«Η Αμερική χάθηκε», είχε αναφωνήσει κάποτε ο Βασιλιάς Γεώργιος Γ’ με φόντο την Αμερικανική Επανάσταση, αναθεωρώντας τις συνέπειές της. «Θα μετανιώσει όμως μία μέρα και ο σημερινός ‘μονάρχης’ των ΗΠΑ που έχασε τον κόσμο;», διερωτάται το Politico, απαντώντας στη συνέχεια ότι ο Ντόναλντ Τραμπ δεν είναι άνθρωπος που παραδέχεται λάθη – ούτε άνθρωπος που εκφράζει τη λύπη του.
Αντιθέτως, την ώρα που τα αμερικανικά χρηματιστήρια έπεφταν κατακόρυφα μετά την ανακοίνωση σαρωτικών δασμών σε 180 χώρες, ο Τραμπ διαλαλούσε ότι θα ανακάμψουν σύντομα και θα ανθήσουν.
Εν τω μεταξύ, ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Τζέι Ντι Βανς παραπονέθηκε ότι οι επικριτές των δασμών κοιτούσαν υπερβολικά βραχυπρόθεσμα: «Θα έχουμε μια ακμάζουσα χρηματιστηριακή αγορά για μεγάλο χρονικό διάστημα, επειδή επανεπενδύουμε στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής», είπε.
Ωστόσο, ο τυφώνας δασμών που επέβαλε ο Τραμπ -βασισμένων σε ανόητους υπολογισμούς και βαθιά λανθασμένα οικονομικά όπως σχολιάζει το δημοσίευμα- είναι εξίσου «τρελός» με τις περιοριστικές εμπορικές πρακτικές του βασιλιά Γεωργίου προς τις αμερικανικές αποικίες – και τουλάχιστον ο βρετανός μονάρχης είχε την ελαφρυντική δικαιολογία των επεισοδίων κλινικής τρέλας, σχολιάζει καυστικά το Politico.
Οι συνέπειες που θα έχουν για τις ΗΠΑ οι δασμοί του Τραμπ
Ο εναγκαλισμός του προστατευτισμού του 19ου αιώνα ισοδυναμεί με το κλείσιμο της πόρτας στον υπόλοιπο κόσμο – και πιθανότατα θα έχει την ακούσια συνέπεια ο υπόλοιπος κόσμος να αποφασίσει, έστω και με οδυνηρό και αργό τρόπο, να ξαναφτιάξει μια νέα παγκόσμια εμπορική τάξη που θα αντικαταστήσει αυτή που διαμόρφωσε η Αμερική, από την οποία ευημερούσε και την οποία τώρα έχει εγκαταλείψει.
Θα έχει επίσης γεωπολιτικές συνέπειες, καθώς πολλές χώρες διερευνούν ήδη νέες διμερείς εμπορικές συμφωνίες ή εξετάζουν τον τρόπο επέκτασης περιφερειακών εμπορικών μπλοκ. Οι σύμμαχοι των ΗΠΑ, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα, για παράδειγμα, επιδιώκουν να ενισχύσουν τους εμπορικούς δεσμούς με την Κίνα και συζητούν την επιτάχυνση των διαπραγματεύσεων για την τριμερή συμφωνία ελεύθερου εμπορίου. Και τα μέλη της Ένωσης Κρατών Νοτιοανατολικής Ασίας και της Συνολικής και Προοδευτικής Συμφωνίας για τη Δια-Ειρηνική Εταιρική Σχέση επιδιώκουν τώρα να ενσωματωθούν ταχύτερα.
Εν τω μεταξύ, για τους Αμερικανούς και για μεγάλο μέρος του κόσμου, η αυτοαποκαλούμενη «Ημέρα Απελευθέρωσης» του Τραμπ είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει ένα σοβαρό οικονομικό σοκ – το πιο πιθανό είναι να προκαλέσει παγκόσμια ύφεση.
