Μετά από μέρες συνομιλιών και διαπραγματεύσεων στο Ριάντ, Ρωσία και Ουκρανία συμφώνησαν να «εξαλείψουν τη χρήση βίας» στη Μαύρη Θάλασσα. Απέφυγαν να χρησιμοποιήσουν τη λέξη εκεχειρία.
Το Κρεμλίνο από πλευράς του ξεκαθάρισε ότι η θαλάσσια εκεχειρία θα τεθεί σε ισχύ μόνο εάν υπάρξει χαλάρωση των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί στις ρωσικές εξαγωγές αγροτικών προϊόντων. Ο Ντόναλντ Τραμπ ανέφερε ότι οι ΗΠΑ εξετάζουν τους ρωσικούς όρους, μετά από ισχυρισμούς του Κρεμλίνου ότι είχε εξασφαλίσει παραχωρήσεις από τον Λευκό Οίκο, οι οποίες θα αποτελούσαν την πρώτη σημαντική χαλάρωση των κυρώσεων από την έναρξη της πλήρους κλίμακας εισβολής το 2022.
Επιπλέον, οι δύο πλευρές συμφώνησαν στην εφαρμογή μιας ήδη ανακοινωμένης 30ήμερης παύσης επιθέσεων κατά ενεργειακών υποδομών, με προοπτική επέκτασής της. Παρά ταύτα, η επίλυση βασικών ζητημάτων, όπως η οριστική διαίρεση των εδαφών, παραμένει ένα δυσεπίλυτο πρόβλημα.
Ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, υποδέχθηκε θετικά τις εξελίξεις αλλά εξέφρασε την ανησυχία του για τις διαπραγματεύσεις ΗΠΑ-Ρωσίας σχετικά με πιθανή διχοτόμηση της Ουκρανίας.
«Ανησυχούμε όταν μιλούν για εμάς χωρίς εμάς», τόνισε, αναφερόμενος σε δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ περί συζητήσεων για τα ουκρανικά εδάφη.
Σύμφωνα με ρωσικές πηγές, η Μόσχα ζήτησε τον πλήρη έλεγχο τριών περιοχών που κατέχει μερικώς: Ντονέτσκ, Ζαπορίζια και Χερσώνα. Το Κίεβο απορρίπτει σταθερά τις ρωσικές αξιώσεις και υποστηρίζει ότι μπορεί να αναγνωρίσει μόνο την de facto κατοχή στις υπάρχουσες γραμμές ελέγχου, χωρίς καμία επίσημη παραχώρηση.
Οι απαιτήσεις της Ρωσίας και η αμφιβολία του Τραμπ
Μετά το τέλος των διαπραγματεύσεων, οι οποίες έγιναν μεταξύ ΗΠΑ-Ρωσίας και ΗΠΑ- Ουκρανίας στο Ριάντ, ο Λευκός Οίκος δημοσίευσε δύο δηλώσεις με πέντε βασικά σημεία, εκ των οποίων τέσσερα ήταν κοινά.
Και οι δύο πλευρές δεσμεύτηκαν να διασφαλίσουν την ασφαλή ναυσιπλοΐα και να «εξαλείψουν τη χρήση βίας» στη Μαύρη Θάλασσα.
Ωστόσο, η ρωσική δήλωση περιλάμβανε μια βασική διαφοροποίηση: οι ΗΠΑ φέρονται να συμφώνησαν να βοηθήσουν στην αποκατάσταση της πρόσβασης της Ρωσίας στις παγκόσμιες αγορές αγροτικών προϊόντων, μέσω μείωσης του κόστους ασφάλισης και βελτίωσης της πρόσβασης σε συστήματα πληρωμών και λιμάνια.
Ο Τραμπ απέφυγε να επιβεβαιώσει αν οι ΗΠΑ θα προχωρήσουν πράγματι σε άρση κυρώσεων, δηλώνοντας ότι η αμερικανική κυβέρνηση βρίσκεται «σε στάδιο εξέτασης» των ρωσικών αιτημάτων.
Ο Ζελένσκι αντέδρασε έντονα στις εξελίξεις, λέγοντας ότι μια πιθανή χαλάρωση των κυρώσεων θα ενίσχυε τη ρωσική οικονομία, τη στιγμή που η χερσαία και αεροπορική μάχη συνεχίζεται. Η Ρωσία, από την πλευρά της, επέμεινε ότι η εκεχειρία στη Μαύρη Θάλασσα θα τεθεί σε ισχύ μόνο μετά την αποκατάσταση της σύνδεσης των ρωσικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων στο διεθνές σύστημα πληρωμών SWIFT και την άρση περιορισμών στις ρωσικές ναυτιλιακές εταιρείες.
Ο Σεργκέι Λαβρόφ, υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, δήλωσε ότι η Μόσχα επιθυμεί μια «προβλέψιμη αγορά σιτηρών και λιπασμάτων», τόσο για οικονομικά οφέλη όσο και για τη διασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας σε χώρες της Αφρικής και του Παγκόσμιου Νότου.
Οι συνομιλίες αναμένεται να συνεχιστούν σύντομα, χωρίς ωστόσο να έχει καθοριστεί συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα. Ο Ζελένσκι τόνισε ότι το Κίεβο δεν εμπιστεύεται τη Ρωσία, αλλά δεσμεύεται να παραμείνει εποικοδομητικό στην αναζήτηση ειρηνευτικής λύσης.
Η συμφωνία αρχικά θα αυτοεπιτηρείται, αν και και οι δύο πλευρές άφησαν ανοιχτό το ενδεχόμενο να εμπλακούν και τρίτες χώρες στην επιτήρηση της κατάστασης. Ο Ουκρανός πρόεδρος σημείωσε ότι η Τουρκία ή μια χώρα της Μέσης Ανατολής, όπως η Σαουδική Αραβία, θα μπορούσε να διαδραματίσει ρόλο στην ασφάλεια της Μαύρης Θάλασσας, ενώ ευρωπαϊκές χώρες θα μπορούσαν να συνεισφέρουν στην παρακολούθηση της ενεργειακής και θαλάσσιας δραστηριότητας.
Τέλος, ο Τραμπ δήλωσε ότι οι ΗΠΑ συζήτησαν με το Κρεμλίνο το ζήτημα της ιδιοκτησίας του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια, ο οποίος τελεί υπό ρωσική κατοχή. Ωστόσο, το ρωσικό Υπουργείο Εξωτερικών απέρριψε οποιοδήποτε ενδεχόμενο μεταβίβασης του σταθμού στην Ουκρανία ή σε οποιαδήποτε άλλη χώρα, σύμφωνα με δηλώσεις του ρωσικού πρακτορείου TASS.
