Στα πρόθυρα της χειρότερης κατάρρευσης από το κραχ του 1987 βρίσκεται η Wall Street, λόγω του καθοδικού σπιράλ που πυροδότησαν οι δασμοί που επέβαλε ο Ντόναλντ Τραμπ. Το χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης ανοίγει σήμερα στις 16:30 (ώρα Ελλάδας) και τα καμπανάκια των ειδικών χτυπούν το ένα μετά το άλλο, προειδοποιώντας ότι έρχεται «Μαύρη Δευτέρα».
«Αν ο Τραμπ δεν προσπαθήσει…» – Έρχεται «Μαύρη Δευτέρα» στη Wall Street;
«Αν ο πρόεδρος δεν προσπαθήσει να προσεγγίσει και να ανταμείψει αυτές τις χώρες και τις εταιρείες που παίζουν με τους κανόνες, τότε θα συμβεί το σενάριο του 1987 – αυτό όπου πέσαμε τρεις ημέρες και στη συνέχεια 22% την επόμενη Δευτέρα (σ.σ. λεγομένη και Μαύρη Δευτέρα)», προειδοποίησε ο βετεράνος σχολιαστής της αγοράς Τζιμ Κράμερ.
Για την ιστορία, η Μαύρη Δευτέρα -19 Οκτωβρίου 1987- είδε τον βιομηχανικό δείκτη Dow Jones να κάνει βουτιά 22,6% σε μία μόνο συνεδρίαση. Ο S&P 500 έπεσε ακόμη περισσότερο, χάνοντας το 30% της αξίας του. Το κραχ προκάλεσε σοκ σε όλες τις παγκόσμιες αγορές και παραμένει η μεγαλύτερη ημερήσια απώλεια στην ιστορία της Wall Street, σύμφωνα με το CNBC.
Ο Κράμερ, οικοδεσπότης της εκπομπής Mad Money του CNBC και ιδρυτής του TheStreet, βλέπει ανησυχητικούς παραλληλισμούς μεταξύ τότε και τώρα, καθώς οι πρώτες ενδείξεις από τις συναλλαγές των futures (συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης) των τριών βασικών δεικτών (Dow Jones, S&P 500, Nasdaq) είναι ιδιαίτερα ανησυχητικές, επαναφέροντας μνήμες της «Μαύρης Δευτέρας» του 1987.
Ήδη, στην προαγορά, χωρίς δηλαδή να έχει ακόμα ανοίξει για σήμερα η Wall Street, τα futures του δείκτη S&P 500 της Wall Street, χάνουν 3,8%. Τα futures του βιομηχανικού Dow Jones «κατρακυλούν» κατά 1.376 μονάδες ή 3,6% ενώ τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του Nasdaq χάνουν 4,1%, καθώς οι επενδυτές εγκαταλείπουν τις μέχρι πρότινος «κότες με τα χρυσά αυγά» της τεχνολογίας για να μην εξασφαλίσουν τα κεφάλαια τους.
Η πτώση αυτή των futures ακολουθεί ένα σφοδρό ξεπούλημα της αγοράς στο τέλος της προηγούμενης εβδομάδας, στο διήμερο που ακολούθησε τις ανακοινώσεις του Ντόναλντ Τραμπ για επιβολή σαρωτικών δασμών κατά όλων των εμπορικών εταίρων των ΗΠΑ:
Την περασμένη Παρασκευή οι αμερικανικές αγορές κατέγραψαν τις μεγαλύτερες απώλειες από την εποχή της πανδημίας COVID-19. άνω από 5 τρισεκατομμύρια δολάρια σε αξία αγοράς εξανεμίστηκαν μέσα σε μία μόνο ημέρα. Ο Dow Jones έπεσε πάνω από 2.200 μονάδες (5,5%), ο Nasdaq Composite έπεσε πάνω από 900 μονάδες (5,82%) και ο S&P 500 κατρακύλησε σχεδόν κατά 6%.
Ούτε βήμα πίσω από τον Τραμπ στους δασμούς
Και το Σαββατοκύριακο που πέρασε δεν συνέβη κάτι που να καθησυχάζει τους επενδυτές – για παράδειγμα μία κάποια οπισθοχώρηση με τη σύναψη συμφωνιών με τις χώρες για μείωση των συντελεστών. Αντιθέτως, ο Τραμπ και οι συνεργάτες του υποβάθμισαν το sell off.
