«Η καλή μέρα από το πρωί φαίνεται», λέει μία πασίγνωστη ρήση η οποία ταιριάζει «κουτί» στην περίπτωση της Κάγια Κάλας – αλλά με την αρνητική έννοια.
Κι αυτό γιατί τα προβλήματα της κορυφαίας διπλωμάτη της Ε.Ε ξεκίνησαν από την πρώτη της κιόλας μέρα στα καθήκοντα αυτά.
«Η Κάγια Κάλας εξακολουθεί να ενεργεί σαν πρωθυπουργός»
«Η Ευρωπαϊκή Ένωση θέλει η Ουκρανία να κερδίσει αυτόν τον πόλεμο» κατά της Ρωσίας, είχε γράψει η Κάγια Κάλας στο Twitter την ώρα που βρισκόταν σε ταξίδι στο Κίεβο.
Ορισμένοι αξιωματούχοι της ΕΕ δήλωσαν ότι ένιωσαν αμήχανα όταν η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, σε λιγότερο από μια μέρα μετά την ανάληψη των καθηκόντων της, ένιωσε την ελευθερία να υπερβεί αυτό που θεωρούσαν «καθιερωμένη γλώσσα», περισσότερο από δύο χρόνια μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
«Αυτή (σ.σ η Κάλας) εξακολουθεί να ενεργεί σαν πρωθυπουργός», δήλωσε ένας διπλωμάτης της ΕΕ στο Politico, υπό τον όρο της ανωνυμίας.
Ο εν λόγω διπλωμάτης και ακόμη εννέα άλλοι και αξιωματούχοι της ΕΕ επισήμαναν αυτό που θεωρούσαν ως μια σειρά από παραλήψεις κατά τους πρώτους μήνες της Κάλας στη θέση της, από το να καταθέτει βαριές προτάσεις χωρίς διαβούλευση, ως τις δηλώσεις σε θέματα εξωτερικής πολιτικής που γίνονται με μια τέτοια ελευθεριότητα.
Καθώς η Κάλας ξεκινούσε τη δουλειά της πιέζοντας τις χώρες της ΕΕ να δώσουν περισσότερη στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία, αρκετοί διπλωμάτες εξέφρασαν την ενόχλησή τους για το στιλ ηγεσίας της, παραπονούμενοι για αυτό που περιέγραψαν ως «έλλειψη διαβούλευσης σε ευαίσθητα θέματα».
Τους επόμενους μήνες οι ανησυχίες αυτές αυξήθηκαν, ενώ αρνητικά σχολιάζεται και η επιθετικότητά της απέναντι στη Ρωσία. Ισπανία και Ιταλία, για παράδειγμα, δεν συμμερίζονται την εκτίμησή της ότι η Μόσχα αποτελεί άμεση απειλή για την ΕΕ.
«Αν την ακούσετε, φαίνεται σαν να βρισκόμαστε σε πόλεμο με τη Ρωσία, κάτι που δεν συνιστά τη γραμμή της ΕΕ», παραπονέθηκε ένας αξιωματούχος της ΕΕ.
Οι haters θα παραμείνουν haters
Καθώς η Κάλας επέστρεφε από τη Διάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια τον Φεβρουάριο, συνέταξε μια πρόταση προς τις χώρες της ΕΕ ώστε να παράσχουν δισεκατομμύρια σε επείγουσα στρατιωτική βοήθεια για την Ουκρανία, αφού ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Τζέι ντι Βανς απέρριψε τις ανησυχίες για τη Ρωσία.
Η εσθονή πολιτικός αντέδρασε όπως θα μπορούσε να αντιδράσει ένας πρωθυπουργός – κυκλοφορώντας ένα δισέλιδο έγγραφο για την ταχεία αντιστάθμιση ενός πιθανού ελλείμματος βοήθειας από τις ΗΠΑ, ζητώντας από τις 27 χώρες μέλη του μπλοκ να βρουν τουλάχιστον 1,5 εκατομμύριο οβίδες πυροβολικού, μεταξύ άλλων αιτημάτων.
Η πρόταση κατέφθασε το βράδυ της Κυριακής, χωρίς προειδοποίηση, ενόψει μιας συνάντησης για τις εξωτερικές υποθέσεις που επρόκειτο να πραγματοποιηθεί τις επόμενες ημέρες, και αναστάτωσε τα πνεύματα. Ακόμη πιο καταδικαστικός για ορισμένους αποδέκτες ήταν ο τρόπος με τον οποίο η Κάλας είχε δομήσει την πρότασή της: Απαιτούσε από κάθε χώρα να συνεισφέρει ένα ποσό ανάλογο με το μέγεθος της οικονομίας της.
Το σκεπτικό ήταν ότι αυτό θα ανάγκαζε τις μεγαλύτερες χώρες της ΕΕ -όπως η Γαλλία, οι οποίες έχουν συνεισφέρει λιγότερο κατά κεφαλήν από τις χώρες της Βόρειας ή της Ανατολικής Ευρώπης- να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη. Για ορισμένους, ωστόσο, αυτό έμοιαζε με εξαναγκασμό. Η κριτική έφτασε στο αποκορύφωμα την περασμένη εβδομάδα, όταν η Κάλας συμφώνησε να υποβαθμίσει τη φιλοδοξία του σχεδίου της και να αναζητήσει ως πρώτο βήμα μόνο οβίδες πυροβολικού αξίας 5 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Δύο διπλωμάτες, από την Ανατολική και τη Βόρεια Ευρώπη, σημείωσαν ότι η Κάλας απέτυχε να εξασφαλίσει την έγκριση μεγάλων χωρών, όπως η Γαλλία, πριν καταθέσει την πρότασή της. «Αυτό ήρθε κατά κάποιο τρόπο από το πουθενά. Η διαδικασία θα μπορούσε να είχε γίνει καλύτερα για να μην αιφνιδιάσει τον κόσμο», δήλωσε ο ένας από αυτούς, προσθέτοντας προς υπεράσπιση της Κάλας: «Ακόμα και αν είχε ακολουθήσει την τέλεια διαδικασία, θα το μισούσαν ούτως ή άλλως».
