Για τον τερματισμό του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας, ο Ντόναλντ Τραμπ έχει ήδη αρχίσει να χαράζει την Ουκρανία για δείπνο με τον Βλαντιμίρ Πούτιν και δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι δεν θα συνεχίσει για να φάει την Ευρωπαϊκή Ένωση ως επιδόρπιο.
Είναι αυτό, που οι Βέλγοι το έθεσαν καλύτερα: «Συνήθως συμβαίνει αν δεν είσαι στο τραπέζι, να είσαι στο μενού», όπως σημείωσε Βέλγος πρωθυπουργός, Μπαρτ Ντε Βέβερ.
Έτσι, την περασμένη Πέμπτη, οι ηγέτες της ΕΕ έκαναν τα πρώτα τους βήματα προς μια προσπάθεια να διαταράξουν το συμπόσιο του ισχυρού άνδρα προτού να είναι πολύ αργά.
Οι 27 ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν να κάνουν ακριβώς αυτό που απαιτούσε ο Τραμπ εδώ και χρόνια: Να αυξήσουν ριζικά τον προϋπολογισμό των χωρών στην Άμυνα με επενδύσεις – συνολικού ύψους 800 δισεκατομμυρίων ευρώ. Αυτό, μπορεί απλώς να σημαίνει ότι μπορούν να φροντίζουν τον εαυτό τους χωρίς να «φορτώνονται δωρεάν» (ή να βασίζονται) στην αμερικανική βοήθεια.
Βεβαίως, ο Ούγγρος Βίκτορ Όρμπαν δεν ήταν παρά μια προβλέψιμη εξαίρεση για την Ουκρανία. Για την οποία υποσχέθηκαν να σκάψουν ακόμη πιο βαθιά στις τσέπες και να στείλουν επειγόντως στο Κίεβο περισσότερα όπλα και μετρητά. Αυτά, στον απόηχο των πληροφοριών που έφεραν τις ΗΠΑ να μειώνουν τις στρατιωτικές προμήθειες και να σταματούν να μοιράζονται πληροφορίες με την Ουκρανία.
Ο Τραμπ, το ΝΑΤΟ και η κούρσα εξοπλισμών
Αλλά στον Λευκό Οίκο, ο Τραμπ έβαλε κι άλλα. Απέρριψε την βασική υπόσχεση του ΝΑΤΟ για αμοιβαία προστασία των μελών του ούτως ή άλλως, το περίφημο «άρθρο 5» περί συλλογικής άμυνας. «Αν δεν πληρώσουν, δεν πρόκειται να τους υπερασπιστώ», όπως είπε ο Τραμπ.
Τις επόμενες δύο εβδομάδες, αξιωματούχοι στις Βρυξέλλες θα επεξεργαστούν μανιωδώς τις λεπτομέρειες του σχεδίου τους. Εάν προχωρήσει, θα επιτρέψει στις κυβερνήσεις της ΕΕ να τροποποιήσουν τους κανόνες δαπανών τους και να κατευθύνουν κεφάλαια σε όλα τα είδη στρατιωτικών εξοπλισμών – από πυραύλους και πυρομαχικά μέχρι drones, ηλεκτρονικό πόλεμο και αεράμυνα. Οι ηγέτες (εκτός από τον Όρμπαν) ζήτησαν επίσης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να φέρει επειγόντως τα χρήματα που υποσχέθηκαν για τις άμεσες πολεμικές ανάγκες της Ουκρανίας.
Μια άλλη Σύνοδος Κορυφής θα πραγματοποιηθεί στις 20-21 Μαρτίου, όπου θα συζητηθούν εκ νέου τα ίδια θέματα, με στόχο τη συμφωνία για πιο συγκεκριμένες ενέργειες.
Ο Γ’ Παγκόσμιος Πόλεμος και η Ε.Ε.
Σύμφωνα με τα πρότυπα της ΕΕ, αυτό είναι γρήγορο, επιμένουν οι αξιωματούχοι. Σε μια άτυπη σύνοδο κορυφής πριν από έναν μήνα, μιλούσαν για κίνηση προς την κατεύθυνση ενός σχεδίου ενίσχυσης της άμυνάς τους μέχρι τον Ιούνιο.
Η ΕΕ υφίσταται έναν μετασχηματισμό: Από ένα ειρηνευτικό έργο που αναπτύχθηκε μέσα από τα ερείπια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, πάει σε μια αμυντική συμμαχία που ετοιμάζεται να αποτρέψει ένα Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Όμως, η πραγματικότητα είναι ότι παρ’ όλες τις προσπάθειες της ΕΕ — και τα βήματα που έγιναν τις τελευταίες ημέρες σίγουρα δεν έχουν νόημα — οι πραγματικές συζητήσεις για την Ουκρανία και το μέλλον της ευρωπαϊκής ασφάλειας γίνονται αλλού.
Με σχεδόν παρακλητικούς τόνους, οι ηγέτες έθεσαν τις «αρχές» τους για μια ειρηνευτική συμφωνία μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας στο τελικό ανακοινωθέν της Συνόδου Κορυφής.
