Ο Ντόναλντ Τραμπ με τους δασμούς του πέτυχε αυτό που φάνταζε ακατόρθωτο. Η Κίνα, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα άφησαν πίσω τους χρόνια εμπορικών διαφωνιών και συμφώνησαν να ενισχύσουν τους δεσμούς τους και να αναδιοργανώσουν τα ασιατικά και παγκόσμια εμπορικά συστήματα.
Μάλιστα, αυτό φαίνεται να συμβαίνει υπό κινεζική ηγεσία.
Η εικόνα που έγινε πρωτοσέλιδο στην Ασία, όχι όμως και στις ΗΠΑ, έδειχνε τους υπουργούς Εμπορίου των τριών χωρών να κρατούνται χέρι-χέρι.
Αυτή είναι μία από τις εντυπωσιακότερες οικονομικές ήττες που έχει υποστεί η Αμερική, αναφέρει στο άρθρο του στην Telegraph ο Ambrose Evans-Pritchard, που έχει περισσότερα από 40 χρόνια εμπειρίας στην κάλυψη διεθνών θεμάτων. Η «ημέρα απελευθέρωσης» του Τραμπ έχει διπλες συνέπειες.
Οι τρεις χώρες συμφώνησαν να προχωρήσουν με συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου, αλλά και να αναπτύξουν περαιτέρω την Περιφερειακή Οικονομική Εταιρική Συνεργασία (RCEP), τη μεγαλύτερη εμπορική συμφωνία στον κόσμο στα χαρτιά.
Για ορισμένους κύκλους στις ΗΠΑ, τους πλέον σκληροπυρηνικούς ίσως, η RCEP θεωρείται ως «Δούρειος Ίππος» για την εμπορική ηγεμονία της Κίνας.
«Για όλες τις πρακτικές συνέπειες, οι ΗΠΑ είναι πλέον ένα κράτος-παρίας στον τομέα του εμπορίου», δήλωσε ο Μάικλ Γκάσοριεκ, διευθυντής του UK Trade Policy Observatory στο Πανεπιστήμιο του Σάσεξ.
«Δεν νομίζω ότι υπάρχει ένας παγκόσμιος εμπορικός πόλεμος σε εξέλιξη. Οι ΗΠΑ διεξάγουν έναν εμπορικό πόλεμο με όλους, αλλά οι υπόλοιποι επιδιώκουν ακόμη πιο στενή συνεργασία», πρόσθεσε.
Επιχείρηση «γοητεία» από την Κίνα στην Ευρώπη
Οι Κινέζοι έχουν ξεκινήσει μία επιθετική καμπάνια για να προσελκύσουν ευρωπαϊκές εταιρείες.
Το Πεκίνο έφτασε στο σημείο να καλέσει τους επικεφαλής της Mercedes και της BMW να συναντήσουν τον Σι Τζινπίνγκ.
Ο Ευρωπαίος Επίτροπος Εμπορίου, Μάρος Σέφτσοβιτς, πραγματοποίησε διερευνητική αποστολή στο Πεκίνο για να εξετάσει το ενδεχόμενο μιας σινο-ευρωπαϊκής εκεχειρίας, με στόχο την αναδιάρθρωση του παγκόσμιου εμπορίου.
Κάτι τέτοιο έμοιαζε αδιανόητο μέχρι πριν από λίγες εβδομάδες, όταν το σύνθημα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ήταν η «απομείωση ρίσκου» στις εφοδιαστικές αλυσίδες, και οι δύο πλευρές βρίσκονταν σε σύγκρουση λόγω των ευρωπαϊκών δασμών στα ηλεκτρικά οχήματα.
Η Κίνα εξακολουθεί παραμένει ενοχλημένη από τις σαρωτικές έρευνες της ΕΕ για την κλοπή τεχνολογίας και τις επιθετικές επενδύσεις της.
Στον αντίποδα η ΕΕ είναι εξοργισμένη από το μπαράζ των κινεζικών εξαγωγών που κατακλύζει την αγορά της, εκτοξεύοντας το εμπορικό έλλειμμα της Ευρώπης με την Κίνα σε περισσότερα από 300 δισ. ευρώ.
Ωστόσο, οι δύο έχουν να αντιμετωπίσουν μία μεγαλύτερη πρόκληση.
Ο αντιπρόεδρος της Κίνας, Χε Λιφένγκ, τόνισε πως οι δύο οικονομικοί συνασπισμοί πρέπει να ενώσουν τις δυνάμεις τους για να προστατευτούν από την επίθεση του Τραμπ στην παγκόσμια εμπορική τάξη.
«Η Κίνα είναι πρόθυμη να συνεργαστεί με την ΕΕ για να διαχειριστεί τις οικονομικές διαφορές με τον σωστό τρόπο», υποστήριξε.
Η εποχή Τραμπ στο εμπόριο διαφέρει ριζικά από εκείνη της δεκαετίας του 1930. Αυτό συμβαίνει για δύο λόγους κατά βάση:
- Ήταν πολύ μικρότερη η παγκόσμια διασύνδεση (το εμπόριο αντιστοιχούσε μόλις στο 2% του αμερικανικού ΑΕΠ) και εντάθηκε περαιτέρω ο προστατευτισμός μετά την ψήφιση του νόμου Σμουτ-Χόλεϊ για τους δασμούς από το Κογκρέσο των ΗΠΑ.
