρου των Χριστιανοδημοκρατών και των Σουηδών Δημοκρατών – υποστηρικτών της εκτελεστικής εξουσίας – που αντιτάχθηκαν σε αυτό. Η υποστήριξη της αριστερής αντιπολίτευσης κατέστησε δυνατή την εξασφάλιση της πλειοψηφίας.
Έως και 7 χρόνια για την αλλαγή φύλου
Σήμερα, «η διαδικασία είναι πολύ χρονοβόρα, η αλλαγή του φύλου σας στο ληξιαρχείο μπορεί να διαρκέσει έως και επτά χρόνια στη Σουηδία», δήλωσε στο AFP ο Πέτερ Σίντλουντ Πονκάλα, πρόεδρος της Εθνικής Ομοσπονδίας για τα δικαιώματα των λεσβιών, των ομοφυλόφιλων, των αμφιφυλόφιλων και των τρανσέξουαλ (RFSL).
Η χειρουργική επέμβαση για τη μετάβαση φύλου θα παραμείνει επιτρεπτή μόνο από την ηλικία των 18 ετών, αλλά δεν θα απαιτείται πλέον η σύμφωνη γνώμη της Εθνικής Διεύθυνσης Υγείας. Μάλιστα, η αφαίρεση των ωοθηκών ή των όρχεων θα επιτρέπεται μόνο από την ηλικία των 23 ετών, όπως και σήμερα.
Ένας μεγάλος αριθμός ευρωπαϊκών χωρών έχει ήδη υιοθετήσει νόμους που διευκολύνουν τη μετάβαση φύλου. Η Σουηδία αποφάσισε, το 2022, να περιορίσει την πρόσβαση των ανηλίκων σε ορμονικές θεραπείες αλλαγής φύλου και περιόρισε δραστικά τη χρήση της αφαίρεσης των μαστών μεταξύ των εφήβων κοριτσιών.
Αύξηση των περιπτώσεων δυσφορίας φύλου
Στη σκανδιναβική χώρα παρατηρείται κατακόρυφη αύξηση των περιπτώσεων δυσφορίας του φύλου, μια τάση ιδιαίτερα ορατή μεταξύ των 13 έως και 17 ετών που έχουν γεννηθεί γυναίκες – αύξηση κατά 1.500% από το 2008, σύμφωνα με τη Διεύθυνση Υγείας.
Πάντως, αν και η σουηδική κοινωνία που εδώ και καιρό είναι ανοιχτή στην αλλαγή φύλου, πολιτικοί, ακαδημαϊκοί, επαγγελματίες υγείας και σχολιαστές έχουν διχαστεί για το εγχείρημα αυτό. Σύμφωνα με δημοσκόπηση που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα, σχεδόν το 60% των Σουηδών ήταν αντίθετο σε αυτό, ενώ μόνο το 22% το υποστήριζε.
Κριτική έχει προκύψει για την παρουσία ατόμων βιολογικού αρσενικού φύλου σε φυλακές ή γυναικεία αποδυτήρια. Άλλοι ανησυχούν ότι αυτή η απλούστευση των διαδικασιών θα ενθαρρύνει αποπροσανατολισμένους νέους ανθρώπους να ακολουθήσουν τον δρόμο της χειρουργικής μετάβασης.
Ελλείψει ικανοποιητικών εξηγήσεων που να ρίχνουν φως στην αύξηση των περιπτώσεων δυσφορίας φύλου, οι πολιτικοί ζήτησαν, επίσης, πρόσθετες μελέτες. Ο πρόεδρος του RSFL κρίνει ότι η απλούστευση του νόμου είναι σημαντική για τα τρανσέξουαλ άτομα που είναι «ευάλωτα», λέγοντας: «Έχουν να αντιμετωπίσουν πολλούς κινδύνους. […] Βλέπουμε ότι το πολιτικό κλίμα έχει σκληρύνει».
