Ο Ντόναλντ Τραμπ αναμένεται να ανακοινώσει το νέο γύρο δασμών την Τετάρτη, από τον Λευκό Οίκο. Οι δασμοί αναμένεται να χτυπήσουν πολλές χώρες εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ και η «Ημέρα Απελευθέρωσης», όπως έχει βαφτίσει ο Ντόναλντ Τραμπ τη σημερινή ημέρα ανακοινώσεων, αναμένεται να πυροδοτήσει ένα παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο.
Σύμφωνα με πληροφορίες από τον Λευκό Οίκο, ηγέτες των χωρών που αναμένεται να βρεθούν στο στόχαστρο, επικοινώνησαν όλο το προηγούμενο διάστημα με τον Ντόναλντ Τραμπ σε μια προσπάθεια να τον μεταπείσουν και να ζητήσουν την εξαίρεσή τους από τη λίστα των δασμών. Ωστόσο ο πρόεδρος των ΗΠΑ εμφανίστηκε ανένδοτος. «Καμία εξαίρεση, θα επιβληθούν σε όλες τις χώρες και θα δούμε τι θα συμβεί», ήταν το σαφές μήνυμά του.
Αυτός είναι και ο λόγος που πολλοί εκτιμούν ότι οι δασμοί θα μπορούσαν στην πραγματικότητα ως μέσο πίεσης για διαπραγματεύσεις, μια πρακτική την οποία συνηθίζει ο Ντόναλντ Τραμπ. Πάντως οι χώρες εμφανίζονται πλέον έτοιμες να απαντήσουν με ισχυρά αντίποινα, με το συνολικό παγκόσμιο κόστος στην ευημερία να εκτιμάται πως θα μπορούσε να ανέλθει μόνο για φέτος στα 1,4 τρισεκατομμύρια δολάρια.
Σύμφωνα με το Politico, η ΕΕ προσπάθησε να προσεγγίσει τον πρόεδρο των ΗΠΑ ανταποκρινόμενη στο αρχικό τελεσίγραφό του, το οποίο ήταν: «Αγορά περισσότερου αμερικανικού πετρελαίου και φυσικού αερίου, διαφορετικά δασμοί». «”Ωραία”, είπε η Ευρώπη. “Ας μιλήσουμε”. Και τότε ο Τραμπ επέβαλε τους δασμούς ούτως ή άλλως», αναφέρεται χαρακτηριστικά στο Politico.
Δασμοί παντού και σε όλους
Μέχρι στιγμής, δεν έχουν δοθεί λεπτομέρειες για το σχέδιο που θα παρουσιαστεί, αν και οι πληροφορίες αναφέρουν πως οι δασμοί που θα επιβληθούν θα ανέρχονται σε 20% έως και 25%, σε όλες τις εισαγωγές, κάτι που ταυτίζεται με τις προεκλογικές του υποσχέσεις. Οι νέοι δασμοί θα προστεθούν σε όσους ήδη ισχύουν: 20% σε όλες τις κινεζικές εισαγωγές, 25% σε χάλυβα και αλουμίνιο και 10% στην ενέργεια από τον Καναδά. Επίσης από την Πέμπτη ξεκινά και η εφαρμογή δασμών 25% σε όλα τα εισαγόμενα οχήματα και, αργότερα, και σε ανταλλακτικά.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ προγραμματίζει να μιλήσει στις 23:00 ώρα Ελλάδας (16:00 ώρα Ουάσιγκτον) και σύμφωνα με αξιωματούχους του Λευκού Οίκου, η εφαρμογή της πιο ριζικής αναθεώρησης της εμπορικής πολιτικής των ΗΠΑ θα είναι άμεση.
Οι στόχοι του Τραμπ με τους δασμούς είναι ξεκάθαροι: επαναφορά της βιομηχανίας στις ΗΠΑ, απάντηση σε «άδικες» – κατά τη γνώμη του – διεθνείς εμπορικές πρακτικές, αύξηση των φορολογικών εσόδων και άσκηση πίεσης για μια σειρά από διμερή θέματα, μεταξύ των οποίων η μετανάστευση και η διακίνηση ναρκωτικών.
Μέχρι σήμερα, οι δασμοί του Τραμπ, ενέχουν το στοιχείο περισσότερο της απειλής, καθώς παρά τις ανακοινώσεις δεν έχουν ακόμη εφαρμοστεί. Σε κάθε περίπτωση, οι κινήσεις αυτές έχουν επιδεινώσει τις σχέσεις των ΗΠΑ με βασικούς τους εταίρους. Ο πρωθυπουργός του Καναδά, Μαρκ Κάρνεϊ, χαρακτήρισε τους δασμούς «αδικαιολόγητους» και υποσχέθηκε αντίποινα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δήλωσε ότι έχει «ισχυρό σχέδιο» για απάντηση.
