Η «τέχνη του χάους» είναι ένα βασικό γνώρισμα Ντόναλντ Τραμπ. Η αλλοπρόσαλλη πολιτική του έχει δύο κύρια στοιχεία: Αρχικά εκφοβισμός δια της ισχύος και εν συνέχεια μια προσφορά που θα μπορούσε να φανεί συμφέρουσα συγκριτικά με το χάος που ο ίδιος προκάλεσε με τη σύγκρουση. Η κήρυξη παγκόσμιου εμπορικού πολέμου με την επιβολή δασμών ταυτίζεται – αναμφίβολα – με την αντίληψή του περί «προστατευτισμού», του οποίου έτσι κι αλλιώς είναι θιασώτης. Ταυτόχρονα όμως εξυπηρετεί και τη γνωστή πλέον «διαπραγματευτική» μέθοδό του.
Αφού για ημέρες σκόρπισε τον πανικό και βύθισε τις αγορές, τελικά ο πρόεδρος των ΗΠΑ ανακοίνωσε μια εν μέρει αναβολή των δασμών για 90 ημέρες για όσους έσπευσαν να επικοινωνήσουν μαζί του («να του φιλήσουν τον κ@λ@», όπως είπε), προτείνοντάς του διαπραγματεύσεις. Ο ίδιος παραδέχτηκε έμμεσα πως πυροδότησε μια κρίση που ενδεχομένως να μην μπορούσε να διαχειριστεί. Ακόμα και ένθερμοι υποστηρικτές του Ρεπουμπλικάνοι και συνεργάτες του έπαιρναν αποστάσεις ή εξέφραζαν δημόσια τη διαφωνία τους. «Οι άνθρωποι άρχισαν να φοβούνται λίγο. Σκέφτηκα ότι ο κόσμος είχε ξεφύγει κάπως από τα όρια» είπε ο Τραμπ.
Αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου επιμένουν πως όλα ήταν μέρος ενός σχεδίου εξωτερικής πολιτικής που πέτυχε, οδηγώντας τους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ ακριβώς στο σημείο που επιθυμούσε ο Ντόναλντ Τραμπ. «Κατάφερε περισσότερες από 75 χώρες να προσέλθουν για διαπραγματεύσεις. Χρειάστηκε μεγάλη δύναμη για να παραμείνει σταθερός στην πορεία και να φτάσει μέχρι εδώ», δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Σκοτ Μπέσεντ.
Εν τω μεταξύ, πληθαίνουν οι φωνές και για πιθανά κερδοσκοπικά παιχνίδια και χειραγώγηση της αγοράς από τον ίδιο και τους συνεργάτες του. Αίσθηση προκάλεσε πως την Τετάρτη, και ενώ όλα τα χρηματιστήρια κατακρημνίζονταν για μια ακόμη ημέρα, η Wall Street, κόντρα στο ρεύμα, άνοιξε με θετικά πρόσημα και εν συνεχεία – λίγα λεπτά μετά την αιφνιδιαστική στροφή Τραμπ – οι δείκτες στο αμερικανικό χρηματιστήριο πήραν φωτιά. Η περιουσία των ισχυρότερων δισεκατομμυριούχων κατέγραψε αύξηση ρεκόρ, με τους Έλον Μασκ, Μαρκ Ζάκερμπεργκ και Τζεφ Μπέζος να είναι οι μεγαλύτεροι κερδισμένοι.
Η ΕΕ θέλει μια συμφωνία με «αμοιβαίο όφελος»
Η ΕΕ ανταποκρινόμενη στην κίνηση του προέδρου των ΗΠΑ ανακοίνωσε με τη σειρά της το πάγωμα των δασμών σε αμερικανικά προϊόντα, που είχε αποφασίσει ως αντίποινα. Αξίζει βέβαια να σημειωθεί πως τα εν λόγω ευρωπαϊκά αντίμετρα δεν αφορούσαν τους «ανταποδοτικούς δασμούς», των οποίων την αναβολή ανακοίνωσε ο Τραμπ, αλλά αυτούς που επέβαλε προ εβδομάδων σε χάλυβα, σίδερο και αυτοκίνητα.
Σε κάθε περίπτωση οι δύο πλευρές δηλώνουν τώρα πως επιθυμούν να καθίσουν στο τραπέζι για να καταλήξουν σε μια συμφωνία. «Θέλουμε να δώσουμε μια ευκαιρία στις διαπραγματεύσεις», δήλωσε η Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, χαιρετίζοντας την ανακοίνωση του Τραμπ ως «ένα σημαντικό βήμα προς τη σταθεροποίηση της παγκόσμιας οικονομίας». «Η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει προσηλωμένη σε εποικοδομητικές διαπραγματεύσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες, με στόχο την επίτευξη εμπορίου χωρίς τριβές και με αμοιβαίο όφελος», πρόσθεσε. Ωστόσο από την πλευρά του ο Ντόναλντ Τραμπ έχει ξεκαθαρίσει τι σημαίνει για αυτόν «αμοιβαίο όφελος».