Συμπεριλάμβαναν σε πενιχρές πλέον γραμμές ότι «δεν μπορούν να γίνουν διαπραγματεύσεις για την Ουκρανία χωρίς την Ουκρανία» και, μάλλον επιπόλαια, ότι «δεν μπορούν να υπάρξουν διαπραγματεύσεις που επηρεάζουν την ευρωπαϊκή ασφάλεια χωρίς τη συμμετοχή της Ευρώπης».
Προς αποφυγή αμφιβολιών, πρόσθεσαν: «Η ασφάλεια της Ουκρανίας, της Ευρώπης, η διατλαντική και η παγκόσμια ασφάλεια είναι αλληλένδετες». Αλλά ας προσπαθήσει να το πει κανείς αυτό στον Τραμπ…
Για να είμαστε δίκαιοι με την ΕΕ, το έκαναν ήδη.
Η Κάγια Κάλλας, η κορυφαία διπλωμάτης της ΕΕ, ταξίδεψε στην Ουάσιγκτον την περασμένη εβδομάδα για να πει την υπόθεσή της. Όμως, ο νέος υπουργός Εξωτερικών του Τραμπ, Μάρκο Ρούμπιο, αρνήθηκε να βρει χρόνο για να τη συναντήσει, σε κάτι που θεωρήθηκε ωμά (και όχι μεμονωμένο) σνομπάρισμα .
Ο ίδιος ο Τραμπ ήταν ξεκάθαρος για την περιφρόνησή του για την ΕΕ και μέχρι στιγμής δεν έχει καν ασχοληθεί να κάνει μια λεπτομερή συζήτηση με την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν από τότε που επέστρεψε στην εξουσία τον Ιανουάριο.
Σε πιο ενθαρρυντικά νέα, ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι είπε στους ηγέτες της ΕΕ κατά τη διάρκεια του γεύματος ότι η ομάδα του επέστρεψε στις συνομιλίες με τους αξιωματούχους του Τραμπ.
Αργότερα, εμφανίστηκαν περισσότερα σημάδια ανάπτυξης των σχέσεων μεταξύ Τραμπ και Ουκρανίας, μετά το «θερμό επεισόδιο» στο Οβάλ Γραφείο την περασμένη εβδομάδα: Ο Ζελένσκι δήλωσε ότι θα ταξίδευε στη Σαουδική Αραβία για συζητήσεις σχετικά με ένα ειρηνευτικό σχέδιο με τις ΗΠΑ
Ο ίδιος ο Τραμπ δήλωσε ότι θα κατευθυνόταν στη Σαουδική Αραβία, παρατηρώντας ότι πίστευε ότι η Ουκρανία θέλει τώρα μια συμφωνία, αν και δεν επιβεβαίωσε ότι θα στόχευε να επιτύχει μια συμφωνία την επόμενη εβδομάδα.
Ένα πράγμα φαίνεται αρκετά ξεκάθαρο: Δεν υπάρχει ουσιαστικά καμία πιθανότητα να προσκληθεί η ΕΕ.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ και ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν φαίνονται έτοιμοι να συνεχίσουν να πρωτοστατούν στην αποστολή στρατευμάτων στην Ουκρανία για να διατηρηθεί η ειρήνη, παρά την αόριστη αναφορά στα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ για τη διερεύνηση και εάν οι αμυντικές δομές του μπλοκ μπορούν τελικά να παίξουν κάποιο ρόλο.
Η συμμαχία των προθύμων
Ο Στάρμερ θα είναι μεταξύ των συμμάχων εκτός ΕΕ που θα λάβει ενημέρωση από τη φον ντερ Λάιεν και τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα για τις συζητήσεις της Συνόδου Κορυφής.
Η εξέχουσα ανάμειξη του Ηνωμένου Βασιλείου, το οποίο αποχώρησε από την ΕΕ πριν από πέντε χρόνια, είναι ακόμη ένα σημάδι ότι οι επίσημες δομές που έχουν χρησιμεύσει στην οργάνωση των δυτικών προτεραιοτήτων για δεκαετίες ξεπερνιούνται από γεγονότα.
Οι αξιωματούχοι του Στάρμερ ισχυρίζονται ότι περίπου 20 χώρες είναι έτοιμες να συμμετάσχουν στην ευρωπαϊκή ειρηνευτική αποστολή με κάποια μορφή.
Η Κάλλας, η ανώτερη διπλωματική εκπρόσωπος της ΕΕ, αναγνώρισε τη νέα ad-hoc πραγματικότητα την Πέμπτη, όταν είπε ότι η υποστήριξη για την Ουκρανία θα ήταν «ένας συνασπισμός των πρόθυμων», ακόμη και γύρω από το επίσημο τραπέζι της Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες.
Αλλά όπως μπορεί να καταθέσει και η ίδια η Κάλλας μετά την άρνηση του Ρούμπιο να τη συναντήσει, το μεγαλύτερο ερώτημα είναι αν ο Τραμπ είναι πρόθυμος να κάνει οτιδήποτε για να βοηθήσει την Ευρώπη.