Αξιωματούχος της ευρωπαϊκής διπλωματίας υποβάθμισε τις επικρίσεις, λέγοντας ότι οι χώρες μέλη επέλεξαν την Κάλας επειδή ήθελαν έναν ηγέτη εν καιρώ πολέμου.
«Προσέλαβαν έναν αρχηγό κράτους για κάποιο λόγο, όχι για να μετριάζει και να βρίσκει τον μικρότερο κοινό παρονομαστή, αλλά για να ωθήσει τα πράγματα προς τα εμπρός», δήλωσε ο αξιωματούχος. «Πολλοί υποστηρίζουν ότι βρισκόμαστε στο 1938 ή στο 1939. Δεν είναι η ώρα να κρυφτούμε πίσω από διαδικασίες. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες συνεχίζουν να ζητούν περισσότερη βοήθεια για την Ουκρανία, εντάξει, καιρός για πράξεις και όχι μόνο λόγια».
«Η Κάγια Κάλας πήγε με τα χέρια στις τσέπες»
Πρόκειται για το τέλος μιας όχι και τόσο ομαλής αρχής για την πρώην πρωθυπουργό της Εσθονίας, η οποία ανέλαβε τα ηνία της ευρωπαϊκής διπλωματίας, σε μια περίοδο που συμπίπτει με μια πρόταση περικοπής του προσωπικού και της χρηματοδότησής της.
Προερχόμενη από μια μικρή χώρα (με 1,4 εκατομμύρια κατοίκους, ο πληθυσμός της Εσθονίας είναι μικρότερος από αυτόν του Παρισιού), καθώς και από ένα φιλελεύθερο κόμμα που δεν τα πήγε καλά στις πρόσφατες Ευρωεκλογές, η Κάλας είναι ένα «αουτσάιντερ» σε μια ΕΕ που πλέον κυριαρχείται από συντηρητικούς ηγέτες και όπου εθνικοί ηγέτες όπως ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και ο μελλοντικός καγκελάριος της Γερμανίας Φρίντριχ Μερτς δίνουν όλο και περισσότερο τον ρυθμό στην αμυντική πολιτική.
Η αποτυχία του σχεδίου Κάλας ήρθε στον απόηχο ενός ακυρωμένου ραντεβού στα τέλη Φεβρουαρίου με τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο, ο οποίος ακύρωσε τη συνάντηση στην Ουάσιγκτον την τελευταία στιγμή.
Ένας πέμπτος διπλωμάτης της ΕΕ και ένας πρώην ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ συμφώνησαν αμφότεροι ότι η Κάλας δεν είχε θέσει σωστά τις βάσεις για τη συνάντηση προσφέροντας ένα σαφές παραδοτέο στην αμερικανική πλευρά.
«Πήγε με τα χέρια στις τσέπες», δήλωσε ο πρώην ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ – εκτίμηση την οποία αμφισβήτησε ο εκπρόσωπος της Κάλας, δηλώνοντας ότι η συνάντηση είχε επιβεβαιωθεί και ότι ήταν «καλά προετοιμασμένη».
Στη συνέχεια ήρθε η περιβόητη «ανταλλαγή απόψεων» μεταξύ του Βανς και του Ντόναλντ Τραμπ σε συνάντηση στο Οβάλ Γραφείο με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Εν μέσω του ευρέως εκτεταμένου σοκ για τη συμπεριφορά τους προς τον Ζελένσκι, η Κάλας έγραψε στο Twitter ότι «ο ελεύθερος κόσμος χρειάζεται έναν νέο ηγέτη» – ένα σχόλιο που μπορεί να ταίριαζε με το κλίμα αγανάκτησης σε πολλά μέρη της Ευρώπης, αλλά επίσης ενόχλησε τις χώρες που ήταν ανένδοτες να διατηρήσουν μια γέφυρα με τον Λευκό Οίκο του Τραμπ.
«Οι περισσότερες χώρες δεν θέλουν να φουντώσουν τα πράγματα με τις Ηνωμένες Πολιτείες», δήλωσε ένας έκτος διπλωμάτης. «Το να λες ότι ο ελεύθερος κόσμος χρειάζεται έναν νέο ηγέτη απλώς δεν είναι αυτό που οι περισσότεροι ηγέτες ήθελαν να βγάλουν προς τα έξω».
Είναι ακόμη νωρίς για την Κάλας στη νέα της θέση, παραδέχονται ορισμένοι από τους διπλωμάτες. Και όπως έχουν δει οι Βρυξέλλες, πολλά μπορούν να συμβούν σε σύντομο χρονικό διάστημα.
«Οι ‘ένορκοι’ δεν έχουν ακόμη αποφασίσει», πρόσθεσε με νόημα ένας ανώτερος διπλωμάτης της ΕΕ.