Η διευθύντρια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα έχει περιοριστεί μέχρι στιγμής στο να προειδοποιεί ότι οι δασμοί του Τραμπ αντιπροσωπεύουν «σημαντικό κίνδυνο» για την παγκόσμια οικονομία. Αλλά οι αναλυτές της JPMorgan αύξησαν την εκτίμηση κινδύνου για παγκόσμια ύφεση στο 60% -από προηγούμενη πρόβλεψη του 40%- προειδοποιώντας ότι ο αντίκτυπος θα μπορούσε να «μεγεθυνθεί από τα αντίποινα, τις διαταραχές της αλυσίδας εφοδιασμού και το σοκ του κλίματος».
Διαπραγματευτικό τέχνασμα οι δασμοί ή κάτι άλλο;
Φυσικά, πολλά θα εξαρτηθούν από το πώς θα αντιδράσουν οι χώρες στους δασμούς του Τραμπ. Τα αντίποινα, για παράδειγμα, θα μπορούσαν να προκαλέσουν αντίμετρα από τον Τραμπ, προκαλώντας ένα καθοδικό σπιράλ που επιδεινώνει τις παγκόσμιες οικονομικές προοπτικές. Αλλά οι αντιδράσεις τους θα εξαρτηθούν επίσης από το ποιο είναι πραγματικά το τελικό παιχνίδι του Τραμπ – και αυτό δεν είναι σαφές.
Η ασυνέχεια και το χάος είναι συνυφασμένα με τον γενικό στόχο πίσω από τη στρατηγική, αντανακλώντας, εν μέρει, μια διάσπαση στη συλλογική σκέψη της κυβέρνησης.
Είναι οι δασμοί ένα διαπραγματευτικό τέχνασμα για να αποσπάσουν συμφωνίες που είναι ευνοϊκές για τις ΗΠΑ; Σύμφωνα με τον γιο του Τραμπ, Έρικ, αυτό επιδιώκει ο πατέρας του: «Δεν θα ήθελα να είμαι η τελευταία χώρα που θα προσπαθήσει να διαπραγματευτεί μια εμπορική συμφωνία με τον Ντόναλντ Τραμπ. Ο πρώτος που θα διαπραγματευτεί θα κερδίσει – ο τελευταίος θα χάσει απολύτως. Έχω δει αυτή την ταινία σε όλη μου τη ζωή», ανέφερε.
Και ο ίδιος ο Τραμπ έδειξε ότι είναι ανοιχτός σε εμπορικές διαπραγματεύσεις, λέγοντας την Πέμπτη ότι είναι έτοιμος για συνομιλίες με άλλες χώρες σχετικά με τους δασμούς, αν προσφέρουν κάτι «εκπληκτικό».
Ωστόσο, αυτό έρχεται σε αντίθεση με τους συμβούλους του Λευκού Οίκου, οι οποίοι λένε ότι οι δρακόντειοι δασμοί δεν αποτελούν διαπραγματευτική τακτική. Ο κορυφαίος εμπορικός σύμβουλος του Τραμπ, Πίτερ Ναβάρο, για παράδειγμα, δήλωσε στο CNBC ότι οι δασμοί δεν είναι προς διαπραγμάτευση: «Δεν πρόκειται για διαπραγμάτευση … Πρόκειται για εθνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης», δήλωσε.
Γιατί οι δασμοί δεν θα λειτουργήσουν
Οι ίδιοι οι υπολογισμοί είναι επίσης ανούσιοι, βασισμένοι σε μία αμφιλεγόμενη εξίσωση που προέκυψε λαμβάνοντας το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ σε αγαθά με μια συγκεκριμένη χώρα, διαιρώντας το με τις συνολικές εισαγωγές από τη χώρα αυτή και στη συνέχεια διαιρώντας τον αριθμό που προκύπτει με τον αριθμό «2».