Η εκπρόσωπος Τύπου του Τραμπ, Καρολάιν Λέβιτ, δήλωσε ότι από την πλευρά του ο πρόεδρος την Τρίτη «τελειοποίησε» το σχέδιο του. «Είναι με την ομάδα του τώρα, για να εξασφαλίσει ότι είναι το τέλειο σχέδιο για τον αμερικανικό λαό και τον εργαζόμενο», είπε.
Λίγο πριν την ανακοίνωση, ο Τραμπ επανέλαβε την ιδέα των «ανταποδοτικών» δασμών, όπου οι ΗΠΑ θα φορολογούν εισαγωγές με τα ίδια ποσοστά φορολόγησης που εφαρμόζονται στα αμερικανικά προϊόντα. Ανέφερε συγκεκριμένα χώρες όπως η Νότια Κορέα, η Βραζιλία, η Ινδία και η ΕΕ ως πιθανούς στόχους. «Ο κόσμος κλέβει τις ΗΠΑ εδώ και πάνω από 40 χρόνια», είπε ο Ντόναλντ Τραμπ στο NBC. «Το μόνο που κάνουμε με την επιβολή των δασμών είναι να είμαστε δίκαιοι».
Ανένδοτος ο Τραμπ παρά τις εσωτερικές διαφωνίες και τα μηνύματα των αγορών
Πάντως και στο εσωτερικό του Λευκού Οίκου φαίνεται πως εκφράζονται επιφυλάξεις για την αποτελεσματικότητα και τις επιπτώσεις για την κλίμακα των δασμών. Σύμφωνα με το Politico, ο υπουργός Εμπορίου Χάουαρντ Λάτνικ πιέζει για την πιο σκληρή γραμμή, ενώ ο υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ και ο σύμβουλος Πίτερ Ναβάρο εμφανίζονται πιο επιφυλακτικοί.
Παρά τις εσωτερικές διαφωνίες, ο Τραμπ και η κυβέρνησή του επιμένουν ότι οι δασμοί θα ωφελήσουν την αμερικανική οικονομία, αν και οι αγορές δείχνουν το αντίθετο. Υπό τη «Δαμόκλειο σπάθη» των δασμών, δύο από τα τρία μεγάλα χρηματιστήρια έκλεισαν το πρώτο τρίμηνο του 2025 με τις χειρότερες επιδόσεις των τελευταίων δύο ετών.
Η εμπιστοσύνη των καταναλωτών σημείωσε πτώση-ρεκόρ τετραετίας τον Μάρτιο, ενώ οι οικονομολόγοι των Goldman Sachs, JPMorgan και άλλων τραπεζών έχουν ήδη αναθεωρήσει τις προβλέψεις τους, προειδοποιώντας για αυξημένο κίνδυνο ύφεσης.
Ο Νιλ Κάσκαρι, πρόεδρος της Fed της Μινεάπολης, δήλωσε ότι πρόκειται για τη «δραματικότερη πτώση εμπιστοσύνης» από τότε που ξέσπασε η πανδημία. «Είναι πιθανό η πτώση εμπιστοσύνης να έχει μεγαλύτερη επίπτωση και από τους ίδιους τους δασμούς», είπε στο Bloomberg.
Η κυβέρνηση Τραμπ επιμένει ότι η πτώση εμπιστοσύνης οφείλεται στην εν γένει αβεβαιότητα για τις πολιτικές εξελίξεις και όχι στους ίδιους τους δασμούς. Ωστόσο, οι οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι οι δασμοί θα μεταφραστούν σε αυξήσεις τιμών, καθώς οι επιχειρήσεις που πληρώνουν τους δασμούς θα μετακυλήσουν το κόστος στους καταναλωτές.
«Οι διευθύνοντες σύμβουλοι λένε ξεκάθαρα ότι θέλουν να αυξήσουν τις τιμές», δήλωσε ο Άλεξ Τζάκεζ, επικεφαλής της προοδευτικής δεξαμενής σκέψης Groundwork Collaborative. «Οι μεγάλες εταιρείες και οι λιανέμποροι που επηρεάζονται από τους δασμούς ήδη σχεδιάζουν να περάσουν το κόστος στους καταναλωτές όσο περισσότερο μπορούν».
