Η Βρετανία και η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκονται κοντά στην υπογραφή μιας νέας συμφωνίας για την άμυνα και την ασφάλεια, την οποία σκοπεύουν να οριστικοποιήσουν τον επόμενο μήνα.
Οι πρεσβευτές της ΕΕ συναντήθηκαν στις Βρυξέλλες για να προετοιμάσουν τη Σύνοδο Κορυφής που θα γίνει στο Λονδίνο στις 19 Μαΐου, με βασικό θέμα την αναβάθμιση της σχέσης Λονδίνου–Βρυξελλών.
Όπως δήλωσε Ευρωπαίος διπλωμάτης στο Politico, «υπάρχει η αίσθηση ότι μια συμφωνία για την άμυνα και την ασφάλεια είναι εφικτή και επιθυμητή», ενώ υπάρχει και προσδοκία να επιτευχθεί συμφωνία εντός της συνόδου.
Εκτός από την αμυντική συμφωνία, η συνάντηση θα επιδιώξει να χαράξει μια κοινή πορεία σε επιμέρους θέματα που εντάσσονται στη γενικότερη επανεκκίνηση των σχέσεων Βρετανίας–ΕΕ.
Μεταξύ αυτών, συζητούνται και επιμέρους πρωτοβουλίες όπως μια συμφωνία για τα αγροδιατροφικά πρότυπα, η μείωση της γραφειοκρατίας στο εμπόριο, αλλά και προτάσεις για μεγαλύτερη ελευθερία στη μετακίνηση νέων και φοιτητών από την ΕΕ προς τη Βρετανία και το αντίστροφο.
Ο «πονοκέφαλος» των αλιευτικών δικαιωμάτων
Η αμυντική συνεργασία ωστόσο φαίνεται να σχετίζεται και με έναν γνώριμο «πονοκέφαλο» του Brexit: τα αλιευτικά δικαιώματα. Οι Βρυξέλλες ζητούν εγγυήσεις από το Λονδίνο για συνεχιζόμενη πρόσβαση των ευρωπαϊκών αλιευτικών στόλων στα βρετανικά ύδατα – κάτι που απαιτούν χώρες όπως η Γαλλία και η Δανία, ενόψει της λήξης της μεταβατικής περιόδου για την αλιεία τον Ιούνιο του 2026.
Όπως δήλωσε Ευρωπαίος αξιωματούχος, «οποιαδήποτε πρόοδος σε συμφωνία για την ασφάλεια και την άμυνα συνδέεται άμεσα με την πρόοδο στο θέμα της αλιείας».
Αν και ο Βρετανός υπουργός Αλιείας Ντάνιελ Ζάιχνερ δήλωσε πρόσφατα στο κοινοβούλιο πως «δεν υπάρχει σύνδεση» μεταξύ διαφορετικών τομέων πολιτικής, η πραγματικότητα των διαπραγματεύσεων, σύμφωνα με το Politico, φαίνεται να τον διαψεύδει.
Κομμάτι από την πίτα των 150 δισ. ευρώ
Για το Λονδίνο, η αμυντική συμφωνία έχει στρατηγικό βάρος. Η κυβέρνηση Στάρμερ επιδιώκει μια νέα, πιο στενή σχέση με την ΕΕ στον τομέα της ασφάλειας, θέλοντας να επωφεληθεί και από τη αμερικανική στροφή, με τον Ντόναλντ Τραμπ να απομακρύνει τις ΗΠΑ από την Ευρώπη.
Στο επίκεντρο βρίσκεται το φιλόδοξο ευρωπαϊκό εξοπλιστικό πρόγραμμα των 150 δισ. ευρώ, με τη μορφή δανείων προς τα κράτη-μέλη για επανεξοπλισμό, υπό την προϋπόθεση ότι τα κονδύλια θα δαπανηθούν εντός της ευρωπαϊκής αγοράς. Χωρίς επίσημη συμφωνία, η Βρετανία θα αποκλειστεί από το πρόγραμμα. Ωστόσο το deal με την Κομισιόν θα ανοίξει διάπλατα την πόρτα στους Βρετανούς ώστε να μπορούν αναλάβουν προμήθειες όπλων στην ΕΕ.
Παράλληλα, στη σύνοδο του Μαΐου αναμένεται να υπογραφεί κοινή δήλωση για «παγκόσμια ζητήματα», με θέματα όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία και το παγκόσμιο εμπορικό σύστημα. Η ενέργεια είναι επίσης στην ατζέντα, καθώς και αυτή η συνεργασία φτάνει σε «γκρεμό» τον Ιούνιο του 2026, όταν λήγουν οι τρέχουσες ρυθμίσεις για την εμπορία ηλεκτρικής ενέργειας.
Ο Στάρμερ είχε δεσμευτεί προεκλογικά για μια τέτοια συμφωνία ασφάλειας, προκειμένου να καλυφθεί το κενό που άφησε η συμφωνία του Μπόρις Τζόνσον, σε μια περίοδο αυξανόμενων γεωπολιτικών εντάσεων. Αν και οι σχέσεις Λονδίνου – Βρυξελλών είναι πλέον σαφώς πιο στενές, η ουσία των πολιτικών αποφάσεων παραμένει ανοιχτή και πολλά αναμένεται να κριθούν στη σύνοδο Κορυφής του Μαΐου.