Επομένως, οι δασμοί είναι απλώς ένας τρόπος αντιστροφής των εμπορικών ελλειμμάτων των ΗΠΑ, όπως υποδηλώνει η εξίσωση αυτή; Φαίνεται να υπάρχει συναίνεση εντός της κυβέρνησης ότι τα εμπορικά ελλείμματα των ΗΠΑ μπορούν να είναι μόνο κάτι κακό. Ωστόσο, δεν εξετάζεται το αντεπιχείρημα ότι τα ελλείμματα είναι συνέπειες ενός υπερβολικά ισχυρού δολαρίου, μη βιώσιμων κυβερνητικών δαπανών και της επιλογής των Αμερικανών να αποταμιεύουν, να επενδύουν ελάχιστα και να ξοδεύουν πολλά.
Έχοντας αυτό κατά νου, οι δασμοί δεν θα μπορέσουν απαραίτητα να αντιστρέψουν τα ελλείμματα.
Μπορεί αυτό να σημαίνει ότι οι δασμοί θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη συνολική φορολογική πολιτική του Τραμπ, επιτρέποντάς του να παρατείνει τις μειώσεις στη φορολογία εισοδήματος που εισήγαγε το 2017 και οι οποίες πρέπει να ανανεωθούν φέτος; Ή να γυρίσει ενδεχομένως το ρολόι πίσω στον 19ο αιώνα, όταν η κυβέρνηση χρηματοδοτούνταν σε μεγάλο βαθμό από τα δασμολογικά έσοδα; «Ήμασταν στα πλουσιότερα χρόνια μας από το 1870 έως το 1913. Τότε ήμασταν μια χώρα με δασμούς», δήλωσε ο Τραμπ τον Φεβρουάριο – κάτι που επανέλαβε στον Κήπο των Ρόδων όταν ανακοίνωσε τη διακήρυξη της «οικονομικής ανεξαρτησίας».
Αλλά η φορολόγηση του κόσμου για να μειωθούν οι εγχώριοι φόροι των ΗΠΑ δεν πρόκειται να λειτουργήσει. Οι δασμοί δεν θα είναι ούτε κατά διάνοια αρκετοί για τη χρηματοδότηση της σημερινής κυβέρνησης των ΗΠΑ – ακόμη και μιας πολύ «ψαλιδισμένης». Επίσης, είναι πολύ λιγότερο προβλέψιμοι από τους φόρους εισοδήματος.
Θα μπορούσαν, λοιπόν, οι δασμοί να έχουν απλώς ως στόχο να δώσουν κίνητρα για την επανατοποθέτηση της μεταποίησης, όπως υποσχέθηκε ο Τραμπ την Τετάρτη, υποστηρίζοντας ότι «οι θέσεις εργασίας και τα εργοστάσια θα επιστρέψουν στη χώρα μας»; Είναι ένα σημείο που τόνισε και ο Βανς στις παρατηρήσεις του – αν και σίγουρα δεν το πίστευε αυτό το 2017, όταν προειδοποίησε ότι οι προστατευτικές πολιτικές δεν θα προσφέρουν αρκετά ώστε να φέρουν πίσω εργοστάσια και θέσεις εργασίας «λόγω της αυτοματοποίησης και λόγω των νέων τεχνολογικών αλλαγών».
Τελικά, όλοι οι λόγοι που έχουν επικαλεστεί ο Τραμπ και οι κορυφαίοι σύμβουλοί του για να εξηγήσουν την εξαιρετικά επιθετική στρατηγική -από τη μείωση των φόρων έως τη μείωση των ελλειμμάτων και την επανατοποθέτηση- θα δυσκολέψουν τους εμπορικούς εταίρους να σχεδιάσουν τι να κάνουν.
Θα πρέπει να χαμογελάσουν και να το υπομείνουν ή να αντεπιτεθούν; Ό,τι κι αν αποφασίσουν, φίλοι και εχθροί θα αρχίσουν πιθανότατα να συνθέτουν μια διαφορετική παγκόσμια εμπορική τάξη – μια τάξη που μπορεί να αρέσει στην Αμερική πολύ λιγότερο από αυτή που μόλις κατέστρεψε.