«Δεν θέλω να πέσει τίποτα (σ.σ. εννοώντας την χρηματιστηριακή αγορά), αλλά μερικές φορές πρέπει να πάρεις φάρμακα για να θεραπεύσεις κάτι», ανέφερε μεταξύ άλλων ο Τραμπ. «Έχουμε εμπορικό έλλειμμα τρισεκατομμυρίων δολαρίων με την Κίνα, εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο χάνουμε με την Κίνα. Και αν δεν λύσουμε αυτό το πρόβλημα, δεν πρόκειται να κάνω συμφωνία», ανέφερε επίσης.
Οι επενδυτές εξεπλάγησαν αρχικά από το μέγεθος ορισμένων δασμών, οι οποίοι υπολογίστηκαν με βάση έναν μαθηματικό τύπο που δεν έχει καμία σχέση με τους βασικούς κανόνες που διέπουν την παγκόσμια οικονομία. Το σοκ των επενδυτών έγινε ακόμα μεγαλύτερο όταν η Κίνα απάντησε στους αμερικανικούς δασμούς με δικούς της – της τάξης του 34%.
View this post on Instagram
Οι ομοιότητες της «Μαύρης Δευτέρας» του 1987 με τη σημερινή ημέρα
Συνεπώς, οι ανησυχίες του Κράμερ δεν είναι απλώς υπερβολές. Τα συστατικά που οδήγησαν στη Μαύρη Δευτέρα του 1987 είναι παρόντα και σήμερα:
- Υπερεκτίμηση: Ακριβώς όπως και το ’87, οι αγορές είχαν ανέβει στα ύψη στις αρχές του 2025, με ράλι-ρεκόρ σε όλους τους μεγάλους δείκτες.
- Λάθη πολιτικής: Τότε, ήταν η αύξηση των επιτοκίων και η διόγκωση του εμπορικού ελλείμματος. Σήμερα, είναι οι απότομοι δασμοί του Τραμπ, οι οποίοι ταρακούνησαν τις αλυσίδες εφοδιασμού και προκάλεσαν φόβους για έναν παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο.
- Αυτοματοποιημένη διαπραγμάτευση: Το 1987, η εκκολαπτόμενη διαπραγμάτευση μέσω προγραμμάτων προκάλεσε έναν καταιγισμό εντολών πώλησης. Το 2025, οι εξελιγμένοι αλγόριθμοι και οι συναλλαγές με τεχνητή νοημοσύνη επιταχύνουν τον πανικό με αστραπιαία ταχύτητα.
- Triple Witching: Το 1987, η μεταβλητότητα εκτινάχθηκε μετά τη λήξη των δικαιωμάτων προαίρεσης μετοχών και των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης – ένα φαινόμενο γνωστό ως triple witching. Την περασμένη Παρασκευή παρατηρήθηκε μια παρόμοια έξαρση της μεταβλητότητας.
Η ζημιά δεν περιορίζεται στα αμερικανικά «χωράφια». Οι ασιατικές και ευρωπαϊκές αγορές έχουν ήδη αντιδράσει βίαια:
- Ο Hang Seng του Χονγκ Κονγκ σημείωσε πτώση 12,3%
- Ο Nikkei της Ιαπωνίας σημείωσε πτώση 7,83%
- Ο CSI 300 της Κίνας σημείωσε πτώση άνω του 8%
Στην Ινδία, οι ξένοι επενδυτές απέσυραν πάνω από 10.000 crore από μετοχές μόνο τον Απρίλιο. Ο Nifty 50 διολίσθησε πέρα από τις 21.900 μονάδες και ο Sensex έχασε σχεδόν 4.000 μονάδες.
Ακόμη και το πετρέλαιο δεν γλίτωσε – οι τιμές έπεσαν πάνω από 3% μετά τη μείωση των τιμών από τη Σαουδική Αραβία, φοβούμενη τη μείωση της ζήτησης εν μέσω εμπορικών εντάσεων.
