Η ανακοίνωση του Ντόναλντ Τραμπ για επιβολή σαρωτικών δασμών στις εισαγωγές προϊόντων από όλο τον κόσμο φαίνεται πως ανοίγει μια νέα εποχή αβεβαιότητας στη διεθνή οικονομία και τις παγκόσμιες αγορές. Η απόφαση του προέδρου των ΗΠΑ έχει προκαλέσει ένα ντόμινο πτώσεων στα χρηματιστήρια ανά τον κόσμο, παρά την προσπάθεια του ίδιου να παρουσιάσει την απόφαση ως ένα «θεραπευτικό σοκ» που θα κάνει «ξανά μεγάλη την Αμερική».
«Η εγχείρηση ολοκληρώθηκε! Ο ασθενής επέζησε και θεραπεύεται», έγραψε ο Ντόναλντ Τραμπ στο Truth Social και πρόσθεσε: «Η πρόγνωση είναι ότι ο ασθενής θα είναι ισχυρότερος, μεγαλύτερος, καλύτερος και πιο ανθεκτικός από ποτέ. MAKE AMERICA GREAT AGAIN!!!»
Σοκ στις ΗΠΑ – Εκτιμήσεις για εξαέρωση 2 τρισ. δολαρίων
Πάντως οι αγορές από την αντίδρασή τους δεν φαίνεται να συμμερίζονται την ικανοποίηση του Τραμπ. Ο S&P 500 υποχώρησε κατά 4,3% στις πρωινές συναλλαγές, ενώ ο Nasdaq Composite σημείωσε πτώση 5,6%. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Bloomberg, πάνω από 2 τρισ. δολάρια σε χρηματιστηριακή αξία αναμένεται να εξαερωθούν.
Εταιρείες που εξαρτώνται άμεσα από ξένα δίκτυα παραγωγής επλήγησαν άμεσα και με ένταση. Η Apple σημείωσε πτώση 8%, η Nike πάνω από 7%, η Lululemon πάνω από 9%, ενώ η Walmart και η Dollar Tree χάνουν τουλάχιστον 4%. Για να γίνει αντιληπτή η κρίση στην εφοδιαστική αλυσίδα των αμερικανικών εταιρειών, σημειώνεται πως το 2024, η Nike παρήγαγε τα μισά υποδήματά της και περίπου το 30% των ενδυμάτων της στο Βιετνάμ, στο οποίο ο Τραμπ επέβαλε δασμό 46%.
Το δολάριο υποχώρησε πάνω 2% έναντι ενός καλαθιού νομισμάτων και βρίσκεται σε πορεία για τη μεγαλύτερη ημερήσια πτώση του από το 2015, καθώς οι επενδυτές κατευθύνθηκαν σε ασφαλή καταφύγια όπως ο χρυσός, που άγγιξε τα $3.167,5 ανά ουγγιά. Παράλληλα, οι αποδόσεις των 10ετών αμερικανικών ομολόγων υποχώρησαν, καταγράφοντας τη μεγαλύτερη πτώση εδώ και εννέα μήνες.
Πτώση παντού – Από Ασία μέχρι Ευρώπη
Στην Ασία, το χρηματιστήριο του Τόκιο υποχώρησε κατά 3%, ενώ το Χονγκ Κονγκ έχασε 1,5%. Το πιο ισχυρό πλήγμα καταγράφηκε στο Βιετνάμ, όπου οι δασμοί έφτασαν στο 46%, με αποτέλεσμα η αγορά να σημειώσει πτώση άνω του 6%.
Στην Ευρώπη, η εικόνα ήταν παρόμοια: ο DAX στη Γερμανία -2,3%, ο CAC στη Γαλλία -2,5%, ενώ το Λονδίνο υποχώρησε κατά 1,5%. Ο ευρωπαϊκός δείκτης STOXX 600 σημείωσε απώλειες 1,7%, με τις μετοχές στους κλάδους λιανικής και πολυτελών ειδών να οδηγούν την πτώση.
«Ημέρα Απελευθέρωσης» και εμπορικός πόλεμος
Ο Τραμπ περιέγραψε την κίνηση ως «ημέρα απελευθέρωσης» από την εμπορική εκμετάλλευση της Αμερικής στην οποία επιδίδονται εδώ και χρόνια κατά των πρόεδρο των ΗΠΑ οι εμπορικοί εταίροι και ανταγωνιστές. Οι ανταποδοτικοί δασμοί, σύμφωνα με τον Τραμπ, απαντούν στη φορολογία και άλλα άδικα μέτρα που εφαρμόζονται από εχθρούς και φίλους σε βάρος των αμερικανικών εταιρειών.
