Θύμα του δεκαήμερου φονικού πολέμου στην Ουκρανία είναι και η ελευθερία λόγου. Δημοσιογραφικά πρακτορεία έκλεισαν από τη μία στιγμή στην άλλη και εκατοντάδες ρεπόρτερ, δημοσιογράφοι και τεχνικοί βρέθηκαν χωρίς δουλειά εν μέσω πολέμου Ρωσίας – ΕΕ για την πάταξη των «fake news».
Το χρονικό των κυρώσεων
Σε μια πρωτοφανή κίνηση, την περασμένη Κυριακή η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ανακοίνωσε την απόφαση να απαγορεύσει στα ρωσικά κρατικά μέσα Russia Today και Sputnik να εκπέμπουν στις χώρες-μέλη της Ε.Ε., στο πλαίσιο ενός ευρύτερου πακέτου κυρώσεων κατά της Ρωσίας.
«Το RT και το Sputnik δεν θα μπορούν πια να διαδίδουν τα ψέματά τους» διεμήνυσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κατά τη διάρκεια έκτακτης συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε στις 27 Φεβρουαρίου και στις 2 Μαρτίου, 3 μέρες αργότερα, ήρθε και η επίσημη ανακοίνωση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
«Η ΕΕ θα αναστείλει επειγόντως τις ραδιοτηλεοπτικές δραστηριότητες του Sputnik και του RT/Russia Today στην ΕΕ ή που διευθύνονται στην ΕΕ, έως ότου η επιθετικότητα στην Ουκρανία τερματιστεί και έως ότου η Ρωσική Ομοσπονδία και τα συνδεδεμένα με αυτήν κράτη παύσουν να διεξάγουν ενέργειες παραπληροφόρησης και χειραγώγησης πληροφοριών κατά της ΕΕ και των κρατών μελών της».
Όπως ανέφερε και ο Ύπατος Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Ζόζεπ Μπορέλ, «η συστηματική χειραγώγηση και παραπληροφόρηση από το Κρεμλίνο εφαρμόζεται ως επιχειρησιακό εργαλείο για την επίθεσή του στην Ουκρανία. Αποτελεί επίσης σημαντική και άμεση απειλή για τη δημόσια τάξη και ασφάλεια της Ένωσης. Σήμερα, κάνουμε ένα σημαντικό βήμα ενάντια στην επιχείρηση χειραγώγησης του Πούτιν και κλείνουμε τη βρύση για τα ρωσικά κρατικά μέσα ενημέρωσης στην ΕΕ. Έχουμε ήδη επιβάλει κυρώσεις στην ηγεσία του RT, συμπεριλαμβανομένου του αρχισυντάκτη Simonyan, και είναι λογικό να στοχεύσουμε επίσης τις δραστηριότητες που διεξάγουν οι οργανισμοί στην Ένωσή μας».
Παράλληλα, οι μεγάλες διαδικτυακές πλατφόρμες προχώρησαν και αυτές με τη σειρά τους στο «μπλοκάρισμα» των ρωσικών ΜΜΕ. Η Meta, η ιδιοκτήτρια εταιρεία του Facebook και του Instagram, ανακοίνωσε την επομένη ότι θα περιορίσει την πρόσβαση στις υπηρεσίες του RT και του Sputnik στην Ευρώπη. Ακολούθησε η Google, αναγγέλλοντας τον αποκλεισμό των δύο ρωσικών μέσων από το YouTube στην Ευρώπη. Την ίδια απόφαση έλαβε και το TikTok.
Ως συνέπεια της ευρωπαϊκής απαγόρευσης, ήρθε και το κλείσιμο του ελληνικού Sputnik την Πέμπτη, με δεκάδες εργαζόμενους να μένουν στον δρόμο από τη μία μέρα στην άλλη.
«To newsroom του Sputnik γράφει το τελευταίο του άρθρο και δεν είναι άλλο από ένα πικρό και άδικο αντίο για το “μαύρο” σε ένα site που απασχολούσε δεκάδες εργαζόμενους που έμειναν ξαφνικά χωρίς “φωνή” και δουλειά», έγραφαν στο κείμενο τους οι εργαζόμενοι του ελληνικου Sputnik.
