Η Συρία ανακοίνωσε την επίτευξη συμφωνίας με τον ηγέτη των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF), Μαζλούμ Άμπντι, για την ενσωμάτωση όλων των πολιτικών και στρατιωτικών θεσμών της αυτόνομης κουρδικής διοίκησης στο συριακό κράτος.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση, η συμφωνία, που υπογράφηκε από τον Πρόεδρο Αχμέντ Αλ-Σάραα και την κουρδική πλευρά, προβλέπει τη σταδιακή απορρόφηση των θεσμών της βορειοανατολικής Συρίας στη διοικητική δομή της Δαμασκού.
Αυτοί περιλαμβάνουν τα μεθοριακά φυλάκια, τα αεροδρόμια και τις εγκαταστάσεις άντλησης πετρελαίου και φυσικού αερίου, ενώ οι SDF, η βασική κουρδική στρατιωτική δύναμη, θα ενσωματωθούν στον συριακό στρατό.
Στην κοινή δήλωση που εκδόθηκε, ορίζονται οι ακόλουθοι όροι:
- Πολιτική Συμμετοχή: Εγγύηση των δικαιωμάτων όλων των Σύρων στην εκπροσώπηση και συμμετοχή στους κρατικούς θεσμούς, ανεξαρτήτως θρησκευτικής ή εθνοτικής καταγωγής.
- Δικαιώματα Κουρδικής Κοινότητας: Αναγνώριση της κουρδικής κοινότητας ως αυτόχθονης και διασφάλιση της συριακής ιθαγένειας και των συνταγματικών της δικαιωμάτων.
- Κατάπαυση του Πυρός: Άμεση παύση των εχθροπραξιών σε όλη τη συριακή επικράτεια.
- Διοικητική και Στρατιωτική Ενσωμάτωση: Όλοι οι πολιτικοί και στρατιωτικοί θεσμοί της βορειοανατολικής Συρίας, δηλαδή και των συνοριακών διαβάσεων, των αεροδρομίων και των ενεργειακών υποδομών, εντάσσονται στη διοίκηση του συριακού κράτους.
- Επιστροφή των Εκτοπισμένων: Διασφάλιση της επιστροφής όλων των εκτοπισμένων Σύρων στις πατρίδες τους και παροχή προστασίας από το κράτος.
- Αντιμετώπιση Εχθρικών Στοιχείων: Στήριξη του συριακού κράτους στον αγώνα κατά των εναπομεινάντων δυνάμεων του Άσαντ και όλων των απειλών για την εθνική ασφάλεια.
- Καταπολέμηση της Διχόνοιας: Απόρριψη κάθε απόπειρας διχασμού, ρητορικής μίσους και αποσταθεροποίησης της κοινωνικής συνοχής.
- Χρονοδιάγραμμα: Οι εκτελεστικές επιτροπές αναλαμβάνουν την εφαρμογή της συμφωνίας, με προθεσμία ολοκλήρωσης έως το τέλος του 2025.
Η συμφωνία αυτή σηματοδοτεί μια ιστορική εξέλιξη στις σχέσεις μεταξύ της Δαμασκού και των Κούρδων της Συρίας, θέτοντας τις βάσεις για μια νέα πολιτική και στρατιωτική δομή στη χώρα.
Τα εδάφη που ελέγχουν οι Κούρδοι και η επιτυχία του ένοπλου βραχίονά τους
Μετά την ανατροπή του Μπασάρ αλ Άσαντ τον Δεκέμβριο από τις ισλαμιστικές δυνάμεις του Σάρα, οργανώσεις που στηρίζονταν από την Τουρκία –εκ των βασικών υποστηρικτών του μεταβατικού προέδρου– συγκρούονταν με τις SDF.
Η Άγκυρα θεωρεί ότι η κουρδική πολιτοφυλακή YPG (Μονάδες Προστασίας του Λαού) είναι παρακλάδι του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK) και την χαρακτηρίζει, όπως άλλωστε και τις SDF, «τρομοκρατική οργάνωση».
Η νέα κυβέρνηση της Δαμασκού πίεζε τις SDF να ενταχθούν στις νεοσύστατες δυνάμεις ασφαλείας της Συρίας. Ο Άμπντι δήλωνε πρόθυμος για κάτι τέτοιο, αλλά είχε δηλώσει ότι οι SDF θα έπρεπε να ενσωματωθούν ως ενιαίο μπλοκ στο υπουργείο Άμυνας, κάτι που απέρριπτε η κυβέρνηση.
Οι ΗΠΑ και οι Δυτικοί σύμμαχοι της Τουρκίας δεν χαρακτηρίζουν «τρομοκρατικές οργανώσεις» τις SDF και YPG.
Με βάση το κείμενο της συμφωνίας, «η κουρδική κοινότητα είναι βασική συνιστώσα του συριακού κράτους» το οποίο «εγγυάται το δικαίωμά της στην ιθαγένεια και όλα τα συνταγματικά δικαιώματα» των Κούρδων, απορρίπτοντας «το κάλεσμα για διαμελισμό, τη ρητορική μίσους και τις απόπειρες (κάποιων) να σπείρουν τη διχόνοια μεταξύ των διαφόρων συνιστωσών της συριακής κοινωνίας».
Η αυτόνομη κουρδική διοίκηση ελέγχει μεγάλες εκτάσεις στη βόρεια και ανατολική Συρία, που είναι πλούσιες σε ενεργειακούς και αγροτικούς πόρους, κρίσιμης σημασίας για τη νέα κυβέρνηση σε αυτήν την περίοδο της ανασυγκρότησης.
Ο ένοπλος βραχίονάς της, οι SDF, διαδραμάτισε ρόλο κλειδί στην ήττα των τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους, που εκδιώχθηκαν από το τελευταίο προπύργιό τους το 2019.
Σύμφωνα με τον ειδικό ερευνητή για τη Συρία Φαμπρίς Μπαλάνς, το 60% των κατοίκων των περιοχών υπό κουρδική διοίκηση είναι Άραβες.
Οι Κούρδοι ζούσαν στο περιθώριο επί καθεστώτος Άσαντ, δεν είχαν το δικαίωμα να μιλούν τη γλώσσα τους ούτε να τηρούν τα έθιμά τους και πολλοί από αυτούς δεν είχαν τη συριακή υπηκοότητα.
Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου που ξέσπασε το 2011, συγκρότησαν μια δική τους, αυτόνομη διοίκηση με εκπαιδευτικούς, κοινωνικούς και στρατιωτικούς θεσμούς.
Αφού ανέλαβαν την εξουσία οι νέες αρχές, τον Δεκέμβριο, οι Κούρδοι θεώρησαν ότι ήταν μια ευκαιρία για την οικοδόμηση μιας νέας Συρίας που θα διασφάλιζε τα δικαιώματα όλων των Σύρων.
Ωστόσο, αποκλείστηκαν από τον «εθνικό διάλογο» που θα χάραζε τις βασικές γραμμές της πολιτικής μετάβασης.