- Η Fed επιδείνωσε δραματικά την κατάσταση, προκαλώντας συρρίκνωση 25% της προσφοράς χρήματος και σπρώχνοντας τον κόσμο σε έναν φαύλο κύκλο αποπληθωρισμού χρέους λόγω του κανόνα του χρυσού.
Εκείνη την περίοδο ο Καναδάς, η Ινδία και λιγότερο η Σκανδιναβία ευθυγραμμίστηκαν εμπορικά με τη Βρετανία. Η Γερμανία επέβαλε αυστηρούς οικονομικούς ελέγχους στη Mitteleuropa, και η Ιαπωνία δημιούργησε μια εμπορική ζώνη βασισμένη στην κατεχόμενη Κορέα, την Ταϊβάν, τη Μαντζουρία και τη Βόρεια Κίνα.
Στην εποχή Τραμπ ωστόσο η τάση είναι να σωθεί το ελεύθερο εμπόριο στο 80% της παγκόσμιας οικονομίας αναγκάζοντας τις ΗΠΑ να «βράσουν» στις παράλογες πολιτικές Τραμπ.
Είναι οι δασμοί Τραμπ αντισυνταγματικοί;
Το Άρθρο Ι του Συντάγματος δίνει αποκλειστική εξουσία στο Κογκρέσο να επιβάλλει φόρους και δασμούς. Οι συντάκτες του Συντάγματος φοβούνταν ότι ο Πρόεδρος θα αποκτούσε ανεξάρτητη πηγή εσόδων.
Όμως, το Κογκρέσο έχει παραχωρήσει ορισμένες δασμολογικές εξουσίες στον πρόεδρο, αλλά με περιορισμένους όρους. Ο Ντόναλντ Τραμπ καταχράται αυτές τις εξουσίες επικαλούμενος ψευδείς καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, όπως η «απειλή της φαιντανύλης» και των «μεταναστών από τον Καναδά».
Στην πραγματικότητα οι ίδιες οι ΗΠΑ είναι εξαγωγέας φαιντανύλης, μεταναστών και παράνομων πυροβόλων όπλων μέσω των καναδικών συνόρων.
Ορισμένοι Ρεπουμπλικανοί αρχίζουν να δυσανασχετούν. Ο βουλευτής Ντον Μπέικον δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι το Καπιτώλιο «έκανε λάθος» δίνοντας στους προέδρους υπερβολικά μεγάλη ελευθερία να επιβάλλουν δασμούς.
«Έχουμε τη δύναμη του προϋπολογισμού και πιστεύω ότι πρέπει να αποκαταστήσουμε αυτές τις εξουσίες πίσω στη Βουλή», υποστήριξε.
Η ώρα της αλήθειας
Αυτή την Τετάρτη θα φανεί αν οι δασμοί της «ημέρας απελευθέρωσης» θα καλύπτουν «όλες τις χώρες», όπως λέει ο Τραμπ ή μόνο τις «βρώμικες 15» με μεγάλα εμπορικά πλεονάσματα.
Το τελευταίο το προτείνει ο υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ.
Ο γκουρού του εμπορίου του Ντόναλντ Τραμπ, Πίτερ Ναβάρο, είπε ότι το σχέδιο θα αποφέρει 6 τρισεκατομμύρια δολάρια σε φορολογικά έσοδα από δασμούς την επόμενη δεκαετία, δήλωση που χαρακτηρίζεται αποκαλυπτική.
Αν πρόκειται να αποφέρει 600 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, θα αποτελέσει μια μακροοικονομική συρρίκνωση της τάξης του 2% του ΑΕΠ, εκτός αν αντισταθμιστεί άμεσα με φορολογικές περικοπές.
Κάτι τέτοιο θα οδηγήσει σε στασιμοπληθωρισμό τύπου Νίξον, με τα ελεγχόμενα από το κράτος ανώτατα όρια τιμών να αποτελούν το επόμενο λογικό βήμα.
Ο Ναβάρο υποστηρίζει ότι η αντικατάσταση εισαγωγών με προϊόντα κατασκευασμένα στις ΗΠΑ θα αποτύχει και ότι οι ξένες εταιρείες δεν θα μεταφέρουν πράγματι τα εργοστάσιά τους στις ΗΠΑ σε μεγάλη κλίμακα.
Ο Ναβάρο εξήγησε ακόμα ότι οι δασμοί του Τραμπ δεν είναι μοχλός διαπραγμάτευσης για την επίτευξη αμοιβαιότητας στο ελεύθερο εμπόριο. Είναι αυτοσκοπός, μια πηγή εσόδων που θυμίζει τον Δασμολογικό Νόμο ΜακΚίνλεϊ του 1890, για τον οποίο αργότερα μετάνιωσε ο σοφότερος πρόεδρος Ουίλιαμ ΜακΚίνλεϊ.
Ο μέσος όρος των δασμών των ΗΠΑ ήταν περίπου 2,5% το 2024. Η JP Morgan θεωρεί ότι θα αυξηθεί κατά περίπου 20 ποσοστιαίες μονάδες, αυξάνοντας τον κίνδυνο παγκόσμιας ύφεσης στο 40% φέτος. Επίσης, η Goldman Sachs υποστηρίζει ότι ο συνολικός αποτελεσματικός δασμός στις ευρωπαϊκές εισαγωγές θα μπορούσε να φτάσει το 36% αν ο Τραμπ χτυπήσει μέσω των φόρων προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ).
Κάτι τέτοιο αναμένεται να προκαλέσει σοβαρά αντίποινα, ακόμα και από τον επίτροπο Σέφτσοβιτς.