Η ρωσική απάντηση
Η ρωσική απάντηση δεν άργησε να έρθει, με το Κρεμλίνο να αποκλείει την Παρασκευή, την πρόσβαση σε ορισμένα ξένα μέσα ενημέρωσης, όπως το BBC, η Voice of America, η Deutsche Welle και το Radio Free Europe. Η Roskomnadzor, η ρυθμιστική αρχή επικοινωνιών της Ρωσίας, δήλωσε ότι ενεργεί λόγω της «σκόπιμης διάδοσης ψευδών πληροφοριών σε συστηματική βάση» σχετικά με τη σύγκρουση στην Ουκρανία.
Πριν από το «μπλοκάρισμα» των διεθνών πρακτορείων, η Ρωσία είχε ήδη περιορίσει την πρόσβαση στο Facebook και στο Twitter σε πολλά σημεία της χώρας. Ταυτόχρονα, έχει δώσει γραμμή στα ΜΜΕ να αποφεύγουν τις λέξεις «πόλεμος», «εισβολή» και «επίθεση» όταν μεταδίδουν τις εξελίξεις από το μέτωπο της Ουκρανίας.
Παράλληλα το γραφείο του γενικού εισαγγελέα ζήτησε να αποκλειστεί η πρόσβαση στο διαδικτυακό τηλεοπτικό κανάλι Dojd και τον ραδιοφωνικό σταθμό «Ηχώ της Μόσχας» διότι… δεν «συνεμορφώθησαν προς τας υποδείξεις».
Εκτός της Ηχούς της Μόσχας και του Dojd, τουλάχιστον άλλα έξι ρωσικά μέσα ενημέρωσης φιμώθηκαν από την μηχανή λογοκρισίας του Κρεμλίνου από την έναρξη της εισβολής στην Ουκρανία.
Η ανακοίνωση του BBC για το κλείσιμο του πρακτορείου στη Ρωσία
Το BBC αναστέλλει προσωρινά τη δουλειά όλων των δημοσιογράφων του εντός της Ρωσίας εν μέσω δρακόντειων νέων νόμων για την ελευθερία του λόγου που υποστηρίζονται από το ρωσικό κοινοβούλιο, δήλωσε την Παρασκευή ο διευθυντής του τηλεοπτικού σταθμού.
«Η ασφάλεια του προσωπικού μας είναι πρωταρχικής σημασίας και δεν είμαστε διατεθειμένοι να τους εκθέσουμε στον κίνδυνο ποινικής δίωξης απλώς και μόνο επειδή κάνουν τη δουλειά τους», είπε ο Τιμ Ντέιβι σε δήλωση.
Η κίνηση ήρθε αφού οι νομοθέτες στη Δούμα, την κάτω βουλή του ρωσικού κοινοβουλίου, ψήφισαν ομόφωνα την Παρασκευή υπέρ ενός νόμου που τιμωρεί όσους διαδίδουν πληροφορίες που αντιτίθενται σε κρατικές αφηγήσεις σχετικά με τον στην Ουκρανία. Η διάδοση «ψευδών ειδήσεων» σχετικά με τον ρωσικό στρατό και την «ειδική στρατιωτική του επιχείρηση» στην Ουκρανία θα μπορούσε να οδηγήσει σε ποινή φυλάκισης έως και 15 ετών, εάν εγκριθεί.
Τζόνσον: Τα ελεύθερα ΜΜΕ δεν θα εκφοβιστούν από τη βία
Ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον τόνισε σήμερα ότι τα ελεύθερα ΜΜΕ δεν θα εκφοβιστούν από τη βία, καθώς ο ίδιος, σχολίασε θετικά τους ανταποκριτές του βρετανικού τηλεοπτικού δικτύου Sky News για την κάλυψη μιας ενέδρας στην Ουκρανία, νωρίτερα μέσα στην εβδομάδα.
“Ο ελεύθερος Τύπος δεν θα εκφοβιστεί και δεν θα τρομάξει από βαρβαρικές και χωρίς διάκριση πράξεις βίας” ανέφερε ο Τζόνσον στο Twitter.
The courage of these journalists, putting themselves in terrifying and dangerous situations, is astonishing to watch.
They’re risking their lives to ensure that the truth is told.
Free press will not be intimidated or cowed by barbaric and indiscriminate acts of violence. https://t.co/eAwEJafTvQ
— Boris Johnson (@BorisJohnson) March 5, 2022