Το πλαίσιο που ανακοίνωσε περιλαμβάνει:
- Βασικό δασμό 10% σε όλες τις εισαγωγές (από 5 Απριλίου)
- Ειδικούς δασμούς 20% έως και 49% ανά χώρα (από 9 Απριλίου). Ενδειτικά, Κίνα 34%, Βιετνάμ 46%, Ιαπωνία 24%, ΕΕ 20%, αναπτυσσόμενες χώρες έως και 49%
Παρά τις ελπίδες για διαπραγμάτευση, πολλοί αναλυτές εμφανίζονται απαισιόδοξοι. Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, προειδοποίησε για ισοδύναμα αντίμετρα από την ΕΕ, ενώ η Κίνα επίσης ανακοίνωσε πως θα απαντήσει.
«Σπιράλ του τρόμου» για την ανάπτυξη
Ο Daniel Ives, αναλυτής της εταιρείας διαχείρισης περιουσίας Wedbush Securities με έδρα το Λος Άντζελες, χαρακτήρισε την ανακοίνωση του Τραμπ ως «χειρότερη και από το χειρότερο δυνατό σενάριο». Ο Lynn Song από την ING πρόσθεσε: «Οι δασμοί είναι πιο επιθετικοί απ’ όσο περίμενε κανείς. Αυτό πιθανότατα θα προκαλέσει αντίποινα από τους μεγάλους παίκτες.»
Αναλυτές προειδοποιούν για κίνδυνο στασιμοπληθωρισμού στις ΗΠΑ. Όπως δήλωσε στο Reuters ο Wang Zhou από τη Zhouzhu Investment στη Σαγκάη: «Οι υψηλοί δασμοί θα πλήξουν την προσπάθεια για μείωση του πληθωρισμού – υπάρχει κίνδυνος να δούμε στασιμοπληθωρισμό».
Η Deutsche Bank έκανε λόγο για πιθανή «κρίση εμπιστοσύνης στο δολάριο», ενώ η αγορά προεξοφλεί πλέον νέα μείωση επιτοκίων από την ΕΚΤ το επόμενο διάστημα. «Δημιουργείται ένα κακό κλίμα και μια αρνητική αίσθηση για το μέλλον, και αυτό προκαλεί μια επιβράδυνση σε όλους τους τομείς», δήλωσε ο John Luke Tyner, αναλυτής στην Aptus Capital Advisors στο Fairhope της Αλαμπάμα.
«Νωρίτερα όλοι έλεγαν πως η αποσαφήνιση (σ.σ. από τον Τραμπ για τους δασμούς) θα τονώσει την αγορά», δήλωσε η Jeanette Garretty, επικεφαλής οικονομολόγος της Robertson Stephens. «Αλλά τα πράγματα αποσαφηνίστηκαν και σε κανέναν δεν αρέσει αυτό που βλέπει».
Ο Tony Sycamore, αναλυτής της IG, δήλωσε στον Guardian: «Οι δασμοί που ανακοινώθηκαν ξεπερνούν κατά πολύ τις εκτιμήσεις. Αν δεν αναθεωρηθούν άμεσα, η πιθανότητα ύφεσης στις ΗΠΑ θα αυξηθεί δραματικά». «Οι δασμοί είναι χειρότεροι από το αναμενόμενο. Οι μετοχές πέφτουν, τα ομόλογα και ο χρυσός ανεβαίνουν. Ο κίνδυνος ύφεσης αυξάνεται», υπογράμμισε ο Kasper Elmgreen της Nordea.
Αναλυτές επισημαίνουν ότι η στρατηγική Τραμπ αντιστρέφει δεκαετίες φιλελευθεροποίησης στο παγκόσμιο εμπόριο. Ο Eric M. Clark από την Alpha Brands τόνισε: «Το 40% των εσόδων των εταιρειών του S&P 500 προέρχεται από το εξωτερικό. Αυτό αυξάνει τον κίνδυνο ύφεσης στις ΗΠΑ.»
Μάλιστα οι JPMorgan και Goldman Sachs ανεβάζουν την πιθανότητα ύφεσης στο 40% και 35% αντίστοιχα. «Οι αγορές δεν πιστεύουν πως βρισκόμαστε στο τέλος αυτής της σύγκρουσης. Η αβεβαιότητα παραμένει, και αν ο εμπορικός πόλεμος κλιμακωθεί, θα δούμε ακόμη μεγαλύτερη αντίδραση», σχολίασε στο Al Jazeera ο Veljko Fotak, καθηγητής χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Buffalo.
Ουσιαστικά, αυτό που ξεκίνησε ως υπόσχεση «ανάκαμψης και ανεξαρτησίας» από τον Τραμπ, μπορεί να καταλήξει σε «σπιράλ του τρόμου», όπως το αποκάλεσε ο Justin Onuekwusi από την St. James’s Place, μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες διαχείρισης κεφαλαίων και οικονομικών συμβούλων στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ο ίδιος δήλωσε χαρακτηριστικά: «Ένα σπιράλ δασμών και αντίμετρων θα μπορούσε να είναι ο καταλύτης για την ύφεση».