Τι ζητάει ο Ντόναλντ Τραμπ από την ΕΕ
«Η ΕΕ θα πρέπει να δεσμευτεί να αγοράσει 350 δισεκατομμύρια δολάρια αμερικανικής ενέργειας (πετρέλαιο και υγροποιημένο φυσικό αέριο) εάν επιθυμεί μια αναβολή των δασμών», τόνισε ο Ντόναλντ Τραμπ, σε συνέντευξη Τύπου στον Λευκό Οίκο, απορρίπτοντας μια πρώτη προσφορά που είχε γίνει από τις Βρυξέλλες για δασμούς «μηδέν προς μηδέν» σε αυτοκίνητα και βιομηχανικά αγαθά.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ ρωτήθηκε εάν η πρόταση της Κομισιόν είναι αρκετή για τερματισμό του εμπορικού πολέμου και η απάντηση ήταν κατηγορηματικά αρνητική: «Όχι δεν είναι». «Έχουμε έλλειμμα με την ΕΕ 350 δισεκατομμυρίων δολαρίων και θέλουμε αυτό να εξαφανιστεί και μάλιστα άμεσα», είπε ο Τραμπ και πρόσθεσε: «Ένας από τους τρόπους μπορεί να συμβεί αυτό εύκολα και γρήγορα είναι να αγοράσει η Ευρώπη περισσότερη ενέργεια από εμάς».
«Μπορούν να την αγοράσουν, μπορούμε να την προσφέρουμε. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να εξαφανιστεί το έλλειμμα 350 δισεκατομμυρίων δολαρίων μέσα σε μια εβδομάδα. Πρέπει να δεσμευτούν για την αγορά μιας τέτοιας ποσότητας από εμάς», τόνισε και συμπλήρωσε: «Κάποιοι λένε… “δεν σημαίνει κάτι το πλεόνασμα”. Για εμένα σημαίνει πολλά, είναι σαν μια κατάσταση κερδών ή ζημιών».
«Μόνο με μια καλή συμφωνία για τις ΗΠΑ»
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ επιτίθεται σταθερά στην ευρωπαϊκή πολιτική ηγεσία, ωστόσο έδειξε πως θα τον ενδιέφερε να καταλήξει σε μια συμφωνία με την ΕΕ αρκεί να είναι – κατά την άποψή του – συμφέρουσα. Και το κλειδί, σύμφωνα με τον Ντόναλντ Τραμπ, ήταν και παραμένει η αντιστροφή του εμπορικού ελλείμματος.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ είναι θιασώτης των ορυκτών καυσίμων και φανατικός πολέμιος της πράσινης μετάβασης. Με το σύνθημα «Drill Baby Drill» έχει προχωρήσει ήδη σε ενέργειες για άρση όλων των περιορισμών για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και προωθεί νέες ανεξέλεγκτες εξορύξεις πετρελαίου, φυσικού αερίου ακόμη και «καθαρού άνθρακα», όπως συνηθίζει να λέει.
«Έχουμε τη μεγαλύτερη ποσότητα πετρελαίου και φυσικού αερίου από οποιαδήποτε χώρα στον κόσμο. Και θα τα χρησιμοποιήσουμε», έχει δηλώσει, προσθέτοντας: «Θα μειώσουμε τις τιμές, θα γεμίσουμε ξανά τα στρατηγικά μας αποθέματα, μέχρι την κορυφή, και θα εξάγουμε αμερικανική ενέργεια σε όλο τον κόσμο»,
Το αίτημα Τραμπ για αγορά περισσότερης αμερικανικής ενέργειας από την ΕΕ δεν είναι καινούργιο. Αποτέλεσε το πρώτο τελεσίγραφο που έστειλε ο Ντόναλντ Τραμπ στους Ευρωπαίους μετά την εκλογή του. Ερωτηθείς εάν η επιβολή δασμών είναι μια τακτική για να επιταχύνει τις διαπραγματεύσεις ή εάν πρόκειται για μια ενέργεια η οποία θα είναι μόνιμη, ο πρόεδρος των ΗΠΑ απάντησε:
«Μπορεί να υπάρξουν μόνιμοι δασμοί και μπορεί επίσης να υπάρξουν διαπραγματεύσεις, γιατί υπάρχουν πράγματα που χρειαζόμαστε πέρα από τους δασμούς. Όμως μόνο εάν μπορούμε να κάνουμε μια πραγματικά δίκαιη και καλή συμφωνία για τις ΗΠΑ, όχι μια καλή συμφωνία για τους άλλους. Αυτό σημαίνει “πρώτα η Αμερική”. Και τώρα είναι Πρώτα η Αμερική».
